تیم کریگ مارچ
برگردان: مختار یاسا
واشنگتن پست/

جاوید هزاره با گروهی از ارتش کوماندوی افغانستان انرژی‌های‌شان را باز و نوشیدند، اسلحه تهاجمی ام‌۴ اش را قبضه کرد و داخل چوکی راننده یک لاری نظامی پرید. جاوید ۲۴ ساله در حال هدایت و رهبری گزمه شبانه یک کاروان کوماندوی افغانستان در حومه جنوبی شهر کابل بود.
هزاره در حالی که با مخابره‌اش حرف می‌زد و به سرعت از پایگاه‌اش دور می‌شد،‌ گفت: «فعلا، در وظیفه هستم. به امید خدا، وظیفه‌ام را به خوبی انجام خواهم داد».
در حقیقت، اگر قرار باشد که بخش وسیعی از افغانستان و دست‌آورد‌ها در سال جاری میلادی حفظ شوند، این مسئولیت به چگونگی عملکرد هزاره و ۱۱۵۰۰ کوماندوی دیگر بر می‌گردد؛ کوماندوهایی که کشورشان ۱۵ سال است با فعالیت‌های شورشی طالبان دست‌و پنجه نرم می‌کند و می‌لنگد.
ارتش افغانستان،‌ با وجود مصرف بیش از ۳۵ میلیارد دالر کمک امریکا پس از سقوط طالبان، هنوز تحت انتقادهای شدیدی قرار دارد. این انتقادها به‌خاطر فرار، روحیه پایین، و بی‌نظمی در شبکه کنترول و فرماندهی، بر این نیروها وارد می‌شوند. اما مقامات افغان و امریکایی باور دارند که کوماندوها و نیروهای ویژه ارتش افغانستان می‌توانند این خالی‌گاه را پر نمایند و باید برای اطمینان دادن به افغان‌های نگران از دوباره قدرت گرفتن طالبان، کافی باشد.
جو دونکن، فرمانده گروپ مشاوره‌دهی عملیات ویژه که از فرماندهی عملیات‌های ویژه اردوی ملی افغانستان پشتیبانی می‌کند، گفت: «کوماندوها همیشه از وخیم‌تر ‌شدن اوضاع جلوگیری می‌کنند. این تمام چیزی است که شما درباره این نیروها در اخبار می‌خوانید. هیچ وقتی کوماندوها سلاح‌های‌شان را رها نکرده و از جنگیدن سر باز نزده‌اند».
اما اتکای سنگین ارتش افغانستان تنها بالای نیروهای کوماندو، در میان اختلافات شدید در رابطه با اعزام و سوق‌دهی موثر نیروهای ویژه، جدال‌آمیز است. و به ویژه در سال جاری نیروهای کوماندو و هم‌چنان دیگر نیروهای امنیتی افغانستان که شامل ۳۲۰۰۰۰ نیروی ارتش و پولیس می‌شوند، به‌خاطر این جنجال‌ها قادر به انجام سهم بیشتری نخواهند شد.
ارزیابی‌های استخباراتی افغانستان نشان می‌دهند که طالبان ۴۵ تا ۶۵ هزار جنگ‌جو دارند. و تنها مشکل، طالبان نیستند. نیروهای امنیتی افغانستان در برابر داعش و شبه‌نظامیان تروریستی سابق ــ اکثرا القاعده ــ که نشانه‌هایی از تلاش‌های‌شان برای ایجاد دوباره پایگاه دیده می‌شوند،‌ نیز قرار دارند. در عین حال نیروهای امنیتی افغانستان درگیر نبردهای خونین تجارت میلیاردی مواد مخدر این کشور نیز هستند.
سال گذشته، پس از زمانی که رئیس جمهور اوباما اکثریت نیروهای امریکایی را از افغانستان بیرون کشید، طالبان مکررا واحدهای ارتش افغانستان را در نقاط روستایی ولایات جنوبی و شرقی این کشور شکست دادند و مجبور به عقب‌نشینی کردند. پس از آن، در روزهای اخیر ماه سپتامبر سال گذشته، طالبان‌ نیروهای ارتش و پولیس افغانستان را به گونه تحقیر‌آمیزی در ولایت کندز شکست دادند و شهر کندز، یکی از شهرهای بزرگ شمال افغانستان را تصرف کردند.
هرچند، نیروهای کوماندوی افغانستان در ظرف چند روز دوباره توانستند راه‌شان را به این شهر باز نمایند و آن ولایت را از کنترول طالبان گرفتند. نیروهای کوماندو، سال گذشته در بازپس گیری مناطقی از ولایات بدخشان، کنر و ننگرهار نیز مفید واقع شدند.
عبدالقهار آرام، سخنگوی قول اردوی ۲۰۹ شمال افغانستان گفت: «ما بدون آنها (نیروهای کوماندو) هیچ کاری کرده نمی‌توانیم».
