بخش هفدهم و پایانی
رادیو بی بی سی، رادیو صدای امریکا (رادیو آشنا) و رادیو آزادی از جمله رادیوهایی هستند که مردم افغانستان به شنیدنِ آن‌ها علاقه‌مند می‌باشند. این چند رادیو از زمان‌های قدیم تا حال برای مردم ما آشنا بوده و جای شک نیست که آن‌ها از جمله رادیوهای مورد اعتماد و قابل قدر برای مردم افغانستان می‌باشند. برنامه‌های جالب، جدیدترین اخبار، آگاهی‌های علمی و دیگربرنامه‌های نشرشده از این رادیوها، در هر زمان برای مردمِ ما مفید و دل‌چسپ بوده‌اند. در میان رادیوهای نوتأسیس، رادیو کلید تا جایی از برجسته‌گی‌های خوبی برخوردار بوده؛ اما رادیو وطندار، رادیو آرمان، رادیو ندا، رادیو آریانا به دو مشکل و ضعف اساسی گرفتار هستند:
۱٫ نبود کارمندان و ژورنالیستان مسلکی و تحصیل‌کرده؛
۲٫ عدم برخورداریِ علمی و نبود توانایی برای تهیه و تنظیم و روی دست گرفتن مواد قابل پخش.
با درنظرداشت این دو مشکل، شنونده‌گان این رادیوها به خوبی درک می‌کنند که چرا آن‌ها تمام وقت خود را به پخش موسیقی می‌گذارنند.
اگر به زمان آغازِ کار تلویزیون‌های طلوع، آریانا، آیینه و افغان نظری بیاندازیم، بدون شک متوجه می‌شویم که آن‌ها رو به بهبودی می‌روند؛ ولی نباید فراموش کرد که بهبودی و ترقی یک تلویزیون یا رادیو فقط به پخش موسیقی‌های هندی و غیره نیست، مسلماً درک این نکته که ما در چه محیطی و در کدام جامعه با داشتن کدام آداب و رسوم و ارزش‌ها به‌سر می‌بریم، از ضروریاتی‌ست که دقت به آن باعث بقای کار و فعالیت ‌ما در جامعه خواهد شد. تلویزیون آریانا گام‌های مثبت و قوی‌یی را در این زمینه برداشته است، آیینه هم می‌تواند خود را از جمع شبکه‌های مورد نقد توسط عامۀ مردم بیرون بیاورد، اما متأسفانه تلویزیون افغان از آغاز کارش تا کنون نتوانسته است قدم دوم را بردارد و طلوع هم در مسیری روان است که عاقبتش را خود مسوولانش می‌دانند و بس.
با ظهور تلویزیون‌های یاد شده، شهروندان احساس خوبی نسبت به تلویزیون ملی افغانستان پیدا کرده‌اند. اگرچه تعدادی از مردم تلویزیون ملی را «تلویزیون ارواح» لقب داده‌اند، ولی چیزی را که در این رسانه می‌بینیم، احترام و ارج گذاشتن به خواست مردم افغانستان و ارزش‌های موجود در این جامعه است.
به موضوع مورد نظرمان (نقش رسانه‌ها در اطلاعات‌رسانی به مردم) برمی‌گردیم و این‌که چرا رسانه‌های ما ناموفق هستند. همان‌گونه که گفته شد، ضعف رادیوهای ما در دو چیز است: ۱٫ نبود کارمند و ژورنالیست مسلکی و تحصیل‌کرده؛ ۲٫ عدم برخورداری علمی و نبود توانایی برای تهیه، تنظیم و روی دست گرفتن مواد قابل پخش.
این دو ضعف دامن تلویزیون را نیز می‌گیرد و بدبختانه ژورنالیست‌ها و گوینده‌گان تلویزیون، به قدری ضعیف و ناتوان‌اند که معلوم نیست که این آقایان و دخترخانم‌های تازه‌کار و ناوارد، برای تهیۀ کوتاه‌ترین مطلب چندساعت وقت خود را صرف کرده و برای گفتن یک جمله، چندبار فلم‌بردار بیچاره را سرگردان می‌سازند.
نتیجه:
ارتباط فرایندی آگاهانه یا ناآگاهانه، خواسته و یا ناخواسته است که از طریق آن، احساسات و نظرات در قالب پیام‌های کلامی و یا غیرکلامی، بیان و ارسال و از سوی دیگر، دریافت و درک می‌شوند. ارتباطات می‌تواند به شکل پیام‌های فردی و عمومی درآیند. در هر رویداد ارتباطی سه عامل وجود دارد: ارتباط برقرارکننده‌گان، غرض و مقصود، مقصود و محیط. فرایند ارتباطات را می‌توان از طریق تحقیق و بررسی الگوهای خطی، تعاملی و تبادلی ارتباطات و مؤلفه‌های مختلف سازندۀ فرایند ارتباط، به خوبی شناخت.
ارتباطات انسانی یک دورۀ طولانی و رقت‌بار را پشت سر گذشتانده است و امروز واقعاً با پیشرفته‌ترین وسایل و مجهزترین وسایل، فقط در مدت یک ثانیه صورت می‌گیرد، که این خود پیشرفت جوامع بشری را نشان می‌دهد. ارتباطات در پیشرفت جوامع بشری، نقش اساسی را بازی کرده و عامل توسعۀ جوامع امروزی شده است. ارتباطات جزوِ لاینفک جوامع بشری بوده و یکی از نیازهای اولیۀ بشری به شمار می‌رود که با فطرت انسانی آمیخته و عجین شده است. انسان‌ها توانسته‌اند پس از قرن‌ها سعی و تلاش، محدودیت‌های زمانی و مکانی را از بین ببرند و جهان را به یک دهکدۀ جهانی تبدیل نمایند.
منابع و مآخذ:
۱٫ برکو، ری ام، ولوید، آندرودی، مدیریت ارتباطات، ترجمۀ دکتر سیدمحمد اعرابی و داوود ایزدی، تهران ، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، ۱۳۸۷
۲٫ محمد، دادگران، مبانی ارتباط جمعی، انتشارات فیروزه، تهران چاپ چهارم ۱۳۸۱
۳٫ صفوی، امان‌الله، کلیات روش‌ها و فنون تدریس، تهران، ۱۳۷۱
۴٫ شن، مک براید، «یک جهان چندین صدا» ترجمه ایرج پاد، انتشارات سروش، تهران ۱۳۶۹٫
۵٫ ای. آر. لی. جان، «به سوی سیاست‌های ارتباطی واقع‌بینانه»، انتشارات سروش تهران، ۱۳۶۵
۶٫ لیتل جان، استیفن، نظریه‌های ارتباطات، مترجمان دکتر سیدمرتضی نوربخش، دکتر سیداکبر میرحسنی ـ تهران: انتشارات جنگل، ۱۳۸۴
۷٫ میرسید قاضی، علی، تیوری و عمل در روابط عمومی ارتباطات، ویرایش سوم ـ تهران، انتشارات مبتکران، ۱۳۸۲
۸٫ سارو هانی، دکتر باقر، اندیشه‌های بنیادین علم ارتباطات ـ تهران، انتشارات خجسته، ۱۳۸۳
۹٫ خانیکی، هادی، ادراکات و ارتباطات بصری، ترجمه مهدی حسن‌زاده، تهران، انتشارات طرح نو، ۱۳۸۲٫