وزیر معارف افغانستان می‌گوید که در اکثر موارد طالبان و مخالفان مسلح دیگر در سوازندن مکاتب دست ندارند و به قول او این عمل از جانب «بیگانه‌ها» صورت می‌گیرد.
اکثریت شاگردان مکاتب در ولایت‌های افغانستان هنگام رفتن به مکتب احساس خوبی ندارند؛ زیرا در سال‌های گذشته شماری از شاگردان و معلمان مکاتب مورد حمله افراد مسلح قرار گرفتند. این در حالی است که تاکنون کسی مسوولیت این حملات را رسما بر دوش نگرفته و دولت افغانستان نیز تحقیقات لازم را در این زمینه انجام نداده است.
بنابر گزارش صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف)، در سال گذشته حدود پنجاه مکتب در نقاط مختلف افغانستان مورد حمله قرار گرفتند وصدها مکتب دیگر هنوز هم به خاطر ارعاب و تهدید مسدود مانده اند. در اکثر موارد مسوولیت تعطیل نمودن مکاتب بر دوش شورشیان طالبان انداخته می‌شود؛ اما وزیر معارف می‌گوید که در اکثر این موارد، طالبان مسوول نیستند.
فاروق وردک وزیر معارف روز یکشنبه در یک همایش شاگردان مکاتب گفت: «اکثرا اتفاق افتاده است که طالب و مخالفین افغان در عقب سوزانیدن مکاتب نبوده؛ بلکه این عمل توسط بیگانه‌ها صورت گرفته است». او همچنان افزود: «ما طالبان را فراخوانده ایم که به ما کمک کنند و به آن‌ها گفته ایم که حمله بر مکاتب و سوزانیدن مکاتب اکثرا زیر نام شما صورت می‌گیرد و شما باید جلو این عمل را بگیرید».
قابل یادآوری است که در اواخر سال گذشته هنگام امتحانات سالانه بر یک مکتب در ولسوالی «موسیی» ولایت کابل حمله صورت گرفت و کتاب‌ها و دارایی‌های آن به آتش کشیده شد. در واقعه دیگری، سرمعلم یکی از مکاتب در راه ترور گردید.
هنگام سلطۀ طالبان در دهه ۹۰ میلادی، دختران اجازه رفتن به مکتب را نداشتند و اکنون اکثر مردم به این عقیده اند که اگر این حملات را طالبان انجام نمی‌‍دهند، پس چه کسانی مسوول آن می‌باشد؟ به ویژه آن که، در سال گذشته، شمار مکاتبی که مورد حمله قرار گرفتند، اکثر مکاتب دختران بودند.
به گفتۀ یک تحلیلگران سیاسی، حکومت افغانستان با آن که در دستگیری عاملین به آتش کشانیدن مکاتب مؤفقیتی نداشته، ولی مسوولین این حملات را خوب می‌شناسد؛ اما به دلایل سیاسی از آشکار کردن نام آنان خودداری می‌کند. یونس فکور می‌گوید: «اینکه وزیر معارف افغانستان برای طالبان در زمینه سوزانیدن مکاتب برائت می‌دهد، دلیلش روشن است؛ زیرا او یکی از افراد رییس‌جمهور کرزی است و می‌خواهد برای کسب مفاد سیاسی در آینده برای طالبان چراغ سبزنشان بدهد».
لعل گل لعل، رییس یکی از سازمان‌‍های ملی حقوق بشر افغانستان روز یکشنبه گفت که نباید شاگردان و مکاتب افغانستان قربانی مصلحت‌های سیاسی گردند: «این برخورد خود، همان نوع مصلحت‌هایی است که نه تنها حکومت افغانستان بلکه جامعه جهانی نیز در آن دخیل است».
بر اساس یک گزارش دیده بان حقوق بشر و بانک جهانی، در میان ماه جنوری تا دسامبر سال ۲۰۱۲ حدود ۱۱۵۳ مکتب در افغانستان مورد حمله قرار گرفتند. این حملات شامل فیر راکت، گذاشتن ماین برای جلوگیری از رفتن شاگردان به مکاتب، پخش شبنامه برای سرزنش شاگردان، معلمین و کارمندان تعلیمی و همچنان لت و کوب و حتی ترور آنها بوده است.