تهدیدشناسی داعش در افغانستان

گزارشگر:ابوبکر صدیق/ شنبه 2 اسد 1395 - ۰۱ اسد ۱۳۹۵

گروه داعش دارای تشکیلاتِ اداریِ منظم به‌سانِ یک کشور است که پول، تذکره و گذرنامه، دانشگاه و مراکز تعلیمیِ مشخصِ به خود را دارد. حسن رحیمی پژوهش‌گر و استاد دانشگاه که یک سال روی «تهدیدشناسی داعش در افغانستان» کار کرده است، در نشستی یافته‌های خویش را ارایه کرده است.
mandegar-3او می‌گوید: گروه داعش در مدتِ دو سال از فعالیتِ خود توانسته است که در ۸۱ کشور، ۸ میلیون جمعیت را به خود جذب کند. این گروه از فروش نفت، آثار باستانی و قاچاق اسلحه، فروش و قاچاقِ انسان و مواد مخدر، روزانه سه میلیون دالر درآمد دارد و در تشکیلات سیاسی و اداریِ این گروه نیز مدارس، مراکز تعلیمی، دانشگاه‌ها و حتا پول مشخص ـ که در ساحات تحت کنترولِ این گروه قابل دادوستد است ـ در نظر گرفته شده است. داعش برای اعضای خود گذرنامه مشخص هم توزیع کرده است.
به گفتۀ این استاد دانشگاه، در سال ۲۰۰۳ فردی به‌نامِ ابومصعب زرقاوی، یک گروه به نام «توحید و جهاد» تشکیل داد که ابتدا می‌خواست عملیاتی را در اردن راه‌اندازی کند؛ اما پس از حملۀ امریکا به اردن، تغییرِ جهت داد و این گروه (داعش) را اساس گذاشت. ابومصعب زرقاوی در سال ۲۰۰۶ در نتیجۀ یک حملۀ هوایی کشته شد. پس از او، ابوحمزه مهاجر و عمر بغدادی فرماندهی این گروه را تا سال ۲۰۱۱ به دست گرفتند. پس از کشته شدن ابوحمزه مهاجر و عمر بغدادی در سال ۲۰۱۱، ابوبکر بغدادی به قدرت رسید. ابوبکر بغدادی استراتژی‌یی فراتر از مرزهای سوریه و عراق را برای گروهِ داعش به‌راه انداخته و فعالیت‌های این گروه همه‎روزه در حالِ گسترش است.

داعش چگونه ایجاد شد؟
این استاد دانشگاه که یک سال در مورد ماهیت داعش پژوهش کرده است، تصریح می‌کند: پس از شکست ایدیولوژیکی و نظامی القاعده که می‌خواست تا ۲۰۲۰ یک خلافت را برای خود به‌وجود آورد، داعش از چکید‌ه‌های شکست‌های این گروه سر برافراشت. همچنان برخی از حکومت‌هایی که باعث نظم در کشورهای عربی بودند و در نتیحۀ بهار عربی سقوط کردند، مانند معمر قذافی در لیبیا و صدام‌حسین در عراق، و همچنان جنگ سرد میان عربستان و ایران، ترکیه و اسراییل، در ایجاد و فعالیتِ برخی از گروه‌های تندرو موثر بوده‌اند.
به گفتۀ آقای رحیمی، علتِ دیگری که باعث ایجاد گروه‌ داعش شده است، عدم توافقِ ‌جهان اسلام بر سرِ تعریفِ نظام و الگوی دولت اسلامی‌یی که بتوانند همه به عنوان یک «امت» اسلامی از آن پیروی کنند و تحولِ استراتژی جنگِ گرم به جنگ‌های استخباراتی‌ است که داعش توانسته از آن سود ببرد.
این پژهش‌گر با بیان این‌که داعش خواهان تشکیل یک خلافت جهانی است و ۱۳ ولایت را که افغانستان یکی از آن‌ها است به‌نام خراسان، مورد توجه نظامِ خلافتِ خود قرار داده است، می‌گوید: داعش حکومت‌های همسو با غرب را تکفیر کرده، و تکفیر شیعیان و اعلام جنگ به کشورهایی که منشور ملل متحد را پذیرفته‌اند را نیز در ذهن دارد.
به گفتۀ او، گروه داعش جهان را به سه حلقه برای راهبرد نظامیِ خود تعریف کرده که حلقۀ اول، عراق و شام است که خواهان تشکیل حکومت در آن‌جا می‌باشد. حلقۀ دومی خاورمیانۀ بزرگ و شمال افریقا، و حلقۀ سومی هم سرزمین‌های دورِ آسیا، اروپا و امریکا می‌باشد.
او می‌افزاید: همچنان داعش برای هدف قرار دادن این ساحات، سه راهبرد را تعریف نموده است: ۱ـ در سرزمین‌های دور افراد و اشخاص را به‌نام «گرگ‌های تن‌ها» آموزش می‌دهد، و در برخی کشورهای دیگر، از طریق انترنت تبلیغات می‌کند که شاهد عملیات‌‌ افراد وابستۀ این گروه در امریکا، اروپا و استرلیا بوده‌ایم؛ ۲ـ تربیت و سازمان‌دهی گروه‌های چریکیِ دور از ساحات تحت کنترول داعش برضد دولت‌ها؛ و ۳ـ استراتژی تشکیل دولت که در عراق و سوریه برای آن مبارزه می‌کند.

