شماری از آگاهان و استادان دانشگاه میگویند که افغانستان از زمان عضویت خود در سازمان همکاریهای منطقهیی جنوب آسیا (سارک) تا این دم با وجود پرداخت پولهای هنگفت، دستآوردی نداشته است.
این آگاهان همچنان میگویند، تجربۀ هفت سالۀ حضور افغانستان در سارک نشان داده است که افغانستان در کوتاه مدت دستآورد قابل ملاحظه نداشته است.
این آگاهان همچنان باور دارند که سارک از زمان تأسیس تا حال، بنابر دلایل سیاسی سازمان موفقی نبوده است.
تا چند روز دیگر، نشست سارک در کتماندوی نیپال رسماً گشایش مییابد و افغانستان نیز یکی از شرکتکنندهگان این نشست خواهد بود. ظاهراً آنچه برای افغانستان در این نشست مهم است، دیدار با نریندرا مودی نخست وزیر هند است که گفته میشود با رییس جمهور غنی در حاشیۀ این نشست گفتوگوی مفصلی خواهد داشت.
سید مهدی منادی استاد دانشگاه به روزنامۀ ماندگار میگوید: سارک یکی از پازلهای دیپلماسی افغانستان در منطقه است که افزایش منافع ملی در تعامل با آن، در دیپلماسی درازمدت یا اهداف میانمدت و بلندمدت امکانپذیر است.
آقای منادی تصریح میکند: در کوتاهمدت ما نیز میتوانیم با استفاده افزایش چانهزنی از طریق میکانیسمهای سارک در افغانستان دستآوردهایی داشته باشیم.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه افغانستان از زمان عضویت در سازمان سارک تا امروز رهآوردی قابل توجهی نداشته است، میگوید: «ما نزدیک به یک میلیون دالر به سازمان سارک سالانه پرداخت میکنیم؛ در کنار آن، نزدیک به نیم میلیون دالر به دانشگاه آسیای جنوبی پرداخت میکنیم که تنها ۲۴ دانشجو در این مرکز داریم و از طرف دیگر، ما پانزده میلیون دالر به صندوق توسعهیی سارک(SDF) پرداخت میکنیم که تنها چند پروژۀ آن در افغانستان تطبیق میشود.»
آقای منادی تأکید میکند: وقتی پاکستان به عنوان دروازۀ افغانستان در سارک باشد و علاقهمند نباشد تا ما را به سارک وصل کند و سازمان سارک در مدیریت انرژی رادیکالیزم پاکستان در منطقه هم نقش نداشته باشد، قطعاً نیاز داریم که حضور مان را در سارک بازنگری کنیم.
او همچنان افزود: افغانستان توانایی لازم برای به دستآوردن نتیجه از دانشگاه جنوب آسیا و برنامههای آموزشی سارک را نیز ندارد.
آقای منادی همچنان میافزاید: رقابتها میان هند و پاکستان تأثیر منفی روی تصامیم سارک گذاشته است و این سازمان نمیتواند تأثیر بالقوه برای افغانستان داشته باشد.
آقای منادی اذعان میکند: در نشست پیش‎روی سارک، افغانستان میتواند مشکلات خود را مطرح کند و از سران سارک بخواهد تا روی میکانیسمهای آوردن صلح در افغانستان پول بیشتری اختصاص دهند.
این استاد دانشگاه از حکومت افغانستان میخواهد تا با اتخاذ دیپلماسی «سارک برای مناطق دیگر»، برنامه‎های این سازمان را روی افغانستان متمرکز کند. او باور دارد که کابل در کوتاه‎مدت نمی‎تواند از سازمان همکاری‎های جنوب آسیا بهره‎برداری لازم کند.
در این حال، هارون میر آگاه روابط بینالملل میگوید: کار سازمان سارک تا حال موثر نبوده است. این سازمان با یک‎ سلسله‎ چالش‎های سیاسی درگیر است. روابط میان دهلی جدید و اسلام‎آباد، روی تصامیم این سازمان سایه افگنده است.
آقای میر میافزاید: کشورهای آسیای جنوبی، از جملۀ کشورهای هستند که روابط اقتصادیشان کمترین رقم را نشان میدهد و کشورهای عضو سارک بیشتر در خارج از این منطقه، مصروف سرمایه‎گذاری بوده اند.
آقای میر می‎گوید: چون در اولویت کاری دولت وحدت ملی افغانستان و همچنان نخستوزیر تازۀ هند فعالیتهای اقتصادی قرار دارد، این آرزومندی به میان آمده است که نشست اینبار سارک نتایج ملموسی داشته باشد.
آقای میر تأکید میکند: «تلاش دولت وحدت ملی در نشست سارک باید این باشد تا روابط بازرگانی بهتری را در منطقه به وجود آورد.»
همچنان، اکرام اندیشمند نویسنده و پژوهشگر میگوید: چون سازمان سارک یک سازمان منطقهیی است، افغانستان به عنوان کشوری که در عرصههای مختلف نیازمند کمکهای کشورهای منطقه است، این سازمان میتواند توجه کشورها را برای همکاری به افغانستان جلب کند.
آقای اندیشمند میافزاید: دولت وحدت ملی باید به سازمان سارک نشان بدهد که واقعاً دولت ملی است و در آن تمام مردم افغانستان خود را میتوانند ببینند.
آقای اندیشمند باور دارد که اگر رهبران دولت وحدت ملی این مأمول را به اثبات برسانند که همه اقوام افغانستان در آن حضور دارند؛ در این حالت، همه کشورها علاقه خواهند گرفت تا به دولت وحدت ملی کمکهای بیشتر کنند.
این پژوهشگر تأکید میکند: اگر دولت وحدت ملی اعتماد مردم را در داخل کشور جلب کرده نتواند، در این صورت، سازمان و کشورهای بیرونی بالای دولت وحدت ملی اعتماد نخواهند کرد.
سازمان همکاریهای اقتصادی منطقهیی جنوب آسیا، «سارک» در ۸ دسمبر سال ۱۹۸۵، به پیشنهاد ضیاالرحمن رییس جمهور وقتِ بنگلهدیش پایهگذاری شد.
سارک اتحادیهییاست متشکل از هفت کشور جنوب آسیا که افغانستان در سال ۲۰۰۷ عضویت دایمی این سازمان را به دست آورد.