ویژه اما مجبور
شب که هزاره افراد‌اش را خارج از پایگاه هدایت داد، این کاروان را به مناطق هم‌جوار می‌برد که به گفته او هواخواهان طالبان و شاخه وحشی آن، شبکه حقانی جای گرفته بودند.
در حالی که کاروان پنج موتره او وارد یک بزرگراه تاریک می‌شد، هزاره مردی را نشان داد که در حال چاله‌کنی یا حفاری چاه بود. ساعت ۱۰ شب بود. او فورا موتر‌ش را بریک کرد، از داخل آن بیرون پرید و آن مرد را گرفت. در این حال دیگر نیروهای کوماندو سریعا جستجوی چاله کنده شده را آغاز کردند تا مبادا مواد انفجاری در داخل آن جاسازی شده باشد.
فرید عزیز، یک نیروی کوماندوی ۲۳ ساله گفت: «ما احتیاط می‌کنیم، به‌خاطر این‌که طالبان نمی‌خواهند با ما رو در رو شوند. اما هرقدر زودتر که ما از حضور ۲۰ تا ۵۰ طالب در کدام جایی راپور دریافت می‌کنیم، ما آنجا خواهیم رفت و آن‌ها توانایی مقاومت علیه ما را نخواهند داشت».
هنوز اتکای سنگین ارتش افغانستان بالای نیروهای ویژه آن، نگرانی‌ها نسبت به اختلاف‌های آموزشی در میان ارتش را افزایش می‌دهد.
با حضور تقریبا ۹۸۰۰ نیروی امریکایی در افغانستان، دستان ائتلاف به رهبری امریکا محدود به آموزش واحدهای عادی ارتش افغانستان در چند پایگاه بزرگ می‌باشد. بیشتر قطعات نیروهای کوماندو محراق توجه هستند که در سطوح فراگیری، تاکتیک‌های جنگی به آنها آموزش داده می‌شود.
گل محمد ابراهیمی، سخنگوی کندک ششم نیروهای ویژه عملیاتی افغانستان گفت: «زمانی‌که ما نیروهای امریکایی را با خودمان داریم، بسیار احساس راحتی داریم، به‌خاطر این که از حمایت عالی هوایی نیز برخوردار هستیم. اما در حال حاضر مثل سابق نیست. آنها سابق در ۱۰۰ فی‌صد این مواقع با ما بودند اما این همکاری در حال حاضر به ۱۰ فی‌صد نظر به گذشته تقلیل یافته است».
در مرکز فرماندهی نیروهای ویژه افغانستان که در امتداد دره‌ای که کمپ «مورهد»، واقع شده است، سربازان ائتلاف و قراردادی‌های نظامی، واحدهای ارتش افغانستان را آموزش و در بخش نظارت کمک می‌کنند. این مکتب نظامی، دانشجویان‌اش را در قسمت خواستن عملیات هوایی، ارزیابی اطلاعات استخباراتی و راه‌اندازی مانورهای بزرگ کاروان‌های نظامی آموزش می‌دهند.
به گفته عبدالجبار وفا که مکتب عالی نظامی را پیش می‌برد، واحدهای نیروهای ویژه و کوماندوی افغانستان برای عملیات‌های کوتاه‌مدت که بیشتر از ۷۲ ساعت را دربر نمی‌گیرد، ایجاد شده‌اند. اما او می‌گوید که در حال حاضر بسیاری این عملیات‌ها حداقل ۲۰ روز طول می‌کشد؛ به‌خاطر این‌که واحدهای اردو و پولیس موثریت و کارآیی لازم را ندارند.
آقای وفا گفت: «سربازها قادر نیستند تا وظایف‌شان را به خوبی انجام دهند و نیروهای پولیس نیز به همین شکل هستند. به همین خاطر از نیروهای کوماندو استفاده می‌شود. زمانی‌که ما ماموریت را انجام می‌دهیم، نیروهای لازم دیگر از ارتش و پولیس فرستاده نمی‌شوند تا در ساحه جابجا شوند، پس مجبور هستیم که بیشتر بمانیم».
کارشناسان و سران نظامی نگران‌اند که استفاده مفرط باعث خواهد شد تا واحدهای ویژه نیز خسته و بی‌کیفیت شوند.
جنرال بسم‌الله وزیری، فرمانده نیروهای ویژه افغانستان گفت که اعزام مفرط نیروهای ویژه، او را ناامید کرده است و اخیرا در این مورد شکایت‌اش را با جنرال قدم‌شاه شهیم، رئیس ستاد ارتش مطرح کرده است.
وزیری گفته‌هایش را دوباره گفت: «من برای او ( قدم‌شاه شهیم) گفتم، ما نه یک ارتش عادی و نه هم نیروی پولیس هستیم. این‌ها نیروهای کوماندوی‌تان هستند و شما باید از آن‌ها در ماموریت‌های خاص، کوتاه‌مدت و با احتیاط کار بگیرید».
