این روزها مردم در افغانستان چنان درگیر مسایلِ مختلف شده‌اند که بحث‌های مربوط به انتخابات پارلمانی کاملاً به حاشیه رفته است. در روزهای پس از برگزاری انتخابات، کُل نگاه جامعه و به‌ویژه نامزدان انتخابات و حامیانِ درجه‌یکِ آن‌ها به مسایل انتخاباتی معطوف شده بود ولی حالا فضـا چنان سرد و بی‌روح شده که همه تقریباً از یاد برده‌اند که در این کشور انتخابات پارلمانی هم برگزار شده که نتایج آن هنوز مشخص نیست. هرچند که مطابق به تقویم انتخاباتی، کمیسیون موظف بود که نتایج اولیه را پس از برگزاری انتخابات پارلمانی که در ۲۸ میزان برگزار شد، در ۱۹ عقرب اعلام کند ولی ناگهان این تاریخ به عقب برده شد و حالا واقعاً مشخص نیست که چه زمانی کمیسیون موفق به اعلام نتایج اولیه خواهد شد.
وقتی به انتخابات‌های طولانیِ افغانستان نگاه کنید و پیام‌هایی را که از سوی کمیسیون در رسانه‌های دیداری نشر می‌شود ببینید، واقعاً خندۀتان خواهد گرفت. در یکی از این پیام‌های انتخاباتی، کمیسیون روند شمارش آرا را به نمایش گذاشته است و می‌خواهد شهروندانِ کشور را متقاعد کند که همه چیز به صورت قانونی و شفاف انجام می‌شود، در پایانِ این پیام گفته می‌شود که همین حالا شمارش و ثبت آرا در کمیسیون مرکزی انتخابات «به‌شدت» ادامه دارد.
این «به شدت ادامه دارد» واقعاً جملۀ مسخره و خنده‌آوری است. در کُل انتخابات‌های جهان، نتایج آن در همان روزِ پس از برگزاری اعلام می‌شود و هیچ کسی نمی‌گوید که کارها به‌شدت ادامه دارد، ولی در افغانستان که نتایج انتخابات شش ماه پس از برگزاری آن اعلام می‌شود، مدیران انتخابات اعلام می‌کنند که کارها «به‌شدت ادامه دارد».
هیچ معلوم نیست که سیستم افتضاح‌آمیزِ انتخاباتی در کشور چه زمانی اصلاح خواهد شد؟ این سیستم که نتوانسته موثریتِ خود را نشان دهد، چنان سیستمِ وقت‌گیری است که احتمال دارد حتا خود نامزدان انتخابات نیز فراموش کنند که آن‌ها باید منتظر اعلام نتایج باشند. نامزدانِ زیادی را می‌شناسم که در بیرون از کشور به‌سر می‌برند و حتا نمی‌خواهند چیزی در این مورد بشنوند. اما در عین حال، نامزدان زیادی نیز در کمیسیون‌های ولایتی و مرکزی مشغول تهیۀ رای برای خود استند. دوستی قصه می‌کرد که فلان نامزد که هیچ رای نداشته، حالا چنان رایِ بالا برای خود تهیه کرده که هم‌ردیفِ فرد نخستِ انتخابات شده است. البته این آمار بر اساسِ آن‌چه که از سوی ناظران نامزدان تهیه شده، با یکدیگر مقایسه شده و نه رایی که از سوی کمیسیون اعلام شده باشد.
این مسأله حتا اگر در حد شایعه باشد که احتمال آن بسیار ضعیف است، بازهم می‌تواند باعث نگرانی شود. کمیسیون انتخابات متأسفانه کمیسیونِ دارای اعتبار لازم ملی نیست. نسبت به عملکرد کمیسیون انتخابات از گذشته‌ها شک و تردیدهای قوی وجود داشته و تا هنوز هم وجود دارد. کمیسیون انتخابات که قرار بود مورد بازنگری جدی قرار گیرد، با برطرف کردن چند کمیشنر و تقرر آن‌ها به عنوان مشاوران رییس جمهوری، در «امر تقلب و جعل‌کاری» عملاً در همان وضعیت گذشته و حتا بدتر از آن قرار دارد.
ارگ نشان داد که از کارکرد پُر از کاستی و تقلبِ کمیشنرانِ پیشین نه‌تنها که ناراحت نیست، بل خُرسند هم است. اگر چنین نمی‌بود، گماردن چند نفر متقلب و خاین به آرای مردم، به عنوان مشاورانِ آقای غنی به چه معناست؟ آیا غیر از این است که این افراد مورد توجه و تحسینِ ارگ قرار دارند؟ افرادی هم که حالا در سمت‌های آن کمیشنرانِ متقلب قرار گرفته اند، افراد شایسته‌تر و قانون‌گراتری نسبت به آن‌ها نیستند. این افراد نیز طی زدوبندهای مختلف به این سمت‌ها رسیده‌اند و انتظاری جز تخریب روند انتخابات از آن‌ها نمی‌رود.
تأخیر در روند اعلام نتایج، همیشه به معنای جدا کردنِ رای‌های سفید از سیاه نمی‌تواند باشد. گاهی این تأخیرها از امر خطرناک‌تری خبر می‌دهند. در این‌که انتخابات پارلمانی در کشور به صورتِ بسیار بد و افتضاح‌آمیزی برگزار شد، هیچ شکی وجود ندارد. این مسأله حتا از سوی نهادهای ناظر ملی و بین‌المللی به عنوان یک هشـدار تأیید شد. کمیسیون برای این‌که کاستی‌های خود را به گونه‌یی لاپوشانی کند، بحث شمارشِ دوبارۀ آرا را پیش کشید. شمارش دوبارۀ آرا می‌تواند دست کمیسیون را در تقلب‌های بیشتر انتخاباتی باز کنـد. همین حالا شایعه‌های زیادی در مورد خرید و فروشِ آرا بر سرِ زبان‌هاست که بیشتر آن‌ها می‌توانند واقعیت داشته باشند.
در همین حال، بحث دخالت ارگ و نهادهای دیگری نیز به قوتِ خود باقی است. گفته می‌شود که ارگ و به‌ویژه نزدیکانِ آقای غنی در مسالۀ انتخابات به‌شدت فعال اند. آن‌ها تلاش دارند که یک تعداد افراد خاص را با رای‌های تقلبی وارد پارلمان کنند. گفته می‌شود که این طرح از دیروقت مورد توجه بوده و حالا به مراحلِ نهاییِ خود رسیده است.
اگر انتخابات پارلمانی سال روان به سرنوشت انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۳ دچار شود، پیامدهای آن را نمی‌توان به آسانی جمع و جور کرد. خیلی‌ها هستند که در برابر بی‌عدالتی خواهند ایستاد و خواهان اعادۀ حقِ خود خواهند شد. برای جلوگیری از بحران احتمالی، باید روند تفتیش و بازشماری آرا از دست کمیشنران کمیسیون انتخابات و ارگ بیرون ساخته شود. سازمان ملل متحد می‌تواند در این راستا همچون گذشته وارد میـدان شود.