افغانستان نخستین ماهواره خود را که سه ماه پیش خریداری کرده بود، دیروز عملاً به بهره‌برداری سپرد.
امیرزی سنگین، وزیر مخابرات کشور در مراسم شروع به کار این ماهواره گفت که این ماهواره افغان‌ست۱ (AfghanSat۱) نام دارد و وضعیت خدمات مخابراتی و نشراتی را در افغانستان متحول خواهد کرد.
بر اساس قراداد امضا شده دولت افغانستان سالانه چهار میلیون دالر به شرکت یوتل‌ست فرانسه می‌پردازد و این ماهواره تا هفت سال فعالیت خواهد کرد.
مقامات افغانستان می‌گویند درآمد دولت از فعالیت‌های این ماهواره سالانه ۱۵ میلیون دالر خواهد بود.
آقای سنگین گفت که در جریان هفت سال آینده کار روی ماهواره افغان‌ست۲ جریان خواهد داشت و پس از این که عمر ماهواره فعلی تمام شود، ماهواره جدید جاگزین آن خواهد شد.
این ماهواره در سال ۲۰۰۸ به فضا پرتاب شد و در ماه جنوری ۲۰۱۴ در قرارداد رسمی میان مقامات افغانستان و شرکت فرانسه‌ای یوتل‌ست به افغانستان واگذار شد.
وزیر مخابرات افغانستان گفت: «برای اولین بار کشور ما افغانستان صاحب ماهواره خود شده است… ما به عنوان وزارت مسوول به همکاری وزارت فرهنگ هدف داریم که تمام تلویزیون‌ها و رادیوهای فعال در کابل در تمام نقاط پرنفوس کشور فعال باشند، هم در شهرهای بزرگ، هم در ولسوالی‌ها و هم در دهات.»
او گفت از دو سال به این طرف با نهادهای مختلف روی دو ابتکار در گستره استفاده از ماهواره کار کرده‌اند. یکی تبدیل سیستم نشر و پخش تلویزیون‌های افغانستان از آنالوگ به دیجیتال است و دیگر فراهم آوری زمینه پخش همه تلویزیون‌های افغانستان از طریق ماهواره است.
وزیر مخابرات گفت که مشکل فریکونسی در سال‌های افغانستان مشکلاتی را ایجاد کرده که با تبدیل سیستم نشراتی به دیجیتال این مشکل رفع خواهد شد و زمینه برای ایجاد تلویزیون‌های بیشتر فراهم می‌شود.
آقای سنگین همچنین گفت که با تبدیل سیستم آنالوگ به دیجیتال مردم به تصویر با کیفیت بلند دسترسی خواهند داشت، با کمبود فریکوینسی مواجه نخواهند شد و «از همه مهمتر که گسترش پوشش نشراتی برای تلویزیون‌های افغانستان به ولایات و روستاها با قیمت ارزان مهیا خواهد شد.»
ماهواره افغان‌ست۱ از امروز(دیروز) عملاً شروع به فعالیت کرده و از طریق آن در حال حاضر ده شبکه تلویزیونی افغانستان و دو شبکه تلویزیونی خارجی قابل دسترس است. این ماهواره آن گونه که مسوولان دولتی می‌گویند ظرفیت بلند دارد و کشورهای همسایه افغانستان مثل ایران، پاکستان، تاجیکستان و کشورهای شرق میانه را تحت پوشش قرار خواهد داد.
وزیر مخابرات می‌گوید که برنامه تبدیل سیستم نشراتی تلویزیون‌ها به دیجیتال، دو ماه آینده شروع می‌شود و ابتدا در کابل و در شش ماه بعد در شهرهای بزرگ مزارشریف، هرات، قندهار، قندوز، جلال آباد و غزنی مجوزهای فعالیت شبکه‌های تلویزیونی دیجیتالی توزیع خواهد شد.
افغانستان ۸۹ شبکه تلویزیونی و ۲۲۰ ایستگاه رادیویی دارد که همه آنها به ماهوار وصل خواهند شد.
پیش از این انتقادهایی در مورد ماهواره‌یی که افغانستان از یوتل‌ست خریداری کرده در رسانه های افغانستان مطرح شد. برخی انتقاد کردند که این ماهواره استهلاک شده، پهنای وسیع ندارد و همچنین زیاد عمر نخواهد کرد. اما وزیر مخابرات این ادعاها را رد کرد و گفت که شرکت یوتل‌ست در مورد قابلیت فنی این ماهواره ضمانت داده‌است.
قیمت بلند، مشکل بزرگ طبقات کم‌درآمد
در این مراسم محمد یونس قانونی معاون اول رییس جمهوری افغانستان هم سخنرانی کرد و گفت که شروع به کار این ماهواره برای دولت و ملت افغانستان دست‌آورد مهم و تاریخی است.
آقای قانونی همچنین گفت با وجود آنکه این ماهواره پیشرفت افغانستان و دست آوردهای این کشور را نشان می‌دهد اما هنوز هم «با توجه به نیازهای بلند مردم و پیشرفت سریع فناوری معاصر، گام‌هایی است که باید برداشته شود.»
معاون اول ریاست جمهوری به نرخ بلند تماس‌های تلفنی، سرعت پایین اینترنت و قیمت بلند عرضه خدمات اینترنتی اشاره کرد و گفت که پرداخت این هزینه‌ها برای طبقه متوسط افغانستان و شهروندان عادی این کشور دشوار است و باید به کاهش قیمت‌ها و بلند بردن کیفیت و سرعت از راه مدیریت سالم رقابت‌ها و رقابت میان بخش خصوصی و دولتی توجه شود.
حالا مقام‌های وزارت مخابرات و فناوری معلوماتی از اصحاب رسانه‌های خصوصی افغانستان تقاضا کرده که همه به ماهواره جدید بپیوندند تا مردم بتوانند با یک دیش کوچک همه شبکه‌ها را در هرجای افغانستان داشته باشند.
افغانستان در سیزده سال گذشته در بخش مخابرات و فناوری های معلوماتی پیشرفت چشمگیر داشته‌است اما هنوز هم بهای استفاده از این خدمات در مقایسه با برخی از کشورهای همسایه بالا است.
حدود نود درصد مردم به خدمات مخابراتی دسترسی دارند و تعداد کاربران اینترنیت هم بیش از دو میلیون و پانصدهزار نفر است که تعداد زیادی از آن ها از طریق گوشی‌های هوشمند از اینترنت استفاده می‌کنند. از فروپاشی طالبان تا حالا چهار شرکت مخابراتی خصوصی و یک شرکت مخابراتی دولتی شروع به فعالیت کرده و در سال‌های گذشته بسیاری از این شرکت ها خدمات نسل سوم (۳g) را در بیست ولایت افغانستان فعال کرده‌اند و دولت هم از این خدمات برای رفتن به سوی حکومت‌داری الکترونیکی استفاده کرده‌است.
اما هنوز ده درصد مردم به خدمات مخابراتی دسترسی ندارند و در اکثریت نقاط افغانستان خدمات اینترنیتی ارایه نشده است که دلیل اصلی آن ناامنی خوانده شده و حضور مخالفان مسلح در بخش‌های مختلف مانع گسترش این خدمات شده‌است.