مدیر مرکز مطالعات اسلامی و عربی خاورمیانه و آسیای مرکزی در نشستی به رویکرد دولت جدید امریکا در قبال افغانستان و تحولات منطقه آسیای مرکزی به ویژه افغانستان پرداخت.
امین صیقل در نشستی که به همت دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه برگزار شد، محورهای سیاست خارجه دولت دونالد ترامپ،‌ رئیس‌جمهور جدید امریکا را در پنج بند خلاصه و عنوان کرد: از عدم مداخله در امور داخلی کشورها، تهدید توافق هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهان، تقویت رابطه با اسرائیل، فشار بر کشورهای عربی برای تغییر در هزینه‌های نظامی و تقویت روابط با روسیه می‌توان به عنوان محورهای سیاست خارجه دولت جدید امریکا یاد کرد.
این استاد علوم سیاسی دانشگاه ملی استرالیا سپس به رویکرد دولت ترامپ و تغییرات احتمالی در سیاست‌های پیشین امریکا در قبال افغانستان پرداخت و اظهار کرد: می‌توان گفت که سیاست‌های واشنگتن در قبال افغانستان تغییر چندانی نخواهد کرد اما نمی‌توان نادیده گرفت که ترامپ پیش از این نسبت به حضور نیروهای امریکایی در افغانستان ابراز نارضایتی کرده است. با این حال دلایل عقلی وجود دارد که نشان می‌دهد ترامپ اگر با این اقدام مخالف باشد اما باز هم به نوعی مجبور به ادامه حضور نیروهایش در این کشور خواهد بود.
وی “مبارزه با نفوذ روسیه” و “جلوگیری از رشد چین” را از جمله این دلایل عقلانی دانست و تغییر نحوه حضور نیروهای امریکایی از نظامی به اقتصادی را رد کرد.
صیقل در این باره توضیح داد: ناتو و امریکا تلاش خواهند کرد تا شرایط فعلی را در افغانستان حفظ کنند. شاید بتوان گفت که تغییر سیاست‌های واشنگتن در قبال کابل از دوران اوباما آغاز شد و تعداد نیروهای امریکایی در این کشور کاهش یافت اما به طور قطع می‌توان گفت که این نیروها به دنبال تشدید تنش‌ها در افغانستان هستند تا به نوعی از شرایط موجود سوءاستفاده کنند. با این حال همزمان این مساله لکه ننگی برای امریکا و ناتو خواهد بود. بنابراین نه می‌توان گفت امریکا به درگیری‌ها دامن خواهد زد و نه اینکه برای بهبود اوضاع تلاشی مضاعف کند.
وی همچنین از ادعای ترامپ مبنی بر تلاش برای ایجاد یک تمدن مرکزی با کنار زدن اسلام افراطی انتقاد و تاکید کرد: ترامپ باید روشن کند که منظورش از اسلام افراطی چیست؟ اگر منظور او گروه‌هایی چون داعش است به طور قطع می‌توانست از آنها نام ببرد.
این استاد علوم سیاسی در ادامه خاطر نشان کرد که “حضور اقتصادی امریکا در افغانستان در کنار سایر کشورها چون هند و چین نیاز به دولتی مسلط و باثبات دارد. در حال حاضر هیچ یک از این کشورها تلاشی برای سرمایه گذاری در افغانستان نمی‌کنند و تنها تلاششان این است که تولیدات خود را در این کشور به فروش برسانند نه اینکه با سرمایه گذاری به اقتصاد افغانستان کمک کنند و این مساله تا زمانی که رهبران قدرتمندی در افغانستان در راس امور باشند، بعید به نظر می‌رسد.”
صیقل در ادامه نشست دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه به نقش پاکستان در مساله افغانستان اشاره کرد و توضیح داد: با توجه به نقش استراتژیک افغانستان در آسیای مرکزی بسیاری از کشورها چون کشورهای منطقه‌ای و ابرقدرت‌ها تلاش کرده‌اند تا با سرمایه گذاری یا کمک‌های مالی به کابل نفوذی در این کشور داشته باشند. پاکستان نیز از سال ۲۰۰۲ درصدد همین امر برآمد که با توجه به کمک‌های بسیار اندک، اسلام‌آباد در نیل به هدف خود ناکام ماند.
