مقام‌های کشورهای افغانستان، پاکستان، ترکمنستان و هند امروز چهارشنبه نوزدهمین نشست خود در مورد پایپ لاین گاز تاپی را در اسلام آباد پایتخت پاکستان برگزار می‌‎کنند. قرار بود کار ایجاد این پایپ لاین در ۲۰۱۵ شروع شود.
این جلسه مقام‌های چهار کشور به تاریخ یازدهم و دوازدهم فبروری برای دو روز ادامه می‌یابد. بحث‌ها بر سر انتقال گاز از ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هند از سال ۲۰۰۲ آغاز شد. در این مدت تحقیقاتی در مورد این پروژه انجام شده و مقام‌های چهار کشور در تلاش آغاز کار عملی آن هستند. این پروژه از ترکمنستان آغاز و با عبور از افغانستان و پاکستان، گاز ترکمنستان را به هند می‌‌‌رساند.
مقام‌ها در وزارت معادن و پترولیم افغانستان می‌گویند قرار است در این جلسه برای آغاز کار عملی این پروژه با کمپنی توتال فرانسه نیز مذاکره شود. مقام‌های چهار کشور توانمندی‌های چندین کمپنی و کنسرسیوم را مطالعه کرده اند. براساس اظهارات سخنگوی وزارت معادن افغانستان، نماینده‌گان کشورهای دخیل در پروژه به این نتیجه رسیده اند که کمپنی توتال، از توانایی‌ها و قابلیت های بهتری نسبت به سایر کمپنی‌ها برخوردار است ولی هنوز توافقنامه نهایی با این کمپنی امضا نشده است.
محمد رفیع رفیق، صدیقی سخنگوی وزارت معادن افغانستان روز سه شنبه (۲۱/ ۱۰ فبروری) در یک کنفرانس خبری در کابل گفت: «در این جلسه روی دو مساله بسیار عمده توافق می‌شود. در ابتدا بحث روی قبولی کمپنی توتال فرانسه است در پرنسیب که کار عملاً آغاز شود. زمان کار عملیاتی پروژه نیز در این جلسه تعیین می‌شود.»
سهم افغانستان
افغانستان امیدوار است که در دو عرصه از مزایای پروژه انتقال گاز تاپی مستفید شود، یکی حق ترانزیت و دیگر خرید گاز به بهای مناسب. هنوز مشخص نیست که افغانستان سالانه به خاطر انتقال پایپ لاین گاز از خاک خود، چه مقدار حق ترانزیت خواهد گرفت. سخنگوی وزارت معادن گفت یکی از موارد بحث در اسلام آباد روی حق ترانزیت است.
قرار است افغانستان در ده سال اول ۰٫۵ میلیارد متر مکعب گاز، در ده سال دوم یک میلیارد متر مکعب و در ده سال سوم، ۱٫۵ میلیارد متر مکعب گاز از پروژه تاپی خریداری کند. مقام‌های وزارت معادن از ارائه جزییات در مورد قیمت هر متر مکعب گاز خودداری کردند. آن‌ها می‌گویند هر کشور براساس توانایی و نیازمندی‌های خود از این پایپلاین گاز خریداری می‌کند و هر کشور تلاش دارد تا با قیمت نازلتر گاز مورد نیازش را خریداری کند.
قرار است این پایپ لاین از ولایات هرات و قندهار عبور کند و به خاک پاکستان برسد.
پروژه صلح، رقیب تاپی
هدف اصلی پروژه تاپی، رساندن گاز به مارکیت‌های هند است. این مارکیت‌ها بخش بزرگی از گاز را نیاز دارند. همزمان با پروژه تاپی که می‌تواند گاز ترکمنستان را به هند برساند، تلاش ها برای انتقال گاز ایران به هند نیز ادامه دارد. این پروژه پایپ لاین صلح نام دارد که از ایران به پاکستان و سپس به هند می‌رسد.
امضای توافقنامه گاز میان ترکمنستان، پاکستان و هند
آگاهان مسایل اقتصادی می گویند گازی که از طریق پروژه صلح به مارکیت های هند می رسد نسبت به پروژه تاپی به مراتب ارزان تر و اقتصادی تر است ولی رقابت های منطقه ای و جهانی سبب شده تا پروژه گاز تاپی بیشتر مطرح بحث باشد. هزینه‌یی که هند باید برای پروژه تاپی بپردازد، به باور آگاهان مسایل اقتصاد، دو برابر هزینه پروژه صلح است.
تحلیلگران مسایل اقتصادی می‌‍گویند ایالات متحده امریکا تلاش دارد تا با تامین گاز مورد نیاز هند از طریق پروژه تاپی، ایران را از نگاه اقتصادی بیشتر منزوی کند. ایران به دلیل تلاش برای دست یابی به سلاح های اتومی، از سوی قدرت های غربی تحریم شده است. حالا تلاش می شود تا پروژه گاز صلح که می تواند مبالغ هنگفتی را نصیب ایران کند، با شکست مواجه شود و به جای آن پایپ لاین تاپی گاز مورد نیاز هند را به آن کشور برساند.
رقابت‌های سیاسی بین افغانستان و پاکستان نیز چالش دیگری در برابر عملی شدن پروژه تاپی است. تحلیلگران می‌گویند اگر پاکستان نخواهد، به ساده‌گی می تواند این پروژه را با شکست مواجه کند. در همین حال، هند و پاکستان نیز دو رقیب اصلی در جنوب آسیا هستند و روابط دو کشور گاهی به شدت تیره می‌شود.
اما فرصت اقتصادی که پایپ لاین گاز تاپی برای پاکستان دارد، به باور آگاهان می تواند این کشور را وادار به همکاری نماید. پاکستان یکی از کشورهایی است که با کمبود گاز روبرو است.