اقدامات جهانی در برابر داعش
حسن رحیمی می‌گوید؛ در ۲۴ اسد سال ۹۳ شورای امنیت سازمان ملل قطعنامۀ شماره ۷۲۴۲ را با یک مقدمۀ ۲۴ بندی صادر کرد که بر اساس آن، داعش و جبهۀ النصره شبکه‌‌های تروریستی شناخته شدند و از تمام دولت‌ها خواهان مبارزه با اعضا و فعالانِ آن گرو‌ه‌ها شد.
این پژوهش‌گر و استاد دانشگاه، وابسته‌گی ایدیولوژیکِ گروه داعش را به تیوری ابن تیمیه باطل عنوان کرده تصریح می‌کند: ابن تیمیه در کتاب «مجموع فتوا» گفته است گرفتن مال و جانِ انسان بدون اجازۀ «الله و رسول‌الله» جواز ندارد. اما گروه داعش همه را می‌کشد و مال مردم را به یغما می‌برد.
داعش در افغانستان
آقای رحیمی می‌گوید شاخۀ خراسانِ داعش در دهم جنوری ۲۰۱۵ در افغانستان اعلام موجودیت کرد، پس از آن رادیو خلافت را برای تبلیعِ خود ایجاد نمود که اعضای آن را برخی از طالبانِ پاکستانی و افغانستانی تشکیل می‌دهند.
او می‌افزاید: خبر حضور داعش در افغانستان از طرف جان کمبل فرمانده عمومی ناتو در افغانستان تأیید و اعلام شد که اعضای گروه داعش بین ۱۰۰۰ – ۳۰۰۰ تن در افغانستان افزایش یافته‌اند و همچنان گفته شد که برخی از افراد داعش در عراق و سوریه جهتِ آموزش جنگ، با این افراد در ارتباط هستند.
این استاد دانشگاه و پژوهش‌گر تصریح می‌کند: رییس‌جمهور افغانستان در نشست ۵۲ مونیح نیز از وجود گروه داعش در افغانستان یادآوری کرده و خواهان مبارزۀ جدی در برابر آن شده است.
به گفتۀ او، بر اساس اعلام اعضای داعش در افغانستان، افرادی که از بیعت با ابوبکر بغدادی سرپیچی ‌کنند، کشته می‌شوند و اعضای این گروه با افراد رهبری جدید طالبان در ساحات مختلف درگیر شده و اجازۀ فعالیت به ‌آن‌ها را نمی‌دهند.
آقای رحیمی خاطرنشان کرد که دولت وزیری سخنگوی وزارت دفاع از حضور گروه داعش در شش ولایتِ هلمند، فراه، زابل، غزنی، ارزگان و لوگر خبر داده و گفته است: سازمان ملل متحد در گزارشی اعلام کرده که ۶۵۰۰ تروریستِ خارجی در حال حاضر در نقاط مختلفِ افغانستان حضور دارند که برخی‌شان وابسته به داعش است. برخی از این افراد با القاعده نیز در ارتباط‌اند که در سقوط ولایت کندز ۳۶۰۰ تن‌شان دست داشته‌اند.
آقای رحیمی در ادامه می‌گوید: ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه نیز اعلام کرده که هفت‌هزار شهروند جماهیر اتحاد شوروی سابق به گروه داعش پیوسته و از تهدید جدی آیندۀ داعش برای آسیای میانه ابراز نگرانی کرده است. در همین حال، خبرگزاری مرکزی از ورود پنج‌هزار عضو جدید داعش به افغانستان خبر داده و گفته است که در ۲۵ ولایت افغانستان افراد وابسته به ایدیولوژی داعش وجود دارند.

