◄مجیب مشعل- نیویارک تایمز/
برگردان: مختاریاسا/

هم‌زمان با این‌که جنگجویان طالبان در حال پیشروی به سوی شهر لشکرگاه، مرکز ولایت هلمند هستند، نیروهای ویژه افغان در اینجا، تقریبا ۱۰ مایل دورتر از شهر لشکرگاه، به سختی تلاش می‌کنند تا سنگرشان را در برابر این نیروهای شورشی حفظ کنند. این ساحه در نزدیکی مرکز ولایت هلمند قرار دارد و یکی از مهم‌ترین راه‌های ارتباطی در دفاع از تمام شهر لشکرگاه می‌باشد.
حکومت افغانستان حالا باید روی این نیروهای ویژه که خاص برای عملیات‌های کوماندویی آموزش یافته‌اند، اتکا کند تا از ساحه شهر محافظت شود و این نشان‌دهنده یک واقعیت بسیار تلخ است. ولایت هلمند، بزرگترین ولایت افغانستان و هم‌چنان مرکز تولید تریاک این کشور، تحت آتش‌باری شدید و سنگین دشمن قرار گرفته است. نیروهای پولیس و ارتش نتوانسته‌اند در برابر شورشیان مقاومت کنند که این امر، امکان سقوط لشکرگاه به دست طالبان را افزایش می‌دهد.
سمونوال نعمت‌الله خلیل، قوماندان تولی سوم قول اردوی ۲۱۵ میوند که سربازان‌اش نیروهای ویژه را در حفظ خط چاه انجیر ولسوالی نادعلی کمک می‌کند، گفت:« نیروهای پولیس پیش از این‌که تلفاتی را متحمل شوند، ۲۷ پوسته امنیتی‌شان را بدون جنگ رها کردند و پوسته‌های ما به صورت تعجب‌آوری محاصره شدند. دشمن به هر جایی که رسیده بودند، ماین جاسازی کرده بودند و این ماین‌ها پیشروی ما را کند می‌ساخت».
اما دگرمن محمد عمرجان، قوماندان امنیه ولسوالی نادعلی این گفته سمونوال نعمت‌الله خلیل را رد کرد. دگرمن عمرجان گفت که اردو، پولیس را متهم می‌کند تا نقطه ضعف‌اش را پنهان کند. او افزود که اردو مسوول امنیت چاه انجیر بود، به‌خاطر این که نیروهای او (پولیس) مصروف تامین امنیت تعمیر ولسوالی بودند.
او گفت: «نیروهای پولیس در خط مقدم جبهه می‌جنگند و نسبت به هر نیروی دیگر، تلفات سنگینی را متحمل شده‌اند».
نیروهای اردو و پولیس در گرمی سوزان هلمند در خط مقدم جبهه و نزدیکی چاه انجیر، بسیار خسته به نظر می‌رسیدند و از شدت خستگی و گرما، به صورت گروه‌های کوچک در سایه‌ای دیوارهای گلی دراز می‌کشیدند.
سرک اصلی که نیروهای افغان‌ را از جنگجویان طالبان که در این فصل جنگی بی‌رحمانه‌تر و با قدرت بیشتری می‌جنگیدند، جدا می‌کند، کاملا ماین‌گذاری شده است. مزارع اطراف خانه‌هایی که بسیاری از آنها ترک شده بودند، ساکت و آرام به نظر می‌رسد. اما معمولا از طرف شب درگیری‌های منظمی میان نیروهای افغان و طالبان در آنجا صورت می‌گیرد.
به گفته سمونوال خلیل، یکی از افسران ارتش افغانستان، نیروهای افغان پس از این‌که قسمت زیادی از منطقه چاه انجیر را چند روز پیش، از دست دادند، در جریان ده روز اخیر تقریبا حدود یک مایل آن را دوباره تحت کنترول‌شان در آورده‌اند.
تمام مناطق تحت کنترول نیروهای دولتی در ولایت هلمند در ماه‌های اخیر، کاهش یافته‌ است. چهار ولسوالی، به شمول موسی‌قلعه و نوزاد که محراق توجه هزاران سربازان خارجی در سال ۲۰۱۰ بود، حالا تحت کنترول جنگجویان طالبان قرار دارند. برای حفظ بسیاری از ۱۰ ولسوالی که تعداد‌شان فقط به نام، تحت کنترول دولت قرار دارند، به عملیات‌های هوایی و تجدید قوایی زیادی نیاز است.
در حالی که مقامات افغان تاکید می‌کنند که لشکرگاه سقوط نخواهد کرد، اما به نظر می‌رسد که استراتژی درهم و برهم آنها در برابر دشمنی که منسجم و مقاوم‌بودن‌شان را ثابت کرده است، پایدار نخواهد بود. دفاع از مراکز ولسوالی که به دست طالبان سقوط نکرده بودند، پای هیاتی از جنرالان بالارتبه و مقامات ارشد را از کابل به هلمند کشانید تا وضعیت و پیشرفت را از نزدیک نظارت کنند.
