حشمت‌الله رادفر
ـ رییس کمیسیون رسانه‌های کمیسیون انتخابات
کمیسیون رسانه‌های انتخابات به روز چهارشنبه ۱۹ قوس ۱۳۹۳ خورشیدی به کارش پایان داد. چالش‌های موجود فراراه پوشش رسانه‌‌یی انتخابات و نظارت از فعالیت رسانه‌ها در جریان انتخابات، در گزارش نهایی این کمیسیون به کمیسیون مستقل انتخابات گنجانیده شده و پیشنهادهای مشخصی نیز به منظور بهبود وضعیت اطلاع‌رسانی و نظارت از روندهای انتخاباتی ارایه شده است. آن‌چه در زیر می‌خوانید، فشرده‌یی از چالش‌ها و پیشنهادهای کمیسیون رسانه‌های انتخابات در همین باره است.

چالش‌ها
ـ مشکل ساختاری، تشکیلاتی و شیوه گزینش اعضا
ـ عدم وضاحت قانون انتخابات پیرامون صلاحیت‌ها، اختیارات و جایگاه کمیسیون رسانه‌ها
ـ محدود بودن اختیارات کمیسیون رسانه‌ها در روند رسیده‌گی به شکایات
ـ کم بودن میزان جریمه ها و عدم وضاحت مویدات جزایی برای رسانه های متخلف در قانون
ـ مرکزی بودن کمیسیون رسانه ها و نداشتن نماینده در تمامی ولایات افغانستان
ـ محدود بودن زمان کار کمیسیون رسانه ها (ماده ۶۱ قانون انتخابات)
ـ مشخص نبودن سطح و شکل روابط کمیسیون رسانه ها با دارالانشای و دفاتر ولایتی
ـ زمان‌گیر بودن پروسه تدارکات و بیروکراسی موجود در کمیسیون انتخابات
ـ عدم وضاحت قانون پیرامون رسیده‌گی شکایت رسانه‌ها از اشخاص و یا ستادهای انتخاباتی
ـ قراردادی بودن تیم نظارتی ( به ویژه این که در این دوره نزدیک یک ماه بعد از آغاز مبارزات انتخاباتی به کار آغاز کرد.)
ـ عدم وضاحت قانون در مورد رسانه‌هایی که بعد از جریمه به افلاس مواجه می‌شوند یا در نتیجه آتش‌سوزی، حمله انتحاری، آفات طبیعی و غیره متضرر می‌شوند.
ـ عدم وضاحت در برخورد با رسانه های حزبی (بسیاری از رسانه های غیردولتی از وزرات اطلاعات و فرهنگ به عنوان رسانه های تجارتی جواز گرفته اند در حالی که شمار زیادی از آنان در دور اول و دوم انتخابات ریاست جمهوری به عنوان ارگان نشراتی احزاب و ایتلاف های سیاسی و به نفع نامزدان انتخابات عمل کردند)
ـ عدم وضاحت قانون انتخابات در پیوند با رسانه‌های اجتماعی (فیسبوک، تویتر و…)
ـ نبود میکانیزم قانونی برای حمایت و دادخواهی از رسانه ها در صورت اخطار، برخورد توهین‌آمیز و لت و کوب خبرنگاران توسط نامزدان و ستادهای انتخاباتی‌شان
ـ عدم وضاحت در مورد عدم قناعت طرف به حکم صادره کمیسیون مستقل انتخابات بعد از استیناف‌خواهی.

پیشنهادها
ـ حدود، وظایف و صلاحیت کمیسیون رسانه‌ها باید بازنگری شود، اختیارات بیشتری به این کمیسیون در ارتباط با قضایای رسانه‌یی داده شود.
ـ کمیسیون رسانه‌ها صلاحیت مصرف بودجه و تأمین مصارف خود را در اختیار داشته باشد تا بتواند بتواند وظایف خود را بدون تلف شدن وقت و به گونه موثر انجام دهد.
ـ میکانیزم مشخصی برای همکاری دفاتر ولایتی با کمیسیون رسانه‌ها در نظر گرفته شود. و همزمان با آغاز کار کمیسیون رسانه‌ها در هر ولایت حداقل یک ژورنالیست مسلکی آگاه با مسایل حقوقی زیر نظارت مستقیم این کمیسیون استخدام شود تا هماهنگی‌های لازم میان کمیسیون رسانه ها، دفترهای ولایتی، رسانه ها و تیم های نظارتی این کمیسیون در ولایت ها به صورت بهتر و موثر تر تامین شده بتواند.
ـ ضرورت دایمی بودن ساختار مرکزی کمیسیون رسانه ها به‌شدت احساس می‌شود، از آن‌جایی که این کمیسیون در این دوره هیچ نوع زمینه قانونی برای تأمین ارتباط با کمیسیون شکایات انتخاباتی نداشته و وضعیت حقوقی کنونی کمیسیون پاسخگوی نیازهای عینی جامعه رسانه یی کشور نیست. به این صورت بخش بزرگی از وقت و انرژی کمیسیون رسانه‌ها صرف مدیریت توقعات چندجانبه‌یی می شود که در جریان روندهای انتخاباتی از این کمیسیون وجود می‌داشته باشد. تأکید ما این است که در قانون انتخابات ضرورت ایجاد کمیسیون رسانه‌ها به صورت یک نهاد مستقل به رسمیت شناخته شود یا این که این کمیسیون در جنب کمیسیون انتخابات با اختیارات و صلاحیت های بیشتر به صورت دایمی ایجاد شود، و فعالیت های رسانه‌یی مرتبط به آگاهی عامه و تشویق مشارکت مردم برای شرکت در انتخابات زیر نظر مستقیم کمیسیون رسانه‌ها پیش برده شود.
ـ در طرح تعدیلی کمیسیون رسانه‌ها برای ماده ۶۱ و دیگر بخش‌های مرتبط به رسانه‌ها پیشنهادات مشخصی در این ارتباط وجود دارد، مطابق این طرح اگر دایمی بودن ساختار کمیسیون رسانه ها به هر دلیلی مورد تأیید قرار نمی گیرد، این کمیسیون حداقل یک ماه پیش از آغاز عملیات انتخاباتی ایجاد شود و میکانیزم لغو آن هم به مقتضای پیشرفت کار و تکمیل دوسیه های رسانه ها، نهادها و افراد متخلف از قانون در این عرصه بین دو تا سه ماه پس از اعلان نتایج نهایی انتخابات در نظر گرفته شود.

