بخش سوم و پایانی/

ب: انسجام منابع داخلی برای رسیدن به هدف
حکومت می‌تواند از طریق تفاهم با احزاب سیاسی، جامعۀ مدنی، رسانه‌ها، شوراهای علما، مساجد، نهادهای اکادمیک و سایر منابع تأثیرگذار، یک اجماع ملی را ایجاد کند که جنگ جاری در کشور، به ‌هیچ صورت به نفع مردم افغانستان نیست. پس برای توقف آن و زمینه‌سازی برای تفاهم با مخالفان، از تمام امکانات و منابع دست ‌داشته باید استفاده صورت گیرد.
هر مشکلی ‌که میان حکومت و احزاب سیاسی یا سازمان‌های اجتماعی و رسانه‌هاست، فقط در قضیه صلح، یک‌صدا و یک‌مُشت گردند؛ آنچه از زبان مقامات حکومتی شنیده‌ می‌شود، از زبان علما در خطابه‌های جمعه و از زبان کارشناسان سیاسی و فعالان مدنی در رسانه‌ها شنیده شود.
حکومت می‌تواند در امر بسیج ساختن منابع فوق برای توقف جنگ و مجبور کردن مخالفان در مرحله اول و رفتن به‌ میز مذاکره برای گفت‌وگوهای صلح پایدار در مرحله دوم، نقش اساسی بازی کند.

ج:جلوگیری از افکار وارداتی در کشور
برای جلوگیری از مهاجرت جوانان به‌ کشورهای بیرون برای فراگیری علوم دینی و مهار کردن افکار وارداتی، حکومت می‌تواند از طریق وزارت‌خانه‌های ذیربط مانند وزارت ارشاد، حج و اوقاف، وزارت معارف و تحصیلات عالی و همکاری علمای جید و متخصص کشور به‌گونه مستقیم نقش بازی کند.
همانطور، در رابطه به‌ظرفیت‌سازی و معیاری کردن نهادهای علمی و آموزشی، ثبت مدارس غیر رسمی در حکومت، نظارت از روند تدریس و فضای آموزشی، جلب استادان خارجی از کشورهای دوست مانند: مصر، هندوستان، ترکیه و غیره، از رفتن جوانان به کشورهای همسایه می‌تواند جلوگیری کند.
برای تقویت روحیه علمی در نهادهای آموزشی و اکادمیک به ‌عوض انگیزه‌های عاطفی‌یی که جوانان را به ‌جنگ و خشونت تشویق می‌کند، حکومت می‌تواند در هماهنگی با نهادها و نخبه‌های علمی کشور، کنفرانس‌های علمی را در نقاط مختلف کشور راه‌اندازی کند، فعالیت‌های رسانه‌یی را پشتیبانی کند و کارشناسان متخصص علوم دینی و نهادهای تحقیقاتی را برای پژوهش روی مسایل و موضوعاتی مانند: اعتدال‌گرایی، جایگاه اخلاق در دین، انسانیت در جهان‌بینی اسلامی، همزیستی مسالمت‌آمیز و همدیگر پذیری، آزادی فردی، آزادی بیان و رسانه‌ها، مساوات انسانی، حقوق بشری، آموزه‌های اسلام در رابطه به مهار افراط‌گرایی، ریشه‌کن ساختن خشونت علیه کودکان و زنان، از بین بردن تبعیض‌های تباری و جنسیتی و مسایل دیگری، تشویق و حمایت کند.

د: از بین بردن منابع مالی دشمن
مهمترین منابع مالی دشمن مواد مخدر است و به ‌دنبال آن عوایدی که از کاروان‌های تجارتی مردم جمع‌آوری می‌کند و همچنان عشر و مالیاتی که با تهدید و فشار از سوی مردم جمع‌آوری می‌کند. البته بخشِ عمده‌یی از امکانات مالی و لوژستیکی دشمن از سوی برخی سازمان‌های استخباراتی بیرونی تأمین می‌گردد.
حکومت، می‌تواند برای مهار و کنترل هر یکی از منابع مالی و لوژستیکی دشمن، استراتژی‌ها و برنامه‌های مشخص و عملی در هماهنگی و همکاری مردم وضع کند.