صبح روز پنج‌شنبه این جنرالان ارشد، رهبری جنگ را در دست گرفتند؛ به نیروهای زمینی دستور پیش‌روی دادند و برای پس راندن طالبان از نزدیکی مرکز ناوه که در جنوب لشکرگاه قرار دارد و تا چند روز پیش یکی از امن‌ترین مناطق هلمند بود، خواهان عملیات‌های هوایی نیروهای افغان و آمریکایی شدند. در اثر آتش‌باری طالبان به شمول حملات هاوانی، ساختمان‌های دولتی و برج‌های مراقبتی تخریب شدند.
این جنرالان با برگشت به لشکرگاه، در حالت فوق‌العاده باقی ماندند و مدام با نیروها در دیگر ولسوالی‌ها در تماس بودند و آنها را تشویق می‌کردند و می‌خواستند که خط‌شان را حفظ کنند. بسیاری از جنگجویان طالبان از ولسوالی ناوه عقب‌نشینی کردند و فشارها بر مرکز ولسوالی هم‌جوار آن، گرم‌سیر را شدت بخشیدند. جنرالان ارشد افغانستان شماری از نیروهای کوماندو را اعزام کردند و سپس سوار هلیکوپترها برای نجات گرم‌سیر شدند.
یک تیم دیگر مصروف پاک‌سازی جاده اصلی که به کندهار وصل می‌شود، شدند. به گفته مقامات، این جاده به دلیل ماین‌های جاسازی شده و ایجاد پوسته‌ها از سوی طالبان، حدود یک هفته بسته مانده بود. سلطان محمد، قوماندان امنیه ولسوالی میوند که در عملیات پاکسازی این جاده اشتراک داشت، گفت که نیروهای امنیتی بیش از ۱۰۰ ماین کنار جاده‌ای را از این مسیر خنثی کرده‌اند و تیم‌های پاک‌سازی حتی با وجود درگیری با طالبان، به عملیات‌شان برای خنثی‌سازی ماین‌های بیشتر ادامه می‌دهند.
در اواخر روز یک‌شنبه، کاروان جنرال آقا نور کینه‌توز، فرمانده پولیس ولایت با یک ماین کنار جاده‌ای بر خورد. سخنگوی والی گفت که در اثر انفجار این ماین، جنرال همراه با سه محافظ‌اش زخمی شدند.
چرا نیروهای افغان که به گفته مقامات امنیتی، شمارشان حداقل، پنج برابر شورشیان است و با عملیات‌های هوایی نیز پشتیبانی می‌شوند، به سختی در این ولایت استراتژیک مقاومت می‌کنند؟ ولایت هلمند یکی از مراکز توجه رییس جمهور اوباما در سال ۲۰۱۰ بود که ده‌ها هزار نیروی آمریکایی و ائتلاف برای تامین امنیت این منطقه همراه با صدها مستشار نظامی ناتو که هنوز هم مصروف مشوره‌دهی و کمک به نیروهای افغان در آنجا هستند، به این ولایت اعزام شده بودند.
تعدادی از مهم‌ترین اعضای طالبان از ولایت هلمند هستند. اما آنها در حال حاضر از آن سوی مرز، در پاکستان فعالیت می‌کنند تا بتوانند خارج از دسترسی نیروهای ائتلاف، به تحرکات و فعالیت‌های‌شان ادامه بدهند. هلمند فراتر از ارزش سمبولیک‌اش، نه‌تنها به‌خاطر این‌که دروازه ورود به دیگر ولایت‌های جنوبی است، محراق توجه حملات سنگین طالبان قرار گرفته است، بلکه این ولایت بیشترین مزارع تولید تریاک افغانستان و دشت‌های قاچاق مواد مخدر را نیز در خود جای داده است. گروه طالبان، تدریجا دیگر بیشتر به یک کارتل مواد مخدر می‌ماند تا یک گروه شورشی؛ و این گروه برای پیش‌برد جنگ‌شان شدیدا متکی به سود و تجارت تریاک شده است.
مقامات در ولایت هلمند می‌گویند که زورمندان محلی از نفوذشان برای جابه‌جایی افراد‌شان در پست‌های امنیتی و پوسته‌های کلیدی مسیر تجارت تریاک، استفاده می‌کنند و این کار سبب پیچیده شدن وضعیت شده است. جنرال عبدالرحمن رحمن، معین امنیتی وزارت داخله گفت که بیشتر از ۹۰ فی‌صد نیروهای پولیس، از خود ولایت هلمند هستند. پس در برابر این مداخلات زورمندان محلی و یا منافع متضاد آنها، آسیب‌پذیر هستند.