ـ پیش از آغاز کار برای هرنوع انتخابات دیگری در کشور تعدیل و اصلاح قانون انتخابات در پیوند با رسانه و کمیسیون رسانه‌ها و پوشش انتخابات ضروری است، در غیر آن با گسترش دامنه فعالیت های رسانه‌یی به ویژه در پیوند با مسایل انتخاباتی، این کمیسیون و کمیسیون انتخابات با چالش‌های فراوانی روبه‌رو خواهند شد. سلیقه ها و خواست های شخصی اعضای کمیسیون انتخابات به‌جای قانون و مقررات بر کار این کمیسیون سایه خواهد افگند.
ـ ایجاد رهمنودها و اصول رفتار رسانه‌ها در مقاطع مختلف به صلاحیت کمیسیون رسانه‌ها در زودترین زمان ممکن در جریان عملیات انتخاباتی
ـ در چند دور انتخابات گذشته و همچنان انتخابات ۹۳ تیم نظارت مسلکی بر فعالیت رسانه ها در بیرون از این کمیسیون و توسط UNDP تمویل شده و توسط یک شرکت خصوصی انجام می‌شده است، از این رهگذر کمیسیون رسانه ها در این دوره با چالش های زیادی روبه‌رو بوده است، در صورت فراهم شدن امکانات بهتر است تیم نظارتی زیر نظر مستقیم کمیسیون رسانه ها در مرکز و ولایت ها ایجاد گردد و فعالیت آن در ولایات از سوی نماینده کمیسیون رسانه ها نظارت شود.
ـ بخش آگاهی عامه کمیسیون مستقل انتخابات همزمان با آغاز بر نامه‌های عملیاتی باید تمام اعلانات کمیسیون را در مشوره با کمیسیون رسانه ها به شیوه رقابتی در مجلس داوطلبی به رسانه‌های مرکز و ولایات واگذار کند تا مردم هم به‌طور دقیق از انتخابات آگاهی حاصل نمایند و هم بین رسانه‌ها برخورد تبعیض‌آمیز صورت نگیرد.
وزارت اطلاعات و فرهنگ در هر انتخابات پیش از آغاز عملیات انتخاباتی فهرست کامل رسانه‌هایی که از این وزارت جواز گرفته اند را با تفکیک، دولتی، تجارتی، خدمات عامه، سیاسی و غیره خصوصیت های ساختاری آن‌ها به کمیسیون رسانه ها ارسال نماید.
ـ نظارت از کارکرد رسانه ها از آغاز تا انجام روند انتخابات یک ضرورت انکارناپذیر است. در حالی که در قانون موجود بیشترین تأکید روی زمان مبارزات انتخاباتی صورت گرفته است. چه‌گونه‌گی پوشش رسانه یی و نظارت از آن در دور دوم انتخابات و روندهای اضطراری مانند تفتیش و بازشماری آرا از اهمیت فوق العاده برخوردار است، بهتر است تا میکانیزم‌های نظارت از رسانه ها در مواقع اضطراری و برخود با تخلفات رسانه یی و تخلفاتی که در این دوره ها علیه رسانه ها صورت می گیرد، در نظر گرفته شود.
ـ از آن‌جایی که کار روی پیشنهاد تعدیلات در قانون انتخابات و قانون تشکیل وظایف و صلاحیت‌های کمیسیون‌های انتخاباتی از سوی نهادهای جامعه مدنی و پارلمان کشور آغاز گردیده و با اختتام کار کمیسیون رسانه‌های انتخابات، کار روی پیشنهاد تعدیلات در پیوند با پوشش رسانه‌یی انتخابات متوقف شده است؛ طرح پیشنهادی کمیسیون رسانه‌های انتخابات در این رابطه باید از سوی نهادهای رسانه‌یی و خبرنگاران مورد بحث قرار گرفته و در طرح تعدیلی قانون انتخابات کشور گنجانده شود.
ـ از دولت وحدت ملی تقاضا می‌شود تا کار عملی برای ایجاد کمیسیون اصلاحات کمیسیون‌های انتخاباتی را به زودترین فرصت ممکن آغاز نموده و در روند تعدیل قانون انتخابات و قانون تشکیل وظایف و صلاحیت‌های کمیسیون‌های انتخاباتی، به نقش و جایگاه کمیسیون رسانه‌ها؛ آگاهی عامه؛ اطلاع رسانه و نظارت از پوشش رسانه‌یی انتخابات توجه جدی نموده و پیشنهادهای کمیسیون رسانه‌های انتخابات را در این روند در نظر بگیرد.