دفتر هیات سرمفتش ایالات متحده امریکا برای بازسازی افغانستان در یک گزارش تازه وضعیت برخی مکاتب افغانستان را غیرمعیاری خوانده است.
در این گزارش آمده است که وضعیت ۱۷۱ مکتب در ده ولایت افغانستان ارزیابی شده که به کمک مالی اداره انکشافی ایالات متحده امریکا (USAID) اعمار یا بازسازی شده است.
در جریان ارزیابی از جملۀ این مکاتب ۱۶۸ مکتب به روی دانش‌آموزان باز و سه مکتب بسته بوده است.
در گزارش آمده است: «اکثر مکاتب را که ما از بازدید کردیم… بسیاری از آنها برق نداشتند. نشانه‌هایی از آسیب یا عدم نگهداری آشکار بود که در بعضی موارد ممکن است برای کودکان خطرناک باشد. اکثر مکاتب فاقد میز و چوکی کافی است. دانش‌آموزان در زیر خیمه‌ها یا در صنف فرش‌شده درس می‌خواندند.»
وزارت معارف افغانستان به نحوی این کمبودی‌ها را می‌پذیرد.
نوریه نزهت، سخنگوی این وزارت به رادیو آشنا – صدای امریکا گفته است که میز و چوکی و سایر تسهیلات آموزشی تعدادی از مکاتب هر سال به دلایل مختلف استهلاک می‌شود و بخش‌هایی از ساختمان مکاتب نیز تخریب می‌شود.
به گفتۀ خانم نزهت، این وزارت سالانه برای حفظ و مراقبت مکاتب بودجه دارد، اما افزود: «بودجه حفظ و مراقبت ما کفایت نمی‌کند. بودجه وزارت معارف در کل کفایت نمی‌کند. تکافوی نیازمندی‌های ما را نمی‌کند، به همین دلیل در قسمت حفظ و مراقبت بارها پیام داده ایم به مردم افغانستان و خواستار این شده ایم که آنها از مکاتب نظارت کنند و هم در حفظ و مراقبت تعمیر مکاتب، میز، چوکی و سایر لوازم درسی ما را کمک کنند.»
بر بنیاد آمار وزارت معارف افغانستان، در حال حاضر ۱۸ هزار مکتب در سطوح مختلف (ابتدایی، متوسطه و لیسه) در ۳۴ ولایت این کشور فعال است.
بر بنیاد گزارش سیگار، ایالات متحده برای ساخت و بازسازی مکاتب و بلند بردن ظرفیت مدیریت نظام آموزشی افغانستان در ۱۸ سال گذشته ۱.۱ میلیارد دالر هزینه کرده است.
اما سیگار با نگرانی هشدار داده که فقدان منابع مالی در کنار شرایط جوی سخت و ادامه شورش، منجر به وخیم شدن قابل توجه سرمایه گذاری ایالات متحده شده و ممکن است مانع دستیابی به اهداف آموزشی در افغانستان شود.