احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:ضیا دانش/ چهار شنبه 24 عقرب 1396 - ۲۳ عقرب ۱۳۹۶
درهفتمین نشست ریکا که در کشور ترکمنستان جریان دارد، موافقتنامه نهایی بهرهبرداری از راه لاجورد نیز میان کشورهای عضو این دهلیز از جمله افغانستان به امضا خواهد رسید.
ایجاد این مسیر ترانزیتی تجارتی از ابتکارات افغانستان و بعد از مذاکرات متعدد، سرانجام در این اجلاس نهایی میشود.
افغانستان به عنوان کشوری که به آبهای آزاد بینالمللی راه ندارد، تقویت و توسعه مناسبات تجارتی و رشد تجارت و دست یافتن به دهلیزهای مختلف و متعدد تجارتی و ترانزیتی به منظور رسیدن به آبهای آزاد بینالمللی از اولویتهای اصلی سیاست خارجی اقتصاد محور حکومت وحدت ملی است که نتایج درخشانی مانند افتتاح چابهار، خط آهن اقینه-اتا مراد و… را به دنبال داشته است.
حکومت کنونی در دو سال اخیر، در عرصه دسترسی به زیربناها و دهلیزهای ترانزیتی، دستاوردهای امیدوارکنندهیی داشته است؛ بهرهبرداری از بندر چابهار، اتصال به خطوط ریلی برخی از کشورهای آسیایی و آسیای مرکزی، نزدیک شدن به بهرهبرداری از راه لاجورد و استمرار رایزنیها در مورد عملیشدن مسیر ترانزیتی یک کمربند یک راه، اتصال مستقیم از طریق خط آهن به چین، بهرهبرداری از دهلیز هوایی با هند و… بخشی از این دستاوردها به حساب میرود؛ هرچند احساس میشود که این موفقیتها، تحمیل فشار بر کشور را نیز شدیدتر ساخته است.
افغانستان و نیاز به دهلیزهای متعدد تجارتی- ترانزیتی
تبدیل کردن افغانستان به دهلیز ترانزیتی منطقه، یکی از این اهداف و تلاشهاست که نتایج قابل ملاحظهیی هم در پی داشته است. افتتاح پروژه تاپی، بهرهبرداری از بندر چابهار، افتتاح پروژه کاسا یکهزار، افتتاح و تدوام کار پروژه تاپی، و… نمونههایی از این موفقیتهاست.
از طرف دیگر، به زودی افغانستان از طریق خطوط آهن به کشورهای ایران، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان و چین وصل خواهد شد که به نوبه خود، تحولات چشمگیری در عرصه ترانزیت و تجارت کشور به حساب میرود.
این درحالی است که مسیر ترانزیتی یک کمربند یک راه (راه ابریشم) نیز در حال پیگیری و مطالعه هستند. کشورهای تاجیکستان، ازبیکستان، قزاقستان، ترکمنستان و نیز کشورهای افغانستان، ایران، عراق و مناطق جنوبی روسیه و منطقه شام قفقاز که توسط این مسیر ترانزیتی با یکدیگر پیوند میخورند، حدود چهار میلیارد و چهارصد میلیون نفر را در بر میگیرد. جاده ابریشم قرار است با عبور از دره واخان بدخشان، افغانستان را به چین وصل کند.
دهلیز راه لاجورد؛ اهمیت و مزیت
مسیر ترانزیتی آسیا- اروپا که راه لاجورد نامگذاری شده، قرار است از مسیر ترکمنستان، آذربایجان و گرجستان به دریای سیاه و بعد با گذشتن از ترکیه، افغانستان را به آبهای آزاد وصل کند. این مسیر ترانزیتی از بنادر آقینه و تورغندی در افغانستان آغاز، به بندر ترکمنباشی کشور ترکمنستان ختم شده و سپس از مسیر شهر باکوی آذربایجان به منطقه تفلیس گرجستان وصل میشود و از تفلیس نیز به طرف قارس ترکیه میرود و از آنجا به استانبول و بعد به اروپا وصل میگردد.
ترانزیت اموال از مسیر ترکمنستان، آذربایجان، گرجستان و ترکیه از طریق جاده و خط آهن، مناسبترین راه تجارت میان افغانستان، آسیای میانه، قفقاز، بالکان و اروپای مرکزی بوده و وسیله موثر برای وصل آسیای جنوبی به کشورهای اروپایی به حساب میرود.
در کنار منافع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این مسیر برای کشورهای عضو، بهرهبرداری از آن نیز با چالشهای چندانی روبرو نیست؛ زیرا راه لاجورد، دهلیزی است که از کشورهای همسایه شمالی افغانستان میگذرد؛ کشورهایی که در گذشته کمتر در رقابت و تنش سیاسی افغانستان درگیر بودهاند، کوتاهترین، مطمینترین و سادهترین راه ترانزیتی به آبهای آزاد برای افغانستان شناخته میشود و جادهها و خطوط آهن آن نیز آماده استفاده میباشد.
با این وجود البته نیاز است که در مسایلی چون حل مشکلات گیچهای متعدد خطوط آهن در افغانستان، هماهنگ کردن عملیات گمرکی از کشور مبدآ تا مقصد، معرفی تعرفه واحد، مدیریت چالشهای امنیتی و… نیز گفتگوها و توافقات بیشتری صورت بگیرد. در تازهترین نشست نمایندگان کشورهای شامل این مسیر، توافقات حقوقی خوبی صورت گرفته است، ولی مواردی هنوز حل نشده باقی مانده که قرار است در جلسه آینده در کشور ترکیه بیشتر مورد بحث قرار بگیرد.
ارزیابیها نشان میدهد که از طریق راه لاجورد، کالاهای تجارتی سه تا چهار روز زودتر از سایر مسیرهای ترانزیتی انتقال یافته و هزینه انتقال آن نیز میان یک تا دو هزار دالر در هر موتر لاری کاهش خواهد یافت.
ایجاد این جاده از مسیر ترکمنستان، آذربایجان، گرجستان و ترکیه نه تنها باعث رونق اقتصادی در میان کشورهای منطقه میشود، بلکه باعث رونق تجارت و فعالیت بازرگانی با کشورهای اروپایی نیز خواهد شد. افغانستان به طور گسترده از این راه تجاری سود خواهد برد.
Comments are closed.