هـ: تشدید فشارها در میدان جنگ
دشمن تا زمانی به صلح تن نمی‌دهد که در میدان جنگ، تحت فشار شدید قرار نگیرد و تصور پیروزی و رسیدن به ‌هدف از ذهنش بیرون نشود. بنابراین، قوای مسلح کشور با نیروی معنوی ایمان برای دفاع از دین، وطن و ارزش‌ها و نوامیس ملی باید در برابر دشمن به مبارزه سخت و تهاجمی ادامه دهد و خانه به‌خانه از طریق زمین و هوا دشمن را پیگیری و سرکوب کند.
برای حمایت معنوی و تشویق سربازان قوای مسلح کشور از سوی مردم نیاز است تا شورای علما، احزاب سیاسی، جامعۀ مدنی و غیره همه برای پشتیبانی از قوای مسلح کشور از طریق مساجد و تکایا، رسانه‌ها و مطبوعات، مدارس و دانشگاه‌ها و منابع دیگر، بسیج و هماهنگ گردند.

خواست مردم افغانستان از صلح با مخالفان
صلح با دشمن موضوعی است که اگر روی آن دقیق، سنجیده و کارشناسانه فکر نشود، چالش‌ها و ضایعه‌های جبران ناپذیری را در پی خواهد داشت. بدین‌لحاظ، هر قدمی‌ که در این راستا برداشته می‌شود، با وسعت نظر، آینده‌نگرانه، به‌دور از عواطف و سلیقه‌های شخصی و بر بنیاد منافع مردم افغانستان باشد و خیلی محتاطانه گام برداشته شود.

الف: حفظ دست‌آوردها
حفظ دست‌آوردهای هژده سال اخیر، مانند: قانون اساسی و سایر قوانین نافذه کشور، آزادی فردی، آزادی بیان و رسانه‌ها، حفظ جایگاه بین‌المللی افغانستان با رعایت موافقت‌نامه‌ها با کشورهای جهان و منطقه، حُرمت‌گذاشتن به میثاق‌ها و معاهدات با سازمان ملل متحد، دست‌یابی زنان به حقوق اجتماعی شان، راه‌یابی میلیون‌ها دختر به مکاتب و دانشگاه‌ها و احترام به حقوق اساسی و مدنی شهروندان اعم از ذکور و اناث از خط‌های سرخی اند که در پروسۀ صلح معامله نباید شوند.

ب: انتخابات و دموکراسی
از آنجایی‌ که در رابطه به ساختار نظام، هیچ میکانیسم عملی، منطقی و جوابگو در هیچ ‌یکی از کشورهای جهان در قرن‌های اخیر همچون دموکراسی، نتیجه نسبتاً مطلوب نداشته است، بناءً انتخابات و دموکراسی یگانه راه برای ساختار نظام پنداشته می‌شود و هر گزینه دیگر می‌تواند کشور را به سوی استبداد بکشاند.
انتخابات و دموکراسی و سیستم جمهوری‌یی که عنوان «جمهوری اسلامی افغانستان» را ساخته است، موضوعی است که به‌ قیمت خون ده‌ها هزار انسان به شمول سربازان قوای مسلح کشور، زنان و کودکان و شهروندان ملکی بی‌گناه به‌ دست آمده است تا مردم افغانستان در یک فضای آزاد و عادلانه مانند سایر ملل جهان بتوانند به زنده‌گی عادی شان ادامه دهند.