این مورخ که پیشتر به عنوان استاد مدعو در دانشگاه‌های پرینستون و کمبریج همکاری علمی داشته است، خاطر نشان کرد: با توجه به اینکه پاکستان نتوانست از این طریق نفوذی در افغانستان پیدا کند درصدد حمایت از گروه‌هایی چون طالبان یا شبکه حقانی در افغانستان درآمد.
وی پیش‌بینی کرد که پاکستان حمایتش را از این گروه‌ها کم نخواهد کرد چراکه نمی‌تواند در مقابل کمک‌های کشورهایی چون هند و ایران ایستادگی کند.
صیقل سپس به تغییر رویکرد مسکو که از آن به عنوان “شوروی” یاد می‌کرد در قبال افغانستان پرداخت و از “منزوی کردن امریکا” و “افزایش نفوذ خود در آسیای مرکزی” به عنوان دلایل این تغییر نام برد.
این استاد ۶۶ ساله در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه واکنش امریکا و ترامپ در مقابل رویکرد جدید روسیه در افغانستان چه خواهد بود، تشریح کرد: ترامپ علاقه‌ای به “ملت سازی” ندارد و پوتین نیز آن چنان که در قفقاز، گرجستان،‌ اوکراین و چین شاهد بوده‌ایم از قدرت‌های استراتژیک خود استفاده کرده و سیاستمداری متفکر است. با توجه به برخی ادعاها مبنی بر احتمال بهبود روابط واشنگتن و مسکو باید گفت که بهبود این روابط به هیچ وجه به نفع افغانستان نخواهد بود چرا که مقاصد روسیه با مقاصد امریکا در افغانستان مغایرت دارد.
صیقل در این باره ادامه داد: برای ترامپ آسان است که افغانستان را به نوعی به روسیه واگذار کند اما این مسئله‌ای نیست که به مذاق مردم افغانستان خوش بیاید چون که آن‌ها خاطرات خوبی از شوروی و روس‌ها ندارند.
این استاد برجسته تاریخ و علوم سیاسی در پاسخ به سوال ایسنا مبنی بر رویکرد احتمالی دولت افغانستان درقبال ترامپ نیز تشریح کرد: موضع افغانستان درقبال ترامپ هنوز روشن نیست چراکه هنوز پرده از رویکرد دولت جدید واشنگتن درقبال کابل برداشته نشده است اما با این حال رئیس‌جمهور افغانستان پس از پیروزی ترامپ در انتخابات با وی تماس گرفت و با این اقدام نشان داد که مانند سایر کشورها منتظر موضع‌گیری ترامپ است.
وی در ادامه این نشست به چشم‌انداز مذاکره دولت کابل با طالبان اشاره و با ابراز ناامیدی نسبت به آن اظهار کرد: گروه‌های تروریستی می‌دانند که حکومت افغانستان همچنان ضعیف است بنابراین تا زمانی که دولت در موضع ضعیف قرار دارد نمی‌توان به این مذاکرات امیدوار بود. در مذاکره با طالبان جدای از حکومت مقتدر و قدرتمند به یک اجماع منطقه‌ای نیز نیاز است که شرایط را در افغانستان به نحوی شکل دهد که اگر به نفع آنها نباشد به ضررشان هم تمام نشود.
صیقل در پایان ضمن تاکید بر این مساله که بهترین نوع حکومت در کشوری به نام افغانستان که دارای اقلیت‌های متعدد و فاقد اکثریت قاطع است به تغییراتی اشاره کرد که طی سال‌های اخیر در این کشور رخ داده و می‌توان در آینده از این تغییرات به عنوان روزنه‌های امیدی برای اصلاح استفاده کرد.
وی طبقه جوان تحصیلکرده، آزادی بیان و قدرت‌گیری گروه‌های اقلیت افغانستان را از جمله این تغییرات دانست که نشان دهنده پیشرفت در این کشور هستند.