به گونه مثال، اگر فرمانده‌یی به‌خاطر عدم شایستگی یا بدرفتاری از پست‌اش برکنار شود، به گفته مقامات امنیتی، او صدها سربازش را نیز با خود می‌برد و خلای بزرگ دفاعی در منطقه به‌وجود می‌آید.
روابط سیاسی نیز بر امنیت در هلمند سایه افگنده است. زمانی که برادر یکی از وکلای زورمند هلمند در پارلمان به عنوان قوماندان امنیه گرم‌سیر کار می‌کرد و به اتهام دست داشتن در تجارت تریاک اخیرا از مقام‌اش برکنار شد، این وکیل پارلمان اعتراضاتی را در کابل و لشکرگاه، مرکز ولایت هلمند سازمان‌دهی کرد. یکی از خواهرزاده‌گان این وکیل پارلمان هنوز هم به‌عنوان رئیس ریاست مبارزه با مواد مخدر این ولایت کار می‌کند.
گذشته از آن، در این ولایت اهداف نظامی در برابر تمایلات و اغراض مالی، رنگ باخته و اهمیت‌اش را از دست داده است.
محمد جان رسول‌یار، یک معاون سابق ولایت هلمند با اشاره به باور گسترده‌ای که فرماندهان نظامی در پست‌های کلیدی، به مقامات مافوق‌شان پول می‌دهند، گفت: «چیز بسیار مهم برای نیروهای امنیتی در ولایت هلمند، منافع و تجارت شخصی‌شان در این ولایت است. آنها کوشش می‌کنند تا مبلغی را که برای‌شان گفته شده، به‌دست بیاورند. اختلافات میان مقامات دولتی در این ولایت باعث نیرومند شدن طالبان شده است و این دلیل اصلی بالاگرفتن درگیری‌ها در این ولایت می‌باشد. فرماندهان و مقامات امنیتی به جای جنگ علیه دشمن، با یکدیگر درگیر می‌شوند».
نیروهای اردوی ملی پس از متحمل شدن تلفات زیاد در سال گذشته در ولایت هلمند، به سختی حالا در حال بازسازی هستند. جنرال مراد علی مراد، معاون اول ستاد ارتش افغانستان گفت که فرماندهان ارشد ارتش کوشش کردند تا از ماه‌های زمستان برای بازسازی قول اردوی ۲۱۵ استفاده کنند. اما شدت یافتن جنگ در ولایت هلمند و دیگر نقاط کشور باعث شده است تا تلاش‌های آنها از خط اصلی‌اش خارج شود. سربازان تازه استخدام شده با تجربه و تعلیم بسیار کم به میدان‌های نبرد اعزام شده‌اند.
جنرال مراد گفت: «تهدیدها در هلمند به صورت ناگهانی افزایش یافتند و لازم شد تا آن نیروها به میدان جنگ فرستاده شوند، و ما بالآخره نواقص و کمبودات آنها را احساس کردیم. ما کمبود تجهیزات و تجربه جنگی آنها را احساس کردیم».
اما برعکس، به نظر می‌رسد که توان جنگی طالبان بالا رفته است و در جنگ روانی علیه دشمن گیرمانده‌اش نیز دست بالا دارد. به گفته فرماندهان افغان، مقامات امنیتی و سربازان خط مقدم جبهه جنگ، شورشیان به لحاظ فزیکی مقاوم هستند و مجهز به دوربین‌های شب‌بین، تک تیراندازان پیشرفته و سلاح‌های پیچیده می‌باشند.
شورشیان موتورسایکل‌سوار در این مرحله‌ی جنگ پیش روی نیروهای افغان را که به تعقیب شورشیان هستند، ماین‌گذاری کرده و سپس به زودی ناپدید می‌شوند. شورشیان حتی در حالتی این کار را انجام می‌دهند که سربازان افغان توسط جنگنده‌های هوایی پشتیبانی می‌شوند.
اما مهمتر از همه، این یک جنگ نابرابر میان شورشیان آماده مرگ و حمله، با سربازانی است که برای زنده‌ماندن فرار می‌کنند. ضد و نقیض بودن آمار تلفات ارائه شده از سوی والی هلمند نیز گواه این حکایت است. به گفته والی هلمند، در جریان جنگ دو هفته اخیر، ۲۱۰ جنگجوی طالبان کشته و ۴۰ شورشی دیگر زخمی شده‌اند؛ اما در مقابل، این مقام محلی افغان تعداد کشته‌شده‌گان نیروهای امنیتی را ۱۵ نفر و تعداد زخمی‌های آن را ۳۵ نفر گفته است. در همین حال، دیگر مقامات محلی، آمار تلفات نیروهای افغان را بسیار بالاتر از این آمار گفته‌اند.