گزارشگر:احمد عمران/ یک شنبه 6 جوزا 1397 - ۰۵ جوزا ۱۳۹۷
از همین حالا پیداست که انتخابات آینده، انتخاباتِ خوبی نخواهد بود. این گفته را نباید حمل بر ایجاد فضای یأس و ناامیدی و بیانگیزه کردنِ مردم به روند انتخابات تعبیر کرد. وضعیت از همان نخستینروزهای آغاز ثبتنام که با اما و اگرهایِ فراوانی آغاز یافت، چندان مطلوب به نظر نمیرسید. حالا این سخن را اتحادیۀ اروپا نیز درک کرده و گفته است که مسایل انتخاباتی در افغانستان به صورتِ درست مدیریت نمیشود. به گفتۀ سفیرِ این اتحادیه اگر وضع به همین منوال ادامه پیدا کند، اتحادیۀ اروپا به عنوان یکی از اصلیترین تمویلکنندهگان انتخابات افغانستان، کمکهایش را به روند انتخابات متوقف خواهد ساخت. سفیر اتحادیۀ اروپا کمعلاقهگیِ شهروندان به ثبتنام را یکی از عواملی دانسته که درست مدیریت نشده است. او همچنین به ناامنیهای فزاینده در کشور اشاره کرده و گفته است که افزایش ناامنیها به روند انتخابات صدمه وارد میکند.
اینگونه نگرانیها در میان شهروندان و سیاسیونِ کشور نیز دیده میشود. دولت با وجود اتخاذ یک رشته برنامههای نمادین و شعاری، تلاش کرد که روند ثبتنام در کشور را شتاب ببخشد ولی دیده میشود که این اقدامها چندان کارساز و موثر نبودهاند. نخست اینکه دودستهگی در مسایل انتخاباتی هنوز در میان اعضای کمیسیون انتخابات حل نشده و گاه این یک چیز میگوید و آن دیگری چیزی دیگر. معلوم میشود که برخی تضـادهای شدید در میان اعضای کمیسیون وجود دارد که روند کاری این کمیسیون را به کُندی مواجه کرده است. کمیسیون انتخابات هنوز موفق نشده که در مهمترین مرحلۀ کارِ انتخابات یعنی ثبتنام رایدهندهگان، برای دارلانشای آن رییسی برگزیند. در همین حال، گزارشهایی وجود دارد که در چندین ولایت کارهای انتخاباتی از سوی سرپرستها اداره میشود و در گزینش رؤسای ولایتی نیز مشکلاتی بهوجود آمده است.
دوم، موضوعِ دخالتِ نهاد رییسجمهوری و شخصِ آقای غنی در مسایل انتخاباتی است. حالا دیگر نمیتوان با شک و تردید این موضوع را بیان کرد. وقتی یکی از اعضای ارشد کمیسیون در یک رسانه در برابر یکی از سخنگویان ریاست جمهوری اعلام میکند که شخص رییس جمهوری به او و سه تنِ دیگر از اعضای کمیسیون هشـدار داده بود که اگر کاپیهایِ شناسنامهها را همچون اصل شناسنامهها نمیپذیرند، باید سمتهای خود را ترک کنند؛ هیچ چیز دیگری غیر از دخالت در کار کمیسیون را نمیرساند.
آقای غنی از نخستین روزهای آغاز به کارِ اعضای جدید کمیسیون انتخابات، تلاشهای ممتدی را به هدفِ نفوذ در میان اعضای آن انجام داده و این تلاشها هنوز هم ادامه دارد. آقای غنی خواهان برگزاری انتخابات سالم در کشور نیست، بل او انتخاباتی را میخواهد که مطابق به میلِ خودش برگزار شود. گفتههای تأییدناشدهیی وجود دارند که از همین حالا نهاد ریاست جمهوری روی فهرستهایی کار میکند که افراد همسو با خود را در تمام کشور به پیـروزی برساند. اگر این گفتهها درست باشند که زیاد دور از تصور هم نیست، انتخابات بعدی انتخاباتی سراسر تقلب و جعلکاری خواهد بود. این روند ممکن است که کشور را بار دیگر با بحران انتخاباتی مواجه سازد؛ همان چیزی که در انتخابات ۱۳۹۳ هجری خورشیدی شاهد آن بودیم و پیشتر در انتخابات پارلمانی خود را نشان داد.
