احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:نصرتالله تاجیک - ۲۲ جدی ۱۳۹۸
سیاست توازن منطقهیی و فرامنطقهیی که عمانیها به دنبال آن بودند یک سیاست عمانی بود نه سیاست شخصی سلطان. لزوماً این به معنای نفی اثر رویکردهای شخصی و تواناییهای فردی سلطان فقید عمان نیست. در مقام مدیریت سیاسی نمیتوان اثر رویکردهای یک شخص را بر سیاست انکار کرد، هر فرد و سیاستمداری در چگونگی اتخاذ رویکردها و اجرای سیاستها، روش و عملکرد خاص خودش را دارد. اما در عین حال، رویکرد بنیادین و استراتژی سیاست خارجی عمانیها، با تغییر حاکم دست نخورده باقی خواهد ماند.
عمانیها به دلایل فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و موقعیت جغرافیایی در شرایطی قرار گرفته اند که باعث میشود از لحاظ فرهنگی، مذهبی و سیاسی با کشورهای پیرامون دچار معضلاتی باشند که سیاست توازن از سوی آنها را ضروری میکند. عمانیها تلاش کردهاند وجود تضادهای فرهنگی و مذهبی با عربستان سعودی را از طریق روابط مسالمتآمیز و دیپلماتیک با این کشور حلوفصل کنند و از سوی دیگر با ایجاد توازن قوا در رابطه با تهران، ایجاد ایدۀ تلاش برای سلطه بر سرزمین عمان را خنثا کنند. منهای نفوذ، وزن و کاریزمای سلطان قابوس در چند دههیی که در عمان حکومت داشت، سیاست عمانی به همان شکل گذشته ادامه پیدا خواهد کرد. هیثم بن طارق، سلطان جدید عمان نیز مانند سلفش، همین سیاست توازن و بیطرفی را در منطقه ادامه خواهد داد. موفقیت سلطان هیثم بن طارق برای ادامۀ مسیر سلطان پیشین به دو عامل نیاز دارد، اول پذیرش بینالمللی جانشینی او است که تا این لحظه به نظر میرسد تا حد گستردهیی عملی شده است. عامل دوم عملکرد او در مقام حاکم عمان است که میتواند به او اجازه دهد از جایگاه خود در داخل کشور برای سیاست خارجی بهرهمند شود. سابقهیی که از هیثم بن طارق در مقامهایی که تاکنون داشته است، نشان میدهد که به عنوان نماینده و فرستادۀ معتمد سلطان، چه در مقام یک دیپلمات و چه در مقام وزارت فرهنگ، در مجموع از ظرفیت کافی برای کسب محبوبیت و مشروعیت داخلی برخوردار بوده است. چند سالی بود که وضعیت سلامت سلطان قابوس رو به وخامت گذاشته بود و مدتها بود که از هیثم بن طارق به عنوان یکی از گزینههای جانشینی او نام برده میشد. علیرغم اینکه تا پیش از امروز کسی از هویت جانشین سلطان قابوس خبر نداشت، اما در سالهای اخیر آمادهسازی افکار عمومی در عمان دست کم به عنوان یکی از اصلیترین گزینههای جانشینی سلطان، آغاز شده بود. در نتیجه در حال حاضر، ظرفیتهای ملی، منطقهیی و بینالمللی در اختیار سلطان جدید است تا همان راه گذشته را بهویژه در تعاملات منطقهیی و بینالمللی ادامه دهد. من از لحاظ استمرار استراتژی سیاست خارجی عمان، هیچ مشکل و چالش عمدهیی پیش روی سلطان هیثم نمیبینم، مگر اینکه در روزها و ماههای آینده اتفاق ویژه و رویداد خاصی اتفاق بیفتد. اما در داخل عمان شرایط افکار عمومی برای ادامه سیاستهای حاکم وجود دارد، بعید میدانم در خاندان سلطنتی، سران قبایل و شهروندان، چالش عمدهیی در مقابل پذیرش مقام سلطان هیثم وجود داشته باشد. تا این لحظه هیچ گزارشی از مخالفت با سلطان جدید چه درون خاندان سلطنتی و چه در میان قبایل منتشر نشده است.
آنچه به نظر میرسد این است که شرایط و زمینههای کافی برای توفیق سلطان هیثم، برای ادامه مسیر مرحوم سلطان قابوس وجود داشته باشد. سلطان قابوس توانست عمان را از یک کشور محروم و عقب افتاده به یک کشور به لحاظ اقتصادی قدرتمند و به لحاظ دیپلماتیک قابل اتکا تبدیل کند.
Comments are closed.