گزارشگر:احمد عمران/ سه شنبه 10 حوت 1395 - ۰۹ حوت ۱۳۹۵
رییس کمیسیون انتخابات، از بلندپایهگانِ دولتی و غیردولتی درخواست کرده که در امورِ انتخابات مداخله نکنند. نجیبالله احمدزی در یک نشستِ خبری در کابل گفته است که مداخله در کارهای کمیسیونهای انتخاباتی سبب میشود که استقلالِ کمیسیونها زیر سوال برود و در نتیجه، انتخابات صدمه ببیند. او همچنین گفته با وجود اینکه اعضای کمیسیونهای انتخاباتی تا هنوز از نظر امنیتی مشکل دارند، ولی گامهای اولیه برای برگزاری انتخاباتِ آینده را برداشتهاند. او از بحث حوزهیی شدنِ انتخابات سخن گفته و تأکید ورزیده که طرحی در این مورد آماده شده و در اختیار ریاستجمهوریِ کشور قرار گرفته است.
سخنان رییس کمیسیونِ انتخابات هرچند به صورتِ مشخص به فرد و جناحی اشاره ندارد؛ ولی نشان میدهد که از همین حالا نگرانیهای نسبت به استقلالیتِ کمیسیونهای انتخاباتی به وجود آمده است. نجیبالله احمدزی رییس کمیسیون انتخابات افغانستان در حالی نسبت به استقلالِ کمیسیونهای انتخاباتی ابراز نگرانی میکند که کمیسیون انتخابات ظرف مدتِ سه ماه گذشته، تا هنوز موفق به گزینش رییس دارالانشای این کمیسیون نشده است. گفته میشود سه تنی که برای ریاست دارالانشای کمیسیون انتخابات از سوی کمیسیون به ریاست جمهوری معرفی شده بودند، هیچکدام مورد تأیید ریاستجمهوری و ریاستاجرایی قرار نگرفته اند. به همین دلیل، رایزنیها در مورد گزینش افراد دیگری برای معرفی به ریاست جمهوری و ریاست اجرایی در این سمت همچنان جریان دارد.
کمیسیون انتخابات در حالی نسبت به استقلالیتِ کمیسیونهای انتخاباتی ابراز نگرانی میکند که هنوز مشخص نیست این کمیسیون به گونهیی که همین حالا حرکت میکند، موفق خواهد شد که انتخابات سالِ آیندۀ شورای ملی و شوراهای ولسوالیها را برگزار کند. بسیاری از آگاهانِ مسایل انتخاباتی باور دارند که کمیسیون انتخابات تا هنوز موفق به برداشتن گامهای مقدماتی در این خصوص نشده و حتا بیمِ آن میرود که صحبتها در خصوص برگزاری انتخاباتِ آینده، فقط بهخاطر آرام کردنِ اذهان عمومی بوده باشد.
چند روز پیش از این، رییس کمیسیون شکایات انتخاباتی افغانستان گفته بود که بدون وارد کردن اصلاحات اساسی در کمیسیونهای انتخاباتی و نظام انتخاباتی افغانستان، برگزاری انتخابات یک اقدامِ عجولانه خواهد بود. اینگونه سخنان ضمن اینکه میتواند تشویش کمیسیونهای انتخاباتی را در مورد وضعیت انتخاباتِ کشور نشان دهد، میتواند این ذهنیت را نیز خلق کند که اگر به هر دلیلِ موجه و یا غیرموجه دولت موفق به برگزاری انتخابات در سال آینده نشود، اذهان عمومی از حالا آمادۀ پذیرشِ آن هستند.
اصلاحات انتخاباتی اما چیزی نیست که انتظار برده شود دیگران در کمیسیونهای انتخاباتی وارد کنند. حالا که اعضای ارشدِ کمیسیونهای انتخاباتی سمتهای جدیدِ خود را به دست آورده اند، وظیفه دارند که با بررسی دقیق وضعیت، اقدامهای عاجل و فوری را در جهت انجام اصلاحات در نظام انتخاباتی کشور اعمال کنند.