به صورت کاملاً عینی مشخص شده به میزانی که ریاست جمهوری در کار انتخابات دخالت داشته، به همان میزان کشور را به بحران کشانده است. این احتمال در انتخاباتِ پیشِ رو نیز وجود دارد و به همین دلیل، باید از همین حالا تمهیداتی روی دست گرفته شوند تا دخالتِ نهادهای قدرت در کار انتخابات به حدِ قابل ملاحظهیی کاهش پیـدا کند. انتخابات پارلمانی سال روان در صورتی که شرایط برگزاری آن فراهم شود، برای آیندۀ کشور بسیار از اهمیتِ بالایی برخوردار است. پارلمان فعلی از نظر قانونی، دیگر مشروعیت ندارد و هرقدر هم که برای مشروعیت بخشیدن به آن به بندها و برخی جملههای قوانین کشور مراجعه شود، عدم مشروعیتِ آن را مرفوع نمیسازد.
از سوی دیگر، هشت سالِ کاری برای یک پارلمان عملاً آن را به نهادی بیاعتبار و فاقد صلاحیت تبدیل میکند. مردم عملاً اعتماد خود را به پارلمان فعلی از دست دادهاند. به ویژه اینکه برخی اتهامهای مشخص نیز به شماری از اعضا و رؤسای آن و از جمله شخص رییس مجلس نمایندهگان وارد است. آیا چنین اتهامهایی برای یک نهاد، آبرو و عزتِ لازم را حفظ می کند؟… بدون شک پاسخ منفی است. پارلمان فعلی به گونهیی که لازم بود، نتوانست صداقت و اعتبار خود را که از مردم به دست آورده بود، حفظ کند. به همین دلیل گفته میشود که شمار زیادی از اعضای فعلی آن که بار دیگر میخواهند در انتخابات شرکت ورزند، شانس کمتری برای پیـروزی خواهند داشت، مگر اینکه در تبانی با برخی قدرتها به چنین هدفی برسند.
ناامنیهای گسترده که هر روز بر دامنۀ آنها به صورتِ باور نکردنی افزوده میشود، خطرِ دیگری برای برگزاری انتخاباتِ پیشِ رو است. طالبان به نظر میرسد که این بار با تمام قوا در جهت عدم برگزاری انتخابات تلاشهایِ خود را آغاز کرده اند. این گروه خلافِ انتخاباتهای گذشته، که چندان دخالتی در برگزاری آن انجام نمیداد و یا سطحِ این دخالتها زیاد نبود، این بار با تمام نیرو وارد میـدان شده است. بر اساس گفتههای منابع رسمی، دهها ولسوالی کشور عملاً درگیر جنگ اند و برخی شهرها نیز در آستانۀ سقوط قرار گرفته اند. اینگونه گزارشها میل و تمایلِ مردم به انتخابات را به صورت کمپیشینه کاهش میدهد.
به هر صورت، انتخابات سالِ روان با چالشهای عمده به همراه است ولی مهمترین چالش بر سر راه انتخابات، دخالتهای رییسِ حکومت باید گفته شود. اگر او خود را از مسایلِ انتخاباتی به اندازۀ قابل قبول دور نگه دارد و نخواهد که در هر مسالۀ خُرد و کلانِ انتخابات دخالتِ مستقیم داشته باشد، بدون شک مسایل و مشکلاتِ دیگر راههای بیرونرفت خواهند داشت. در غیر این، همۀ مشکلات دست به دستِ هم داده و از انتخاباتِ پیشِ رو مضحکۀ تازهیی برای افغانستان رقم خواهد زد.
Comments are closed.