ناجیه نوری/ دو شنبه ۱۴ ثور ۱۳۹۴

در روز جهانی مطبوعات، وزارت اطلاعات و فرهنگ در یک «حرکت دیکتاتورانه» مسوولان روزنامه‏‎های ماندگار، هشت صبح، جامعۀ باز و اطلاعات روز را به دلیل نشر برخی مقاله‎ها و گزارش‎های انتقادی به این وزارت فراخوانده است.
وزارت اطلاعات و فرهنگ، دیروز در نامه‌یی عنوانی روزنامۀ ماندگار، مسوول این روزنامه را در پیوند به نشر گزارشی زیر عنوان «زنگ خطر به صدا در آمد- وزارت اطلاعات و فرهنگ در تلاش تجدید سانسور است»، به کمیسیون «بررسی شکایات و تخلف‌های رسانه‎یی» فراخوانده است.
در این گزارش، برخی از نویسنده‏گان و پژوهشگران تاریخی و سیاسی گفته بودند که وزارت اطلاعات و فرهنگ و به ویژه باری جهانی وزیر تازۀ این وزارت، مانع فرستادن ۸۰ عنوان کتاب به نمایشگاه کتاب تهران شده است.
آنان این اقدام وزارت اطلاعات و فرهنگ را خلاف آزادی بیان و قوانین نافذۀ کشور عنوان کرده و گفته بودند که وزیر اطلاعات و فرهنگ در تلاش تجدید سانسور در افغانستان است.
اکنون، این وزارت در نامه‌یی مدیر مسوولان روزنامه‌های پیشتاز کشور را برای توضیح در خصوص گزارش‎ها و نبشته‎های انتقادی‎شان در این خصوص فراخوانده است.
مدیر مسوولان این روزنامه‏ها می‌گویند: وزارت اطلاعات و فرهنگ، در تلاش تجدید سانسور می‌باشد و این اقدام وزارت اطلاعات و فرهنگ خلاف قوانین نافذۀ کشور و حرکتی دیکتاتورانه است.
آنان می‎گویند که وزیر تازۀ اطلاعات و فرهنگ، باوری به آزادی بیان ندارد و از همین‎رو، در روزهای نخست کارش فشار را بر رسانه‏ها افزایش بخشیده است.
مقامات دولتی در خشونت اول اند
همزمان با این اقدام وزارت اطلاعات و فرهنگ، دیروز (سوم ماه می) در گوشه‎یی از پایتخت، از روز جهانی مطبوعات گرامی‎داشت شد.
سه می روز جهانی آزادی رسانه‌ها همه‌ساله در سراسر دنیا از جمله افغانستان تجلیل می‌گردد.
مسوولان نهادهای حامی رسانه‏ها در این نشست، از افزایش خشونت در برابر خبرنگاران ابراز نگرانی کرده و گفتند که ۴۷ درصد خشونت‎ها از جانب مقامات دولتی صورت می‎گیرد.
مسوولان نی حمایت کنندۀ رسانه‌های آزاد گفتند، آمارها نشان می‌دهد که بیشترینه خبرنگاران حین مواجه شدن با خشونت‌ها به هیچ جایی مراجعه نمی‌کنند.
به گفتۀ آنان، خشونت‌ها در برابر خبرنگاران نسبت به سال پار بیش از ۳۶ درصد افزایش یافته است و بیشترین خشونت‌ها را مسوولان حکومتی مرتکب شده اند.
صدیق‌الله توحیدی مسوول نی یا حمایت کننده رسانه‌های آزاد که از برگزار کننده‌گان این برنامه بود، چالش‌ها، مشکلات، محدودیت‌ها و خشونت‌ها را ارقام‌وار علام کردند.
او گفت، پرسشنامه‌یی در پیوند به خشونت در برابر خبرنگاران» از سوی دفتر نی با اشتراک ۱۵۸ خبرنگار از پنج ولایت (کابل، هرات بلخ، کندهار، ننگرهار) به شکل آنلاین و چاپ شده از قبیل: خشونت‌های جنسیتی (تبعیض جنسیتی) و ارتکاب خشونت ها از سوی رسانه‌های مربوطه، صورت گرفت.
