گزارشگر:علی پارسا/چهار شنبه 15 دلو 1393 - ۱۴ دلو ۱۳۹۳
به خشونت کشیده شدن و تلفات جانی در تظاهرات اعتراضی به اهانت نشریه شارلی ابدو به پیامبر بزرگ اسلام، یکی از خبرهای تاسفبار پایتخت در هفته جاری بود. در روزگاری که افغانستان بیش از هر زمان دیگری از دست حرکتهای افراطی به تنگ آمده است، این تظاهرات خشونتبار نمکی بود از سوی خودیها، بر زخمی که بیگانگان با ترسیم کاریکاتور توهینآمیز پیامبر بزرگ اسلام بر جان ما زده بودند. به این ترتیب برایند آن کنش مذبوحانه و این واکنش احمقانه، چیزی جز افزونی غم مسلمانان کشور نبوده و نخواهد بود.
چاپ و نشر کاریکاتور پیامبر اسلام در سه ملیون نسخه از سوی یک نشریه طنز فرانسوی هرچند اهانتی صریح به همه مسلمانان جهان بوده و تجاور به حریم مقدس اسلام پنداشته میشود، اما به هیچ وجه از قباحت و ذلالت قاتلان و جانیانی که به نام دین، دست به ماشه میشوند و برادران مسلمان و هموطن خود را به خاک و خون میکشانند، نمیکاهد. خلط این دو مبحث به منظور تبرئه کردن خونخواران حادثه ترهخیل بزرگترین جفای ممکن در حق خونهای ریختهشده در آن حادثه و خسارات وارده خواهد بود. به این ترتیب محکوم کردن این آشوبگران به هیچ روی به معنای برحق دانستن مشی نشریه شارلیابدو نیست و چنین تلقی و پنداری اگر هم مطرح شود، مغالطه و تخطئهای بیش نخواهد بود.
به خشونت گراییدن تظاهرات ترهخیل کابل، نه تنها عملی قبیح و ناپسند حتا از نقطهنظر اسلام است، بلکه رفتاری توجیهکننده برای تزهای مخالف اسلام است و باعث شد که چاقوی اسلامستیزان بیشتر و بهتر از پیش دسته شود! این که نشریه شارلیابدو در واکنشی به حمله مسلحانه به دفتر آن، در یک تیراژ سه ملیونی کاریکاتوری از پیامبر بزرگ اسلام را در حالی که تابلوی «من شارلی هستم!» در دست دارد و اشک میریزد، را ترسیم میکند، پیش و بیش از هر چیزی شاید بر انزجار حضرت محمد (ص) از افراطگرایی پیروانش تاکید میکند و نه پیامبر اسلام، که پیروان او را مورد نقد قرار میدهد. با این حال خشونت شورشیان تظاهرات شرق کابل دقیقاٌ مُهر تاییدی است بر این تلقی کاریکاتوریستان و دستاندرکاران نشریه شارلیابدو که در کُل، دین اسلام را دین افراطیت و خشونت معرفی میکنند.
در عصر کنونی متاسفانه به نظر میرسد که قرائت خشونتانگارانه از اسلام، به قرائت حاکم درباره اسلام در غرب تبدیل شده است. کشتارها و خشونتهایی که امروز به نام دین از سوی داعش و طالبان و القائده و … روا داشته میشوند، نقش اساسی در قدرتمند شدن این قرائت خشن از اسلام شده است. باب شدن این قرائت در جهان امروز، بزرگترین آفتی است که جهان اسلام را در عصر حاضر تهدید میکند. در نتیجه حالا دیگر زدودن این لکههای خون که توسط گروههای تندرو مانند داعش، القائده، بوکوحرام، طالبان و … به چهره اسلام افتاده و برکندن این وصله ناروا به اسلام مسالهای است که هر مسلمانی با آن مواجه شده است.
با این وجود اما در مبارزه با این قرائت از اسلام، استفاده از خشونت ناکارآمدترین و ناموفقترین روش ممکن است که نه تنها سبب اعاده حیثیت اسلام میشود، که مُهر تاییدی بر قرائت نادرست خشونتگرایی ذاتی دین مقدس اسلام میشود. پاسخ خشونتآمیز و احساساتی به مسائلی مانند نشر کاریکاتور پیامبر اسلام، بیش از هر چیز بر طبل حقانیت تلقی این نشریه از اسلام میکوبد و آب به آسیاب آنها میریزد.
از سوی دیگر برخوردهای غیرعقلانی و احساساتی مسلمانان که به خشونت داخلی و شورشگری منتج میشود، میتواند نقطه ضعف مسلمانان را برای دشمنان آشکار و هویدا کند. در نتیجه با انگشت گذاشتن آنها بر این پاشنهآشیلها، آنها میتوانند در رسیدن به اهداف نفاقافکنانه خود در میان مسلمانان موفقتر باشند. به گونه مثال، انتشار عکسهای توهین به قران شریف که این روزها در فضای مجازی دست به دست میشود و حس نفرت را در میان آنها ترویج میکند، احتمالاٌ یکی از همین ابزارهای دشمن برای فضاسازی در جوامع اسلامی است. این عکسها که مشخص نیست از چه آدرسی و با چه انگیزهای در شبکههای اجتماعی مسلمانان موجسازی میکنند، تا کنون در برانگیزاندن احساسات و عواطف غیرعقلانی مسلمانان از موفقیت و اقبال چشمگیری برخوردار بودهاند.
مسلمان امروز از آنجا که در عصر اطلاعات و شبکههای مجازی و به قول مارشال مکلوهان در یک «دهکده جهانی» زندگی میکند، باید بیش از هر زمان دیگری با چالشهای عصر جدید آشنا باشد. واضح است که در عصر اطلاعات، کوچکترین اتفاقات در گوشهای از جهان میتواند در ظرف چند ثانیه تمام جهان را در نوردد و واکنشهای مختلفی را به بار آورد. در چنین حالتی برخورد احساساتی و خشونتگرایانه با پدیدههایی که در هر لحظه و در هر جای جهان احتمال به وقوع پیوستن دارد، بزرگترین آفتی است که میتواند زمینه شورش و ناامنی را در جوامع اسلامی فراهم کند. در حالی که واضح است دود این آتشها، تنها به چشم مسلمانان و امت اسلامی میرود.
مسلمان امروز اگر در پی حفظ دین و دفاع از ارزشها و معتقدات اسلامی خود است، باید از احساسات خانمانسوز رهایی یابد و مانند دُن کیشوت برای جنگ با آسیابهای بزرگ آهنی، از شمشیر چوبی کار نگیرد! مسلمانان دنیای امروز اگر میخواهند در بازیهای دنیای معاصر به پیروزی دست یابند، در مرحله اول باید با قواعد بازی آشنا شوند و آنها را بپذیرند. اصل عدم خشونت از جمله این قواعد اولیه بازی است؛ هرچند که این اصل نه امروز، بلکه قرنها پیش از سوی بزرگانی چون حضرت حافظ برای ما فراموشکاران توصیه شده بود:
آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است
با دوستان مروت با دشمنان مدارا!
Comments are closed.