اهداف داعش در افغانستان
این استاد دانشگاه و پژوهشگر در قسمتِ دیگری از یافتۀ خود بیان داشته که افغانستان جغرافیایی‌ست که منجر به شکستِ شبکۀ القاعده شده و جنگ‌های دوام‌دارِ گروه طالبان در این کشور نیز نتیجه‌بخش نبوده است. این درحالی‌ست افراد وابسته به القاعده و طالبان بر اساسِ بافت‌های اجتماعیِ افغانستان به این کشور جذب شده‌اند، اما داعش با هیچ یک از بافت‌های اجتماعیِ افغانستان سازگاری ندارد.
به گفتۀ این استاد دانشگاه، در آسیای میانه اما در ساحاتِ متشنجی چون ولایتِ مسلمان‌نشینِ سین‌کیانگِ چین که دولت با آن‌ها رفتار مناسب ندارد، زمینۀ نفوذ ایدیولوژیِ داعش وجود دارد. همچنین مشکلاتِ روسیه با مسلمانانِ چیچین و اوضاع نابسامانِ کشمیر نیز در جذب و ایجادِ گروه‌های افراطی به‌سانِ داعش نقش ایفا می‌کند.
او همچنان بیان می‌دارد که محاصرۀ ایران از اهدافِ دیگرِ گروه داعش است که با رفتن به طرفِ جنگ استخباراتی، می‌تواند از فرصت استفاده کند و ایران را تحت تأثیر قرار دهد.

ارتباط داعش با القاعده
آقای رحیمی در پژوهشِ خود دریافته است که گروه القاعده در کوتاه‌مدت با داعش سازگاری نخواهد یافت؛ زیرا به‌صورتِ کلی افغانستان پایتختِ سیاسی و ایدیولوژیکیِ القاعده تعریف شده، درحالی‌که عراق و سوریه پایتختِ گروه داعش به حساب می‌آیند. اما ساحاتِ تشنج‌زایی که در اطرافِ افغانستان قرار دارند و اهمیت ژیوپلتیکی و جیواستراتژیکی‌یی که افغانستان از آن بهره‌مند است، داعش را به تلاشِ ایجاد پایگاه در این کشور واداشته است.
آقای رحیمی می‌گوید: گروه داعش در ابعاد مختلف برای افغانستان تهدید ایجاد خواهد کرد. تهدید سیاسی: قانون اساسی افغانستان، مرزهای افغانستان و تمام کنوانسیون‌های افغانستان مورد قبولِ این گروه نیست. و تهدید فرهنگی: نظم و نظام اجتماعی افغانستان مورد قبول داعش نبوده و از لحاظ ایدیولوژی مذهبی، گروه داعش با داشته‌های مذهبیِ افغانستان در تناقض قرار دارد. مسلماً در افغانستان شکاف‌های اجتماعی به اندازه‌یی نیست که گروه داعش بتواند از ان استفادۀ اعظمی کند؛ درحالی‌که در عراق و سوریه این شکاف‌ها عمیقاً وجود دارند. همچنین افغانستان مکان تصفیه‌حسابِ قدرت‌های منطقه‌یی نیست، درحالی‌که سوریه و عراق مکانی برای تصفیه‌حساب ایران، عربستان و اسراییل بوده‌اند. در عراق، خلای بزرگِ امنیتی پیش آمد و اپوزیسیون در حال انتظارِ داعش در صدد ایجاد خلافت شد؛ اما در افغانستان یک رقیبِ جنگی‌ِ درحال انتظار به‌نامِ «طالبان» وجود دارد که برای تقسیم قدرت رقیب نمی‌خواهد.

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.