افغانستان کشوری‌ست که ۹۰ درصد مواد مخدر جهان را تولید می‌کند. به همین دلیل، شمار معتادان مواد مخدر در این کشور، به یک میلیون تن می‌رسد؛ اما درمانگاه‌های ویژۀ معتادین مواد مخدر، تنها ظرفیتِ پذیرش و درمانِ ده‌هزار معتاد را در یک سال دارند.

شمار معتادان در کشور همواره رو به افزایش است و هیچ نهاد و آدرسی هم نیست که جلوِ گسترش اعتیاد را بگیرد. معتادان شامل‌ جوانان، بزرگ‌سالان، زنان و حتاً کودکان می‌باشند.
یک مقام وزارت مبارزه علیه مواد مخدر که نخواست نامی از وی برده شود، به روزنامۀ ماندگار گفت «شمار معتادان در کشور به بیشتر از یک میلیون تن می‌رسد. اما ظرفیت درمانگاه‌های افغانستان، بسیار محدود است و فقط گنجایش ده‌هزار معتاد را در یک سال دارند.»
این مقام وزارت مبازره علیه مواد مخدر افزود: «وزارت مبازره علیه مواد مخدر، تنها یک وزارت پالیسی‌ساز و هماهنگ‌کننده است. و جمع‌آوری و درمان معتادان، مربوط به دیگر ارگان‌های حکومت می‌شود.»
در کشوری که بر اساس آمارهای دولتی، شمار معتادان مواد مخدر در آن به یک میلیون تن می‌رسد، درمان ۱۰ هزار تن در سال، چه دردی را می‌تواند دوا کند. بر اساس گزارش‌ها، معتادانی که به این درمانگاه‌ها مراجعه می‌کند هم پس از معالجه، به دلایل مختلف، دوباره به دامنِ مواد مخدر و مسکرات سقوط می‌کنند.
عواملی که باعث معتاد شدن شهروندان افغانستان می‌شود عبارت‌اند از: فقر و بی‌کاری، کار در مزارع کوکنار، مسافرت به کشورهای همسایه به‌وی‍‍ژه ایران و پاکستان، بی‌سوادی، عدم آگاهی از خطرات مواد مخدر، فروش آزادانه مواد مخدر در بازارهای کشور و بی‌مسوولیتی دولت در امر مبارزه علیه مواد مخدر.
بر اساس آن‌چه آگاهان می‌گویند، یکی از علت‌های اصلی افزایش شمار معتادان در افغانستان، بی‌توجهی دولت است. به گفته آن‌ها، دولت در امر درمان و جمع‌آوری معتادان از شهر و بازار، سهل‌انگاری کرده است.
سه وزارت‌خانه حکومت در راستای مبارزه با کشت و قاچاق مواد مخدر و جمع‌آوری و درمان معتادانِ کشور مسوولیت دارند: وزارت امور داخله، وزارت صحت عامه و وزارت مبارزه علیه مواد مخدر. اما به‌وضوح دیده می‌شود که این وزارت‌خانه‌ها به اندازه کافی نتوانسته‌اند مسوولیت‌های‌شان را در این خصوص انجام دهند.
هرچند وزارت مبارزه علیه مواد مخدر می‌گوید که برای محوِ کوکنار پالیسی می‌سازد؛ اما باید پرسید کدام پالیسیِ این نهاد موثر تمام شده و نتیجۀ عینیِ این چندین‌سال پالیسی‌سازی چه بوده است؟ آیا این‌ بوده که هر روز به شمار معتادین افزوده می‌شود و یا این‌که افراد معتاد به بیشتر از یک میلیون نفر ‌رسیده‌اند!؟
وزارت مبارزه علیه مواد مخدر که یکی از شهکارهای حکومت آقای کرزی می‌باشد، نزدیک به ده سال است که به وجود آمده است. اما طی این ده سال، نه تنها کشت، تولید و قاچاق مواد مخدر کاهش نیافته، بلکه سیر صعودی پیموده و شمار معتادان در کشور به حدی زیاد شده که می‌توان در هر گوشه و کنار شهر، حتا در پیاده‌رو خیابان، شاهد مصرف مواد مخدر توسط آن‌ها بود.
هنوز که هنوز است، افغانستان در کشت کوکنار مقام اول را در سطح جهان دارد، ۹۰ درصد تریاک دنیـا در این کشور تولید می‌شود، لشکر میلیونی معتادین، چهرۀ جامعۀ افغانستانی را مکدر ساخته است و با وجود این‌همه، وزارت نام‌نهادِ مبارزه علیه مواد مخدر نتوانسته در سال ۱۳۹۰ بیشتر از پنجاه درصد بودجه‌اش را به مصرف برساند.
در وزارت داخله نیز یک معینیت به نام «معینیت مبارزه علیه مواد مخدر» موجود است که وظیفه و رسالتش، دستگیریِ قاچاق‌بران و فروشنده‌گان مواد مخدر و جمع‌آوری معتادان بی‌خانمان می‌باشد. ولی سوگ‌مندانه دیده می‌شود تاهنوز معتادان در زیر پل‌ها و پلچک‌ها و داخلِ مخروبه‌های شهر، زنده‌گی می‌کنند و مواد مخدر نیز برای آنان به گونۀ آزاد به فروش می‌رسد و قاچاق‌بران بزرگ و حرفه‌یی هم بدون هراس از قانون، به فعالیت‌ِ مرگبارِ خود ادامه می‌دهند.
این‌همه در حالی‌ست که معتادان وقتی پول خرید مواد مخدرِ مورد نیازشان را نداشته باشند، به تکدی‌گری، کیسه‌بری، سرقت اموالِ خانه‌ها و دکان‌ها و حتا زورگیری از رهگذران رو می‌آورند‌ و به نوعی، نظم اجتماعیِ موجود را برهم می‌زننـد.
وزارت دیگری هم که در راستای درمان افراد معتاد مسوولیت دارد،‌ وزارت صحت است.
این وزارت نیز تا حال نتوانسته است دستاورد چشم‌گیری در راستای درمان جسمی و روحیِ معتادین مواد مخدر داشته باشد. وزارت صحت، تعداد بسیار محدودی درمان‌گاه برای پذیرش معتادین دارد که هرگز نمی‌تواند پاسخ‌گوی این‌همه معتاد در کشور باشد.
با این اوصاف، از حکومت آقای کرزی می‌خواهم که صادقانه بگوید طی این ده سال، چه نتیجۀ مطلوب و ملموسی در راستای مبارزه با مواد مخدر کسب کرده تا همه به آن مباهات کنـیم؟