مشکل انتخابات کشور تنها به حوزههای رایدهی، آنگونه که اعضای فعلی آن میپندارند، محدود نمیشود. این مشکل چنان عمیق، چندلایه و پیچیده است که بدون انجام اصلاحاتِ گسترده و فراگیر به هیچ صورت نمیتوان انتظار برگزاری انتخابات شفاف و عادلانه را در کشور داشت. از جانب دیگر، شایعههایی نیز بر سرِ زبانهاست که اکثر اعضای کمیسیونهای انتخاباتی فعلی، بهشدت تحت تأثیر ارگ ریاست جمهوری قرار دارند و از این نهاد دستور میگیرند. این موضوع هرچند هنوز به صورتِ رسمی تأیید نشده، ولی با توجه به تجربۀ گذشته و برخی قراین و شواهد، میتواند یک نگرانیِ جدی در روند انتخابات باشد.
وقتی رییس کمیسیون انتخابات از افراد دولتی و غیردولتی که دارای نفوذ اند، میخواهد که در کار انتخابات مداخله نکنند، خود جای سوال دارد. همه وقتی تازه به کمیسیونهای انتخاباتی راه پیدا میکننـد، چنین سخنانی را برای نشان دادن صداقتِ خود مطرح میسازند. همۀ اعضای جدیدِ کمیسیونهای انتخاباتی در آغازِ کار با جدیت و قاطعیت گفتهاند که به برگزاری انتخاباتِ شفاف و به دور از مداخلۀ بلندپایهگانِ دولتی و غیردولتی اقدام خواهند کرد؛ ولی در عمل آنچه که به وقوع پیوسته، فاجعه بوده است.
سخنان یوسف نورستانی رییس پیشینِ کمیسیون انتخابات را از یاد نبردهایم که در روزهای نخستِ آغاز به کارِ خود، چگونه از تعهد و صداقتِ خود و همکارانش در برگزاری انتخابات ریاستجمهوری سخن میگفت؛ ولی در عمل همین شخص و همکارانِ او بودند که به دستور و حمایتِ برخی بلندپایهگان دولت، انتخابات را به بحران کشاندند. حالا هم وقتی رییس کمیسیون انتخابات از صداقتِ خود و همکارانش سخن میگوید و از دیگران میخواهد که در کارِ انتخابات مداخله نکنند، این نگرانی وجود دارد که تجربۀ انتخابات ریاست جمهوری یک بارِ دیگر تکرار شود.
وقتی رییس کمیسیون انتخابات، از بلندپایهگانِ دولت میخواست که در کارِ انتخابات مداخله نکنند، لااقل انتظار برده میشد که به صورتِ مشخص میگفت که چه کسانی در کارِ انتخابات قصد دخالت دارند. بدون شک افراد عادیِ جامعه نمیخواهند و نمیتوانند انتخابات را به بحران بکشانند. برای مردم عادی، سلامتِ انتخابات بیش از هر چیزِ دیگری اهمیت دارد. اما نهادها و افرادی در دولت هستند که انتخابات برایشان اهمیتِ استراتژیک دارد و میخواهند با وارد کردن افراد خود در پارلمان و یا شوراهای ولسوالی، در تعاملات سیاسیِ کشور نقش بازی کنند.
متأسفانه تجربههای تلخِ گذشته نشان داده که اصلیترین نهادی که در کار انتخابات دخالت ورزیده، نهاد ریاستجمهوری بوده و حالا نیز این نگرانی به قوتِ خود باقی است. دخالتهای خُرد و کوچک از سوی افراد چندان به روند انتخابات صدمه وارد نمیکند و مقدار معینی از تقلب و جعلکاری نیز قابل تشویش نیست؛ ولی وقتی این مسأله به نگرانیِ جدی مبدل میشود که نهادی چون ریاست جمهوری با آنهمه امکانات، در کارِ انتخابات دخالت ورزد.
Comments are closed.