سیدمحمـد فقیری، دانشجوی مقطع ماستری در هندوستان
بخش نخسـت/
طبق گزارش مرکز تحقیقاتی پیو که در سال ۲۰۱۲ پخش شده، نزدیک به دوسومِ مسلمانان یعنی ۶۲ درصد در منطقۀ آسیا پاسفیک زنده‌گی می‌کنند و از این میان، بیشترین شمارشان در کشورهای هند و پاکستان ساکن‌اند، یعنی ۳۴۶ میلیون نفر. در حالی‌که در خاورمیانه و شمال آفریقا ۳۱۷ میلیون مسلمان زنده‌گی می‌کنند.
در آخرین سرشماری‌یی که در هندوستان صورت گرفته است، جمعیت مسلمانانِ این کشور به ۱۷۲٫۲ میلیون نفر می‌رسد که ۱۴٫۲۳ درصد از کُل نفوس این کشور را تشکیل می‌دهد. هندوستان با داشتن شمار زیادی نفوس مسلمان، یکی از اهداف اساسیِ دولت اسلامی برای استخدام جنگ‌جویان بوده است. دولت اسلامی با استفاده از شبکه‌های اجتماعی، توانسته است شمارِ زیادی از جنگ‌جویانِ خارجی را استخدام کند. دولت هندوستان برای جلوگیری از نفوذ داعش در میان مسلمانان هند، نظارت شدیدی را بر شبکه‌های اجتماعی وضع کرد، وزارت داخلۀ هند نیز از روی دست گرفتن برنامه‌هایی برای مقابله با گروه‌های تروریستی در شبکه‌های اجتماعی خبر داد تا جلو شت‌وشوی مغزیِ جوانان از سوی داعش را بگیرد.
همواره در جامعۀ هند نگرانی‌هایی از نفوذ گروه‌های تروریستی در میان مسلمانان این کشور مطرح می‌گردد و در برخی موارد، افکار عمومی هندوستان نسبت به مسلمانانِ این کشور با بدبینی نگاه می‌کند تا جایی که در شبکه‌های اجتماعی از آن‌ها خواسته می‌شود که به پاکستان بروند.
حفظ یکپارچه‌گی هندوستان، از اهداف اساسی رهبران هندوستان بوده است؛ چنان‌چه جواهر لعل نهرو بر این تأکید کرده بود که مسوولیت اساسی هندوباوران هندوستان که اکثریت نفوس را تشکیل می‌دهند، باید این باشد که احساسی به مسلمانانِ این کشور ندهند که آن‌ها خود را شهروندان درجه دوم احساس کنند.
با همۀ این‌ها یک تضاد غیر قابل دید میان جامعۀ مسلمانان و هندو‌ها وجود دارد که می‌توان آن را تضاد هویتی تعریف کرد. مسلمانان هند همچنان نوستالوژی حکومت مغول‌ها را دارند و به آن فخر فروشی می‌کنند و از سوی دیگر برخی از جریان‌های سیاسی هند به ویژه حزب بی جی چی بر این باور است که مغول ها جزیی از تاریخ هندوستان به حساب نمی‌آیند و باید آن‌ها را از گذشته هند حذف کرد.
ملت و ملی‌گرایی دارای مفاهیمِ پیچیده‌یی می‌باشند و در هر بستر اجتماعی – تاریخی تفسیرهای گوناگونی از آن‌ها صورت می‌گیرد.
بینیدیکت اندرسون (۱۹۳۶- ۲۰۱۵) ملت را به عنوان اجتماع سیاسی- تصوری تعریف می‌کند و برخی نیز احساسات و افتخاراتِ مشترک را به عنوان تعریف ملت قلمداد می‌کنند. با همۀ این‌ها، آیا تفکر ملی در هند چه‌گونه است؟
در تحقیقی که نگارندۀ این مبحث برای پایان‌نامۀ مقطع ماستری خود پیرامون رویکرد مسلمانان هند به داعش انجام داده، یک نکتۀ بسیار مهم مورد توجه قرار گرفته است و آن این‌که پاسخ دهنده‌گان به پرسش‌نامه‌یی که شماری از مسلمانان هند را شامل می‌شود، هویت اصلی‌شان را اسلام می‌دانند تا هندوستانی. از میان تمام پاسخ دهنده‌ها ۷۱٫۹ درصد از آن‌ها هویت اصلی‌شان را اسلام می‌دانند، ۲۵ درصد از آن‌ها هر دو هویت مسلمان و هندوستانی برای‌شان در اولویت است و ۳٫۱ درصد هویت هندوستانی را اساسِ هویتی خود می‌دانند. این رویکرد به هویت، نمایانگر مشترک نبودن احساساتِ مسلمانان با اکثریت هندوی این کشور است.