ج: حفظ افتخارات جهاد و مقاومت
جهاد و مقاومت دو دورۀ تاریخی سرنوشت‌ساز در تاریخ مبارزات آزادی‌خواهی مردم افغانستان به‌شمار می‌رود که ملت برای پاسداری از ارزش‌های دینی و ملی، استقلالیت سیاسی و تمامیت ارضی کشور در برابر تجاوز بیرونی ایستاده‌گی و مقاومت کرده و از آزادی، شرف و نوامیس ملی مردم افغانستان دفاع کرده است.
قهرمان ملی کشور شهید احمدشاه مسعود، رهبر جهاد و مقاومت و شهید صلح پروفیسور استاد برهان‌الدین ربانی و مارشال محمدقسیم فهیم از پیشگامان راه عزت و آزادی و مدافعان راستین مردم افغانستان در دو دورۀ فوق بوده اند که از سوی مردم و دولت جمهوری اسلامی افغانستان با القاب فوق مورد تقدیر قرار گرفته اند و نسل‌های بعدی، مبارزات آزادی‌خواهانه این ابرمردان تاریخ را هیچ‌گاه فراموش نخواهد کرد.
افتخارات و امتیازاتی‌که برای شهدا و معلولین دوره‌های جهاد و مقاومت و همچنان شهدا و معلولین هژده سال اخیر در برابر دشمن از سوی حکومت و مردم افغانستان در نظر گرفته شده است، در پروسۀ صلح قطعاً مد نظر گرفته شود.

د: تغییر نوع نظام
نوعیت نظام، با درنظرداشت ساختار اجتماعی افغانستان و خواست مردم و احزاب سیاسی، می‌تواند از شکل کنونی آن به سیستم پارلمانی مروج در جهان مطابق قوانین نافذه کشور تغییر کند و گروه‌های جنگجو در چارچوب حزب یا احزاب سیاسی می‌توانند خواست‌ها، اهداف و فعالیت‌های شان را دنبال نمایند.
گروه‌های جنگجو در صورتی‌ که قانون اساسی و نظام کنونی را بپذیرند، هرنوع تغییر در ساختار نظام مطابق قانون و خواست مردم بر مبنای منافع ملی ممکن و میسر می‌شود.

هـ: پاسداشت از ارزش‌های دینی
همان‌گونه که در قانون اساسی کشور تصریح گردیده است، دین رسمی مردم افغانستان اسلام است؛ اما مشکل در قرائت‌های دینی‌یی وجود دارد که در برخی ساحات افغانستان با فرهنگ در آمیخته است.
برای تقارب میان دیدگاه‌های فقهی و جلوگیری از افراطیت دینی، نیاز به تأسیس نهادهای دینی اکادمیک، مراکز فقه و فتوای معتبر، کار و تلاش روی قرائت معتدل از اسلام و موضوعات دیگر ضرورت دیده می‌شود.

و: چگونگی ورود جنگجویان به حکومت
گروه‌های جنگجو از راه مذاکرۀ مستقیم با حکومت مشروع افغانستان می‌توانند به عنوان یک جریان سیاسی، جنگ را توقف دهند؛ سلاح‌های شان را بر زمین بگذارند و همچون جریان‌های دیگر به رقابت‌های سیاسی بپردازند و در بازسازی مجدد کشور سهم بگیرند.

ز: حضور نیروهای خارجی در کشور
یکی از موضوعات اتفاقی میان تمام شهروندان افغانستان این است که هیچ فرد و گروهی حضور درازمدت نظامی خارجی‌ها در کشور را نمی‌پذیرند، در صورتی که صلح در کشور به‌ وجود بیاید و امنیت و ثبات تأمین گردد، حکومت به نماینده‌گی از سوی مردم افغانستان می‌تواند که روی راهبرد امنیتی میان امریکا و افغانستان تجدید نظر کند و در رابطه به خروج تدریجی نظامیان ناتو از کشور تصمیم اتخاذ نماید.
در عین زمان، حکومت افغانستان نیاز به امضای پیمان‌های راهبردی جدید با کشورهای همسایه و ایجاد یک دیپلوماسی فعال با کشورهای منطقه و جهان دارد که منافع هیچ یکی از کشورهای نامبرده از آدرس افغانستان نباید تهدید گردد. ایجاد چنین یک دیپلوماسی‌یی برای نظام افغانستان خیلی دشوار است.
با درنظرداشت نقاط فوق، صلح در کشور ان شاءالله متحقق خواهد شد. هر باشندۀ این سرزمین بدین باور است که امروز یا فردا جنگ در افغانستان توقف خواهد کرد؛ چه بهتر است که هرچه زودتر روی این امید و آرزوی بزرگ و مشترک مردم افغانستان، هریکی به ‌سهم خود قلم و قدم بردارند.