جناب استاد با تشکر از این‌که وقت‌تان را در اختیار ما گذاشتید، در نخست وضعیت سیاسی افغانستان را با توجه به نزدیک‌شدن سال ۲۰۱۴، برگزاری انتخابات، مشکلات موجود در پارلمان و چالش‌ها و درگیری‌های مرزی میان افغانستان و پاکستان چه‌گونه ارزیابی می‌کنید؟
پاسخ: از شما هم تشکر، اما این طولانی‌ترین پرسشی بود که تا حالا از من پرسیده شده است. به هر صورت، باید بگویم که نزدیک‌شدن سال ۲۰۱۴ نه تنها برای مردم افغانستان، بل برای جامعۀ جهانی و کشورهای منطقه نیز نگران‌کننده است.
من فکر می‌کنم که چگونه‌گی رویدادهای سال ۲۰۱۴ بسته‌گی به سه عامل داخلی، منطقه‌یی و جهانی دارد و عامل داخلی مربوط به نحوۀ شکل‌گیری حکومت جدید در افغانستان است که آن‌هم بسته‌گی به برگزاری انتخابات دارد.
با آن‌که انتخابات برای کشور ما یک تجربۀ جدید است؛ اما در این رابطه یک مقدار تجربه از دو انتخابات پارلمانی و ریاست‌‌جمهوری گذشته داریم که می‌توان از آن درس گرفت، زیرا انتخابات گذشته کاستی‌های زیادی داشت که این کاستی‌ها سلامت و حیثیت دموکراسی در افغانستان را زیر سؤال برد.
انتخابات به این بسته‌گی دارد که بستر قدرت را کی‌ها تشکیل می‌دهند و مهمتر از همه این‌که عامل مهم انتخابات گرایش‌های سیاسی است، به این معنا که اگر انتخابات سال ۲۰۱۴ مانند سال‌های گذشته سمت و سو داده شود، در این صورت باید منتظر حادثه‌های زیادی باشیم.
حکومت جدید پاکستان که پدر طالبان خوانده شده و همچنان انتخابات ریاست‌جمهوری ایران از جمله مسایل اساسی است که بر سال ۲۰۱۴ و انتخابات افغانستان نیز تاثیرگذار خواهد بود.
پرسش: چرا نخبه‌گان و احزاب سیاسی فاقد یک طرح ملی هستند و تا هنوز به آن دست نیافته‌اند؟
پاسخ: یکی از علت‌هایی‌که ما تا حالا نتوانستیم به یک طرح ملی دست پیدا کنیم، شاید نا همگون‌بودن و پراگنده‌بودن نیروهای سیاسی است و در بسیاری از موارد حتا احزاب سیاسی خود نیز فکر نمی‌کنند که یک نیروی بزرگ سیاسی هستند، در حالی‌که با جمع‌شدن می‌توانند یک گروه بزرگ سیاسی را ایجاد کرده و خدمات بهتری را برای مردم انجام دهند.
از سوی دیگر، آنانی‌که دارای احزاب سیاسی بزرگ هستند، به یکه‌تازی عادت کرده‌اند و هیچگاه به ایجاد یک جبهۀ کلانی که طرح‌های مشخص در مورد حل بحران افغانستان داشته باشند، ارایه نکرده اند؛ اما خوشبختانه شماری از سیاسیون هم هستند که طرح‌هایی را که مسایل قومی و مذهبی در آن وجود ندارد، مطرح کردند که شاید بتواند در آینده موثر واقع شود؛ اما نباید فراموش کرد که این طرح‌ها کافی نیست و باید کار و تلاش بیشتری صورت گیرد
پرسش: فکر می‌کنید چه نوع طرحی برای نجات افغانستان از بحران نیاز است ؟
پاسخ: ما می‌توانیم طرحی را مطرح و پیشنهاد نماییم که شامل همۀ نخبه‌گان و فعالین سیاسی باشد و برای مطرح‌کردن این طرح ملی ما به یک گردهمای بزرگ نخبه‌گان سیاسی ضرورت داریم و مسالۀ مهم دیگر این‌که در این گردهمای باید یک مسودۀ آماده شود، تا نظریات اکثریت نخبه‌گان شامل آن باشد؛ اما در حال حاضر چند طرح وجود دارد که یکی از این طرح‌ها مربوط احمد ولی مسعود تحت عنوان اجندای ملی است.
پرسش: طرح اجندای ملی از دیدگاه شما چه نوع طرحی است؟
پاسخ: در مورد نقاط مثبت و منفی طرح اجندای ملی صحبت نمی‌کنم؛ اما صرف نظر از این‌که خوب است یا بد و صرف نظر از این‌که مردم آن را می‌پذیرند یا خیر و گذشته از این‌که مورد تایید دوستان قرار گرفته یا خیر؟ باید گفت که یکی از طرح‌هایی که به عنوان یک طرح ملی از آن سخن زده می‌شود، طرح اجندای ملی است و به یک واقعیت تاریخی مبدل شده و این امکان وجود دارد که آن را به حقیقت تاریخی تبدیل کند.
من این طرح را چندین بار مطالعه کردم و باید بگویم که این طرح ضمن این‌که با زبان شیرین نوشته شده، به عنوان یک اپوزیسیون خوب عمل کرده و تلاش صورت گرفته تا راه‌های موثری را برای آیندۀ افغانستان پیشنهاد کند.
به نظر من آقای مسعود کار بسیار خوبی را انجام داده و باید گفت که یک کار نو است و اگر سایر سیاسیون ما چنین طرح‌هایی را مطرح می‌کردند، شاید امروز افغانستان ده‌ها طرح برای بیرون رفت از بحران موجود در اختیار می‌داشت.
من در مورد این طرح چند پیشنهاد دارم: اول این‌که هر بخش اجندای ملی یک گروپ کاری نیاز دارد؛ اما نباید این گروپ‌ها مربوط به یک جناح باشد، بل احزاب سیاسی، نخبه‌گان و فعالین سیاسی و جامعۀ مدنی را نیز شامل باشد و این اقدام سبب خواهد شد تا طرح‌ها و اجنداهای دیگری نیز به وجود بیاید.
فکر می‌کنم که اگر در مورد طرح اجندای ملی بحث گروهی صورت گیرد و در صورتی‌که قابل قبول واقع گردد، به عنوان یک سند قوی مطرح خواهد شد.
پرسش: آیا طرح اجندای ملی می‌تواند نخبه‌گان سیاسی را گردهم آورد و برای حل بحران سال ۲۰۱۴ مؤثر واقع شود؟
پاسخ: من فکرمی‌کنم سیاسیون و احزاب سیاسی و حتا کسانی‌که نظریات مخالف داشتند، در چندین جلسه روی این اجندا کار کردند و با وجود نظریات موافق و مخالف، یک طرح بسیار موثر خواهد بود؛ اما تبدیل‌شدن این طرح به یک فورمول برای آینده افغانستان نیاز به کار بیشتری دارد.
به باور من هر قدر که روی این اجندا کار بیشتر صورت گیرد، موثرتر خواهد بود؛ بنابراین اگر یک‌بار این اجندای در معرض دید نخبه‌گان قرار گرفته و روی آن بحث و تبادل نظر صورت گیرد، بسیار خوب خواهد بود.
با تشکر از شما
از شما هم تشکر.