بنیادگرایی در میان مسلمانان هندی
در خاورمیانه بنیادگرایی یک رویۀ واکنشی دارد، یعنی در برابر مدرنیته و اقتدارگرایی شکل گرفته است. افزون بر آن، سیاست سرکوب، بستر اجتماعی-تاریخی عامل بنیادگرایی دانسته می‌شود. اما در هندوستان، مدرن شدن جامعه اساساً به تضعیف سنت‌ها منجر نشده است، هم در هندوییزم و هم در اسلام هنوز معابد و مساجد میزبانِ معتقدان زیادی هستند و از سوی دیگر، به باور بسیاری از پژوهش‌گران، گروه‌های تروریستی در شرایطی به وجود می‌آیند که هرج و مرج حاکم باشد و قدرت مرکزی دولت ضعیف باشد، مثلاً: طالبان در افغانستان، داعش در سوریه و عراق در چنین شرایطی به وجود آمدند.
منافع قدرت‌های بزرگ هم در پیدایش گروه‌های تروریستی نقش دارد، طالبان، داعش و القاعده در شرایط خاصی در تبانی با برخی از کشورها به وجود آمدند. اما در هندوستان کشورهای دیگر نه منافع آن چنانی و نه هم توانایی چنین سازمان‌دهی را دارند. دولت هندوستان از خود توانایی خوبی را در مبارزه با بنیادگرایی به نمایش گذاشته است، سیاست‌های امنیتی این کشور با دقت وضعیتِ کشور و منطقه را تحت نظر دارد و کلیۀ رفت‌وآمدهای شهروندان هندی و خارجی به این کشور زیر نظر است. در ماه‌های گذشته، چندین متهم که می‌خواستند به داعش بپیوندند، در فرودگاه‌های این کشور بازداشت شدند.

مدارس مذهبی در هندوستان
طبق برخی از آمارهایی که در سال‌۲۰۰۵ پخش گردید، در هندوستان ۳۵۰۰۰ مدرسۀ مذهبی فعالیت دارند، در حالی که در پاکستان ۸۰۰۰ مدرسۀ مذهبی فعال است. تفاوت این کمیت نشان می‌دهد که پاکستان با دارا بودن یک‌چهارم مدارس مذهبی در مقایسه با هندوستان، در ترویج رادیکالیسم مذهبی آگاهانه برای پیشبرد اهدافش استفاده کرده است و همواره نگرانی‌های زیادی از چگونه‌گی فعالیت این مدارس از سوی کشورها مطرح شده است، حال آن‌که مدارس مذهبی در هندوستان تا اکنون تحت کنترول دولت بوده است.

نفوذ ایدیولوژی سلفیسم در میان مسلمانان هندی
سلفیسم به عنوان یک ایدیولوژی در جهان به دلیلِ پول‌های سرشارِ سعودی در گسترش است؛ حتا در کشورهای غربی، از کوشش‌های سازماندهی‌شده‌یی برای ترویج سلفیسم سخن گفته می‌شود. به باور برخی از پژوهش‌گران، سلفی‌ها روی سنت‌ها تأکید دارند و مسلمانان هندی هم سنت را در اولویت‌شان قرار داده اند و نسبت به مدرنیته حالتِ واکنشی دارند. شباهت‌های زیادی میان روی‌کرد مسلمانانِ هندی و سلفی‌ها وجود دارد، به ویژه پیرامون حقوق بانوان، حجاب، حساسیت نسبت به آثار هنری به خصوص مجسمه‌سازی و نقاشی. در تحقیقی که بنده انجام دادم؛ ۷۱٫۹ درصد از پاسخ دهنده‌های مسلمان، کشور اسلامی مورد علاقۀشان را عربستان سعودی می‌دانند. موقعیت کعبه و قبر پیامبر اسلام در این کشور، از عوامل اساسی گرایش به عربستان سعودی است، اما گاهی نگرانی‌هایی نیز از ترویج سلفیسم در میان مسلمانان هند بیان می‌گردد.
یکی دیگر از یافته‌های بنده در این تحقیق این است که پاسخ دهنده‌ها بیشتر از این‌که داعش را دشمن مسلمانان بدانند، امریکا، اسراییل و کشورهای اروپایی را دشمنِ مسلمانان می‌دانند و فقط ۲۰٫۳ درصد از آن‌ها گروه داعش را دشمن مسلمانان تعریف می‌کنند.
گرایش به سلفیسم بیشتر سیاسی است و سلفی‌گرایی جهادی معمولاً در جست‌وجوی این است که از طریق جنگ به اهدافش برسد. داعش نمونه‌یی از سلفیسم جهادی است که با خشونت و توحش در سوریه و عراق عمل کرده است.