توحیدی تاکید کرد، بر اساس این پرسش نامه، معلوم می‌گردد که آمار سیاه (خشونت های نامکشوف) بیش از تصور است. بیش از ۵۰ فیصد آمار نشان می‌دهد که خبرنگاران حین مواجه شدن به خشونت به هیچ جای مراجعه ننموده اند.
او افزود، به اساس این پرسشنامه، هنوز مقامات دولتی در ارتکاب خشونت در برابر خبرنگار از همه مراجع و نهادهای دیگر پیش دست اند و ۴۷ فیصد را از آن خود نموده اند.
توحیدی همچنان گفت، رسانه‌ها به خصوص رسانه‌های چاپی با مشکلات زیادی مواجه اند؛ اما با آن هم به کار خود ادامه می‌دهند.
با این حال، الیاس علوی عضو نهاد مصونیت خبرنگاران در این مراسم گفت، در جامعه ما خبرنگاران نه مصونیت فزیکی دارند و نه مصونیت حقوقی و روانی.
او گفت، طبق آمار ما دولت ۴۹ درصد و زورمندان و طالبان ۵۱ درصد، مسوول خشونت دربرابر خبرنگارن اند و بیشترین خشونت را پولیس مرتکب شده است.
وی تاکید کرد، پولیس مسوول ۴۳ درصد خشونت در برابر خبرنگاران اند و علت اصلی آن معافیت از مجازات است؛ بنابراین دولت باید به این مساله توجه جدی کند.
علوی، دلیل افزایش خشونت در برابر خبرنگاران را فرهنگ معافیت از مجازات عنوان کرده گفت، فرهنگ معافیت از مجازات سبب شده تا خبرنگاران همواره مورد توهین، تحقیر، تهدید، آزارد و اذیت قرار گیرند.
عبدالحمید مبارز، رییس اتحادیه خبرنگاران در این مراسم گفت: خبرنگاران ما مانند سربازان شجاع افغانستان در جبهات جنگ حضور دارند و اطلاعات دست اول خط اول جنگ را به مردم می‌رسانند.
مبارز حضور خبرنگاران در جبهات جنگ را نمایانگر آزادی بیان در افغانستان خوانده تاکید کرد: «حضور خبرنگاران در جنگ‌های اخیر بدخشان و کندز وگزارش روزانه از وضعیت جنگ در این مناطق بیان‌گر این ادعا ما است».
او افزود، اما هنوز هم مشکلات خبرنگاران به قوت خود باقی است و خبرنگاران ما در عرصه تهیه گزارش‌‍ها هنوز هم با چالش‌های فراوانی مواجه اند.
مبارز خطاب به رسانه‌ها گفت: «خبرنگاران باید گزارش‌های با معیارهای جهانی تهیه کرده و درعرصه گزارش‌های تحقیق تلاش بیشتر کنند».
رییس اتحادیه خبرنگاران می‌گوید، خبرنگاران باید درعرصه‌های اقتصادی کارهای زیادی انجام دهند و با تهیه گزارش‌ها خوب و دقیق بالای حکومت فشار بیاورند تا بخش زراعت را تقویت کرده و افغانستان را از یک کشور مصرفی بیرون بسازند.
مبارز با انتقاد از رسانه‌ها گفت، رسانه‌ها به روزهای ملی مانند هشت ثور کمتر توجه دارند و تجلیل از این روز بازتاب آنچنانی در رسانه‌ها نداشت.
وی گفت، رسانه‌ها کمتر در مورد خانواده‌های شهدای افغانستان و معیوبین گزارش تهیه کرده اند و حتا دیده نشده که خبرنگاران به خانه‌های این افراد رفته و از وضعیت زندگی آنان گزارش تهیه کند.
نماینده یونیسکو نیز دراین مراسم از پیشرفت آزادی بیان در افغانستان ابراز خشنودی کرده گفت، در ۱۳ سال گذشته رسانه‌های افغانستان پیشرفت چشم‌گیری داشته است.
نمانیده یونسکو از حضور کمرنگ زنان در رسانه‎‌‌ها ابراز نگرانی کرده گفت، هرچند رسانه‌ها در افغانستان رشد چشم‌گیری داشته است؛ اما نقش زنان در رسانه‌ها هنوز هم بسیار کمرنگ است.
در پایان مراسم تجلیل از روز جهانی آزادی مطبوعات تندیس نی به شش تن از بهترین‌های عرصۀ خبرنگاری افغانستان اهدا گردید.