وزارت معارف افغانستان در حالی از هفته سوادآموزی تجلیل کرد که بیش از ۶۰ درصد مردم این کشور بی‌سواد هستند. مقام‌ها در این وزارت گفتند که مراکز سواد آموزی به دلیل ناامنی و برنامه‌های ناکام آموزشی موفق نبوده است.
پس از شکست طالبان امید می‌رفت که با گشایش دروازه‌های مکاتب، کودکان در سراسر کشور به مکتب بروند و از آموزش ببینند. اما این رویا به واقعیت نپیوست و با آغاز فعالیت دوباره مخالفان مسلح دولت، مکتب‌ها بار دیگر بر روی کودکان مسدود شدند.
اسدالله حنیف بلخی، وزیر معارف افغانستان روز شنبه ۱۳ سنبله ۱۳۹۵ در کنفرانسی که به مناسبت آغاز هفته سوادآموزی در کابل برگزار شد، از مردم خواست تا برنامه‌های سواد آموزی این وزارت را حمایت کنند: «از مردم علم پرور خود می‌خواهم که برنامه‌های آموزش سواد آموزی وزارت معارف را جدا حمایت کنند تا با مساعی همه‌جانبه ریشه‌های بی‌سوادی را از وطن خود از بیخ و بن محو نماییم».
براساس آمار وزارت معارف، در سال‌های اخیر برای بیش از ۶ میلیون و ۴۰۰ هزار افغان خدمات سواد آموزی فراهم شده است. آقای بلخی افزود که تا اخیر سال ۱۳۹۴ بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن از مراکز سواد آموزی فارغ شده‌اند.
افزایش بی‌سوادی
مقام‌ها در وزارت معارف می‌گویند بی‌سوادی یکی از چالش‌‎های بزرگ است و در حال حاضر ۱۰ میلیون نفر در این کشور بی‌سواد هستند. هرچند در سال‌های اخیر برنامه‌های زیادی برای محو بی‌سوادی به راه انداخته شده، ولی با گسترش ناامنی، تطبیق این برنامه‌ها محدودتر شده است.
آقای رحیمی گفت: «ما چگونه می‌توانیم بر چالش ده میلیون بی‌سواد فایق آییم. چرا که رابطه مستقیم بین بی‌سواد و ثبات وجود دارد. بی‌سوادی ریشه مستقیم ناامنی و بی‌ثباتی در این کشور است».
چالش دیگر در برابر تعلیم و تربیه این است که همه ساله، صدها هزار کودک به دلیل ناامنی‌ها از مکتب و تعلیم باز می‌مانند. معینیت سواد آموزی می‌گوید شمار افراد بی‌سواد با گذشت هر سال بیشتر می‌شود ولی برنامه‌های سواد آموزی محدود است. کودکانی که در نتیجه جنگ آواره می‌شوند نیز از سواد و تعلیم محروم می‌شوند و این خود بر افزایش آمار بی‌سوادان کمک می‌کند.
مشکل دیگر وزارت معارف این است که برنامه‌های سواد آموزی به صورت درست تطبیق نمی‌شود. زیرا این برنامه‌ها در نیمه سال در مناطق ناامن پیش از تکمیل شدن، به پایان می‌رسند. در حال حاضر یک سوم ولسوالی‌های افغانستان از دسترس معینیت سواد آموزی خارج است و به دلیل ناامنی‌ها برنامه‌های سواد آموزی در این مناطق تطبیق نمی‌شوند.
برنامه‌های سواد آموزی
وزارت معارف می‌گوید در سه ماه گذشته با ۴۷ وزارت‌خانه، ریاست‌های مستقل و نهادهای دولتی و غیردولتی تفاهمنامه‌های سواد آموزی را امضا کرده تا زمینه را برای آموزش بیشتر فراهم کند.
سردار محمد رحیمی، معین سواد آموزی وزارت معارف در این کنفرانس گفت که مراحل ابتدایی برنامه سواد آموزی از ادارات دولتی آغاز شده است: «اگر ما موفق شویم که در درون دولت و ارگان‌های دولتی بی‌سواد نداشته باشیم، گام اول را محکمتر برداشته‌ایم. اگر این گام موفق شد، می‌توانیم در جامعه نیز با قوت گام برداریم».
مقام‌ها در وزارت معارف می‌گویند برنامه‌ای زیر عنوان “بسیج ملی برای سواد آموزی” به فعالیت آغاز کرده است تا تمام آنانیکه از سواد محرومند شامل برنامه‌های سواد آموزی شوند. ‌تاکید این وزارت این است که حکومت باید باسواد شدن مردم را در اولویت قرار دهد و از برنامه‌های سواد آموزی حمایت کند.
وزارت معارف تصمیم دارد تا مردم را در برنامه‌های سواد آموزی شریک سازد. طوری که شوراهای قریه‌ها، ولسوالی‌ها و والیان در این برنامه‌ها حضور داشته باشند و زمینه بهتری برای تطبیق برنامه‌های سواد آموزی فراهم شود.
آقای رحیمی گفت: «اگر بتوانیم برنامه را به خود مردم برگردانیم، امیدواریم که بر کاهش فساد نیز تاثیر داشته باشد. ما مدیریت برنامه را به عهده خواهیم داشت و از آن نظارت خواهیم کرد».
معین سواد آموزی گفت تلاش می‌شود تا پس از این مراکز سواد آموزی در جاهایی فعالیت کنند که از امنیت و مصوونیت آن اطمینان داده شود. آقای رحیمی افزود که قرار است در سال ۱۳۹۶ پانزده هزار کورس سواد آموزی در سراسر افغانستان فعال باشند و با نظارت و مدیریت بهتر، به بهبود سواد آموزی کمک شود.
وزارت معارف می‌گوید یکی از چالش‌های برنامه‌ سواد آموزی کمبود معلم است. اما پس از این تلاش می‌شود تا با استخدام معلمین مستقل برای این برنامه‌ها، معلمین به مناطقی فرستاده شوند که نیاز به ایجاد کورس‌های سواد آموزی است.