احساسات هویتی
در درازنای تاریخ، بشر احساساتِ خود را با مجسمه، کتاب، هنر و سینما نسبت به پدیده‌ها و شخصیت‌ها بیان کرده است. دولت هندوستان از سال‌ها به این‌سو برای بیان احساسات مردم، مجسمۀ شخصیت‌های ملی این کشور را در اماکن عمومی نصب کرده است تا هم نسلِ نو با این شخصیت‌ها آشنا شوند و هم گرامی‌داشت از شخصیت‌های این کشور به عمل آید. اما نصب مجسمۀ شخصیت‌های مسلمان هند، با واکنش شدید برخی از نهادهای اسلامی این کشور روبه‌رو گردید. در اکتوبر ۲۰۱۵، نهاد عوامی مجلس عمل در حیدرآباد که متشکل از روحانیون مسلمان است، اعلام کرد که نصب این مجسمه‌ها برای آن‌ها قابل قبول نیست و تهدید کرد که شش مجسمه‌یی که در ایالت تلنگانا نصب شده را نابود خواهد کرد.
موضع این نهاد را می‌توان از دو منظر تحلیل کرد: اول این‌که، ممکن است که قرائت سلفیسم از دین به برخورد واکنشی آن‌ها انجامیده باشد؛ چون در بسیاری از کشورهای اسلامی، نصب مجسمه یک امر معمول است، مثلاً در ترکیه، ایران، مالیزی و … مجسمه‌های زیادی در اماکن عمومی نصب است و واکنشی هم در این زمینه وجود ندارد؛ و دوم این‌که، جامعۀ مسلمانان هند به شدت در برابر ارزش‌های سایر مذاهب حساس است، چنان‌چه یک عضو این نهاد در مصاحبه با روزنامۀ هندو گفته بود که اقلیت‌ها باید از نفوذ اجتماعی برهمنی در امان باشند. او دولت هندوستان را متهم کرد که با استفاده از قدرت سیاسی، در صدد گسترش فرهنگ برهمنی می‌باشد.
جامعۀ مسلمانان هند، نگران هستند که نسل نوِ مسلمان، تحت تأثیر ارزش‌های مدرن قرار گیرند و برای همین هم است که رفتارهای آن‌ها را تحت نظر دارند. زنان مسلمان همه با حجابِ غیرمتعارف به بیرون می‌روند و فقط چشمان‌شان قابل دید است. تعدادی هم مانند سایر کشور های اسلامی، پوشش دارند.

تلاش داعش برای سربازگیری از مسلمانان هندی
وزارت داخلۀ هند در نوامبر ۲۰۱۵ اعلام کرد که ۵۵ شهروند هندی که گرایش به دولت اسلامی داشته‌اند و قرار بوده که به اعضای فعالِ این گروه تبدیل گردند، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده‌اند. در این ماه همچنان یک منبع در دولت هند به رسانه‌ها از فعالیت ۲۳ هندی در گروه داعش خبر داد که از آن جمله، شش تن آن‌ها کشته شده بودند.
تا جنوری ۲۰۱۶، شمار شهروندانِ مسلمان هندی که به سوریه و عراق رفته‌اند تا در صفوف داعش بجنگند، به ۲۵ نفر می‌رسد.
هندوستان تنها کشوری نیست که شماری از شهروندان آن به داعش پیوسته‌اند، بلکه شمار زیادی از شهروندان مسلمان کشورهای اروپایی نیز تحت تأثیر ایدیولوژی داعش به این گروه تروریستی پیوسته‌اند.

اقدامات نهادهای اسلامی برای مقابله با تروریسم
فشار دولت هند احتمالاً باعث گردید که نهادهای مذهبی مسلمانانِ این کشور، اقدام به آگاهی‌دهی پیرامون خطر تروریسم در این کشور کنند، چنان‌چه یکی از نهادهای مذهبی تصمیم گرفت تا جزوۀ آموزشی‌یی تحت نام «اسلام و تروریسم» را آماده کند تا در مدارس مذهبی تدریس شود. نصیر قریشی یکی از روحانیون در مصاحبه‌یی گفته بود به دلیل این‌که کتاب مقدس مسلمانان به زبان عربی است و بسیاری از مسلمانان مفاهیم آن را به گونۀ درست نمی‌فهمند، گروه‌های تروریستی از جمله داعش با دستکاری و تفسیر نادرست از متن، کوشیده اند که برای خود جنگ‌جو استخدام کنند. تنها این نبود، بلکه فتوایی نیز از سوی شماری از عالمان دینی برضد داعش صادر گردید و ضمن محکوم کردن فعالیت این گروه، اقدامات این نهاد را در تقابل با آموزه‌های دینی دانست.
روحانیون در دارالعلوم دیوبند هند نیز ضمن محکومیت دولت اسلامی (داعش)، اقدام به آگاهی‌دهی به مردم پیرامون این گروه تروریستی نمودند. مولانا عبدالقاسم نعمانی معاون دارالعلوم دیوبند در مصاحبه‌یی، داعش را یک گروه تروریستی با بلندپروازی‌های سیاسی توصیف نمود که انسان‌های بی‌گناه زیادی را به قتل رسانده است.