وزیری گفت که نیروهای ویژه و کوماندو به جای دفاع از سرحدات، در تخریب تدارکات نظامی دشمن، آزادسازی سربازان از بند طالبان و تشخیص اهداف عملیات‌های هوایی بهتر عمل می‌کنند. وی افزود که این نیروها هم‌چنان نیاز است تا برای ماموریت‌هایی مثل ماموریت ماه اکتوبر حفظ شوند. در ماموریت ماه اکتوبر نیروهای ویژه افغانستان همراه با نیروهای ویژه امریکا یک کمپ آموزشی ۳۰ مایلی القاعده را در ولایت کندهار از بین بردند.
اما تلفات نیروهای ویژه و کوماندوی افغانستان در حال افزایش است. از اول اپر یل تا ۲۹ فبروی ۱۳۰ نیروی ویژه و کوماندوی افغانستان کشته شده‌اند که نسبت به سال ۲۰۱۴ تقریبا افزایش دو برابری را نشان می‌دهد.
به گفته مقامات نظامی، هنوز نرخ حفظ نیروهای ویژه افغانستان ۹۰ فی‌صد است که با نرخ حفظ دیگر واحدهای ارتش تفاوت زیاد دارد. زمانی‌که در ماه گذشته ۱۰۰۰ سرباز وارد مکتب عالی نظامی شدند، آموزگاران نظامی «تمرینات تیم‌سازی» به شمول شنا روی سنگ‌ریزه را آغاز کردند.
یکی از آموزگاران افغان بالای این دانشجویان نظامی صدا زد: «چند نوع کمین‌گاه وجود دارد؟»
دانشجویان باصدای بلند جواب دادند: «عاجل و برنامه‌ریزی شده!».
کمبود مهمات و تشناب‌ها
کوماندوها با آن‌که بهترین سربازان افغانستان هستند، اما با کمبودی منابع دست و پنجه نرم می‌کنند.
ایالات متحده اخیرا برای بهبود این مکتب نظامی، ۱۹ میلیون دالر مصرف کرده است، اما قطع برق باعث شده است تا آموزش استفاده از سیستم سلاح‌های جدید،‌ تاکتیک‌ها و کمک‌‌رسانی اولیه، به شش ساعت در روز محدود شود. برای تک تک نیروهای کوماندو حتی یونیفورم کافی وجود ندارد. لیلیه و سالن غذاخوری نظامی این مکتب تنها ظرفیت ۶۰۰ دانشجو را دارد.
اکبر حاذ، یک آموزگار نظامی این مکتب گفت: «در این مکتب ۱۶ تشناب ساخته شده است که برای ۱۰۰۰ نفر به خصوص از طرف صبح کافی نمی‌باشد.»
برای یک سرباز در جنگ، اساسی‌ترین نگرانی کمبود مهمات است. به گفته وفا برای یک نشان‌زن شدن حرفه‌ای، هر کوماندو باید در هر سه ماه ۵۰۰۰ بار نشان بزند اما زمانی‌که در اخیر ماه فبروری صنف جدید آغاز شد، برای هر دانش‌آموز فقط ۸۰۰ مرمی وجود داشت.
وفا گفت: «من همیشه از (وزارت دفاع) خواهان مهمات بیشتر شده‌ام،‌ اما آن‌ها می‌گویند که حتی مهمات کافی در ذخیره‌گاه‌های اصلی وجود ندارد».
جان ساپکو، سرمفتش ویژه امریکا برای بازسازی افغانستان گفت که کمبودی یا مهمات ناکافی نشان‌دهنده فساد و ناکارگی گسترده‌تری در ارتش افغانستان است.
جان ساپکو با اشاره بر این‌که کاهش نیروهای ائتلاف شدیدا توانایی پنتاگون در نظارت از پول‌های مصرف شده را محدود کرده است، گفت: «ما پول کافی فراهم می‌کنیم اما مشکل، رساندن آن مبالغ در جای درست است. افغان‌ها مسئولیت لوجستیک را به عهده دارند،‌ اکثریت‌شان بی‌سواد هستند، بنا ارسال سلاح و مهمات زمانی‌که مسئولان لوجستیک سواد خواندن ندارند،‌ یک نوع مشکل است».
اما برای نیروهای کوماندو که زبان انگلیسی را فرا گرفته‌اند، تامین تدارکات‌شان تنها بخشی از وظیفه‌شان است.
به گونه مثال، جاوید هزاره همراه با ده‌ها مرمی، یک چاقو و نارنجک‌های دودانداز به گزمه رفت. زمانی‌که او لاری بی‌باری را دید، همراه با تعدادی از دیگر نیروهای کوماندو بالای محموله همراه‌شان بالا شدند تا مطمئین شوند که لاری از بمب و مواد انفجاری پر نشده است.
هیچ مواد انفجاری پیدا نشد،‌ اما هزاره یک محل تلاشی را ایجاد کرد ــ با وجود این‌که قبلا نیروهای پولیس افغانستان در این نقطه مستقر شده بودند.
هزاره گفت: «آن‌ها آرام گرفته نمی‌توانند. ما نسبت به طالبان قوی هستیم».