برخی آگاهان با اشاره به سخنان توجیه‌آمیز، معاون پارلمان روسیه در رابطه به اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی سابق، می‌گویند که روس‌ها می‌خواهند که یک عمل «غلط» را با یک «اشتباه» توجیه کنند.
این اشاره به اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۷۹ میلادی است و آگاهان باور دارند که تجاوز شوروی بر افغانستان یک اشتباه بود که شکست افتضاح‌آمیز را در پی ‌داشت.
اخیراً فرانتس کلینت سیویچ، معاون پارلمان روسیه در ۳۰مین سالروز خروج نظامیان اتحاد شوروی سابق از افغانستان گفته است: «بیایید ۷۵مین سالگرد ختم جنگ دوم جهانی را تجلیل کرده و تمام کنیم. متأسفانه حتا اگر آنرا هم نمی‌خواهیم، اشتراک کننده‌گان جنگ بزرگ میهنی وفات می‌کنند. شاید تا دو سه سال دیگر از لحاظ حمایت اجتماعی ما اشتراک کننده‌گان جنگ (در افغانستان) را با اشتراک کننده‌گان جنگ بزرگ میهنی مساوی بدانیم.»
محمداکرام اندیشمند پژوهشگر و آگاه مسایل تاریخی در گفت‌وگو با روزنامۀ ماندگار اما می‌گوید: تجاوز روسیه بر افغانستان یک اشتباه بود و امروز روس‌ها می‌خواهند با یک غلطی آن اشتباه را توجیه کنند.
آقای اندیشمند می‌گوید: روس‌ها در تقلای برگشت به قدرت پیشین‌ خود هستند و می‌خواهند که در معادلات جهانی – منطقه‌یی در «خاورمیانۀ بزرگ، افغانستان، اوکراین و ونزویلا»، در برابر امریکا نقش بازی کنند. بنابراین، می‌خواهند اشتباه گذشته خود را در افغانستان به نحوی توجیه کنند.
آقای اندیشمند در ادامۀ این گفت‌وگو می‌گوید: اشغال افغانستان توسط شوروی در زمان جنگ سرد توجیهات برای روسیه داشت، اما در حال حاضر با متوسل شدن آن [منطق دورۀ جنگ سرد] می‌خواهند حقانیت اشغال خود را بیان کنند؛ اما شگرد روسیه برای برگشت به عظمتی که فکر می‌کند تا در زمان اتحاد جماهیر شوروی داشت، تلافی یک اشتباه با غلطی مضاعف است.
این پژوهشگر و آگاه مسایل تاریخی خاطر نشان می‌کند: اشغال افغانستان توسط شوروی اشتباه بود، اما امروز روس‌ها تلاش به توجیه آن، اما از زاویه‌های غلط دارند.
او می‌گوید که دیدگاه روس‌ها هم در گذشته و در جهان معاصر نسبت به سایر گروه‌ها و کشورهای اروپایی مانند آلمان، فرانسه و اتریش و …، طبقاتی بوده/است و این بلند پروازی‌ از قدرت اتمی‌‌شان ناشی می‎‌شود که در معادل با امریکا قرار دارد.
او گفت که روسیه از نگاه کلاهک‌های دوربُرد اتمی نسبت به امریکا دست بالا دارند: «روسیه ۷ هزار و ۵۰۰ کلاهک اتمی، اما امریکا ۷هزار کلاهک دارد». اما هزینۀ نظامی و اقتصادی روس‌ها نسبت به امریکایی‌ها خیلی اندک است.
آقای اندیشمند، به این باور است که برگشت روس‌ها به زمان قدرت «اتحاد جماهیر شوروی»، نیاز به اقتصاد و هزینۀ بزرگ نظامی دارد که این هزینه در اختیار روس‌ها نیست.
او گفت که مردم عام روسیه طرف‌دار برگشت به دورۀ قدرت شوروی سابق که برنامه‌های آن برگرفته از اندیشه‌های کارل مارکس است، هستند، اما در شرایط فعلی برگشت به آن زمان بیشتر به یک توهم می‌ماند تا حقیقت. در حالی که روسیه می‌تواننند به عنوان یک قدرت‌ منطقه‌یی باقی بمانند و نقش خود را با استفادۀ حضورشان در برخی از سازمان‌ها مانند شانگهای، به عنوان یک نقطۀ فشار در برابر منافع غرب اجرا کنند.
آقای اندیشمند افزود که روس‌ها می‌خواهند تهدید در برابر منافع امریکا در افغانستان باشند، اما نمی‌توانند جایگاه امریکا را در این کشور پُر کنند؛ چون امریکا سالانه بیش از پنج میلیارد دالر برای حمایت از نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان می‌پردازد، در حالی که پس از خروج امریکا، روسیه توان پرداخت چنین هزینه‌یی را ندارد.
او گفت: این شگردها ناشی از هراس روسیه است و می‌خواهد به جهان نشان می‌دهد که در معادلات بین‎المللی می‌تواند در برابر اهداف و منافع امریکا قرار بگیرد.
اتحاد جماهیر شوروی سابق در در سال۱۹۷۹ میلادی بر افغانستان هجوم برد، اما ۳۰ سال از شکست و خروج شوروی از افغانستان می‌گذرد. اخیراً معاون پارلمان روسیه گفته است که شاید تا دو سه سال دیگر از لحاظ حمایت اجتماعی ما اشتراک کننده‌گان جنگ (در افغانستان) را با اشتراک کننده‌گان جنگ بزرگ میهنی مساوی بدانیم.
این در حالی است که در ماه دسمبر سال ۱۹۸۹ میلادی شورای عالی نماینده‌گان آن کشور، تهاجم اتحاد شوروی سابق که منجر به مرگ ۱۵ هزار نظامی اتحاد شوروی و میلیون‌ها شهروندان افغانستان شد مورد نکوهش اخلاقی و سیاسی قرار دادند.
در همین حال، برخی از قانون‌گذاران این کشور در حمایت از توجیه این کمپاین نظامی، تلاش می‌کنند تا فیصله سال ۱۹۸۹ میلادی شورای نماینده‌گان اتحاد شوروی سابق را لغو و تهاجم سال ۱۹۷۹ میلادی بر افغانستان را یک حرکت لازم توجیه کنند.
این در حالی است که روسیه تلاش دارد تا در روند صلح افغانستان نقش بازی کند، مسکو تا هنوز دو مرتبه میزبان نماینده‌گان از طالبان و برخی سیاسیون افغانستان بوده است.
بر اساس یک سروی که در آستانۀ ۳۰مین سالروز خروج آخرین نظامی اتحاد شوروی سابق از افغانستان صورت گرفت، ۴۲ درصد مردم آن کشور مخالف اعزام عساکر اتحاد شوروی سابق به افغانستان و ۳۱ درصد با آن موافق بوده‌اند.
در حالی‌که بر اساس یک سروی پنج‌سال پیش، ۶۸ درصد مردم آن را نکوهش نموده و ۹ درصد از آن حمایت کرده بودند.
اما سروی سال ۱۹۹۱ میلادی نشان می‌دهد که ۸۸ درصد مردم مخالف با اعزام نیروهای اتحاد شوروی سابق به افغانستان و صرف سه درصد با آن موافق بوده‌اند.