مشاور شورای امنیت و سفیر پیشین حکومت افغانستان در امریکا، ماه گذشته در ملاقاتی در شهر واشنگتن دچار خبط شد.
این یک نشست دپیلوماتیک بود و در همان هفته در یک گفت‌وگوی خصوصی، حمدالله محب ۳۶ ساله، ایالات متحدۀ امریکا به‌ویژه زلمی خلیل‌زاد نمایندۀ خاص آن کشور برای صلح افغانستان را به رفتار انحنایی در گفت‌وگوهای صلح متهم کرد.
استدلال این ‌بود که واشنگتن به سرپرستی حکومت افغانستان، تحت مدیریت اشرف به شکل مستقیم با طالبان گفت‌وگو می‌کند.
چنانچه محب در مورد خلیل‌زاد گفت: «او شریک نزدیک خود را اذیت و آزار می‌کند». محب با نگرانی خلیل‌زاد، متولد افغانستان‌ را متهم به گرفتن رهبری افغانستان از دست غنی که انتخاب شده است کرد.
برخی از مردم باور دارند که عملکرد حمدالله [در واشنگتن] به اشارۀ غنی بوده است. محب‌ تحصیل یافته، در افغانستان تولد شده، در لندن تحصیل کرده و با زن امریکایی ازدواج کرده است. به عنوان سفیر در واشنگتن کار کرده و از نزدیکان چهره‌های جهادی هم نیست.
من سال‌هاست که او را می‌شناسم، او به اندازه‌یی که می‌شنود حرف نمی‌زند. اما برای نجات محب که در حال حاضر از درگۀ ادارۀ ترامپ رانده شده است و پس از اظهاراتش در ماه مارچ به او گفته شد که کشور [امریکا] را ترک کند و به دستور مایک پمپئیو وزیر خارجۀ امریکا، مقامات امریکایی با محب تماس ندارند یا در نشست‌هایی که محب به‌شکل فزیکی حضور داشته باشد، اشتراک نمی‌کنند. مایک پمئپیو خوب می‌داند که سخنان محب از خود او نه؛ بلکه از غنی بوده است. در حالی که از نظر پمئپیو این دلایل مجازات است، پیامی به غنی فرستاد که ادارۀ ترامپ را به‌ویژه در مسایل عمومی نادیده نگیرد.
از یک طرف هم، تصمیم پمپئیو قابل درک است، بلی غنی تحت شکنجه قرار دارد، از نگاه فزیکی و سیاسی، تمام جهات برای غنی اضطراب‌آور است. اما اظهارات در ملاءعام از طرف مقام ارشد افغانستان در برابر شریک خیلی نزدیک این کشور [ایالات متحدۀ امریکا] کار هوشمندانه نیست.
طالبان دولت غنی را مانند دولت حامد کرزی، دروغگو و دست‌نشانده امریکا می‌دانند. خروج از افغانستان طعمۀ شیرین به استدلال طالبان دارد. طالبان به صورت گسترده امتیاز ۱۰ – ۲۰ درصدی را قبول ندارند. اما خلیل‌زاد، پمپئیو و ترامپ از نگاه غنی به عنوان چتر بارانی هستند با گروه‌های مخالف پیهم گفت‌وگو می‌کنند که کابل دور و خشک نگه‌داشته‌ است.
رییس‌جمهور غنی به کنش آرام نیاز دارد. در حالی که میزان اضطرابش به کلی روشن و قابل درک است.
اول این‌ که خلیل‌زاد و سایر مقامات ادارۀ ترامپ، همواره می‌گویند تا زمانی که توافق کامل روی آتش‌بس و گفت‌وگوی مستقیم دولت افغانستان – طالبان صورت نگیرد، هیچ توافقی صورت نگرفته است. تلاش پارلمانی روی دو موضوع دیگر در حال انکشاف است. طالبان رابطۀ خود را با القاعده و گروه‌های تروریستی دیگر در خاک افغانستان قطع می‌کنند. واشنگتن تعهد کرده تا به مرور زمام نیروهای ناتو را در این کشور کاهش دهد. هیچ راه قطعی در این مورد وجود ندارد و تمام مسایل فرضی- [در حد پیشنهاد] – است. ترامپ قدرتمندانه اعلام کرد که داعش و القاعده را در جهان شکست داده است. این شاید استدلال برای پایان بقا نیروی‌های امریکایی در افغانستان باشد.
واشنگتن به این نظر است که تا محب را عفو کند و رابطه خود را با افغانستان بازسازی کند. این در مورد ترامپ و پمپئیو نیست، آنان می‌توانند جوانان قشنگ و دیپلومات‌های ورزیده باشند، اما نتیجۀ خیلی باریک و ساده است.
این نتیجه‌گیری، دپیلوماسی است که در زمان توافق با دشمن، دوستان چند پارچه نمی‌شوند و کوچک‌ترین تلاش را برای پارچه‌سازی دشمن می‌کنند. به عنوان مثال، رییس‌جمهور مون‌جون، سخت تلاش می‌کند تا با ترامپ رابطۀ نزدیک داشته باشد، این در مورد توافق میان کوریایی شمالی و جنوبی است. این‌که چرا امریکا دقیقاً با کشورهای امریکا لاتین برای فشار وارد کردن به حکومت «مارادو» در ونزویلا کار می‌کند. بیشتر از این، رییس‌جمهور پس از دهه‌ها از نزدیک با متحدان و کانگرس کار می‌کند تا بالای ایران فشار را افزایش دهد.
دوم، با احترام به افغانستان، ما نیاز داریم تا از دادن آیدیا (مفکوره) نادرست به طالبان جلوگیری کنیم. جریان طالبان فکر می‌کنند که میدان را برده‌اند. زمان احترام گذشته است، زمانی که امریکا تماشا می‌کرد و طالبان عمل می‌کردند. آن شاید یک ارزیابی نادرست بود. چنانچه در بالا گفتیم، به اندازۀ کافی میدان برای جنگ وجود داشت و به اندازۀ کافی تناقض در روایت ادارۀ ترامپ. ترامپ واقعاً می‌خواهد با توافق یا بدون توافق از افغانستان بیرون شود. اگر رهبران طالبان فکر می‌کنند تنش سرد میان غنی و ترامپ است، این بازی زیرکانه است که برای بازی آن دیر شده و به حرکت آوردن خیلی زمان می‌خواهد. ما نخواهند این نتیجه را تغذیه کنیم. محب اشتباه کرده و این برای ادارۀ ترامپ یک نیاز بود تا چنین کند. حالا باید او را عفو کنیم و ادامه دهیم.