بخش پنجم

داکتر محمدخالد نسیمی

یک سخنرانِ بااخلاق باید دارای ویژه‌گی‌های زیر باشد:
ـ آگاهانه شنونده را در معرض مطالب نادرست یا ناقص قرار ندهد.
ـ به طور عمدی حقیقت را تغییر ندهد.
ـ حقیقت را آن‌گونه که درک می‌کند، ارایه و بیان نماید.
ـ سطح آگاهی شنونده‌گان را با ارایۀ حقایق لازم و ضروری، تعاریف، توصیف‌ها، اطلاعات مستند و دقیق، ارتقا و روشنایی دهد.
ـ پیامی را ارایه کند که خالی از تهدید و اجبار باشد.
ـ برای اثبات عقیدۀ خود، اقدام به جعل آمار و ارقام و دیگر اطلاعات نکند.
ـ به منبع اطلاعات اعتبار دهد؛ وانمود نکند که اطلاعات ارایه‌شده اصل و مستند هستند، در حالی که این‌گونه نیست.
اگر می‌خواهید یک شنوندۀ اخلاقی باشید، باید با دقت به اطلاعات ارایه شده گوش فرا دهید و از خود بپرسید که آیا نتایج حاصله معقول و مورد انتظار هستند یا نه. به عبارت دیگر، آیا شما می‌توانید باتوجه و بهره‌گیری از اطلاعات ارایه شده، به راحتی به این نتیجه برسید که پیام و آن‌چه را که سخن‌ران ابراز می‌کند، صحیح و معقول می‌باشد؟

ارتباطات به عنوان یک سیستم
به پیام‌هایی که روزانه ارسال نموده و دریافت می‌کنید، خوب فکر کنید. در جریان ارتباط شما با دیگران، یک سیستم یا به عبارتی یک الگو وجود دارد. این الگو بر فرستندۀ پیام، محتوای چه‌گونه‌‌گی ارسال پیام و محل قرار گرفتن گوینده و شنونده متمرکز می‌باشد. به این ترتیب، مشارکت‌کننده‌گان، محیط، هدف و روش تعامل آن‌ها، اساس سیستم ارتباطات را تشکیل می‌دهد. جریان ارتباطات در یک الگوی باثبات، ارتباط را تنظیم و قابل پیش‌بینی می‌کند و به کلیۀ کسانی که در فرایند ارتباط مشارکت می‌کنند، احساس امنیت و اطمینان خاطر می‌بخشد. به یک سیستم ارتباطی که با آن آشنا هستید فکر کنید، به عنوان مثال به خانوادۀ خود؛ احتمالاً می‌توانید پیش‌بینی کنید که چه اتفاقی قرار است روی دهد و چه‌گونه اعمال شما قبل از این‌که شما واقعاً مشارکت کنید، بر دیگران اثر می‌گذارد. آگاهی شما در مورد این‌که نظرات شما چه‌گونه مورد پذیرش قرار خواهد گرفت یا چه میزان تشویق یا تنبیه خواهید شد، به شما دیکته می‌کند که چه بکنید و چه نکنید.
نوع سیستم ارتباطی مورد استفاده، بر شخصی که صحبت می‌کند، تاثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، در خانه‌یی که شدیداً تحت حاکمیت والدین قرار دارد، پدرِ خانواده قواعد و مقررات مربوط به نوع زبانِ مورد استفاده توسط فرزندان و موضوعات اصلی مورد بحث را تعیین می‌کند و هرگونه مخالفت با این سیستم، ممکن است منجر به تنبیه بدنی یا لفظیِ فرزندان گردد.
یک سیستم ارتباطی می‌تواند توسط سن، وضعیت، جنسیت، ویژه‌گی‌های برجسته و میراث فرهنگی شکل بگیرد. به عنوان مثال: در یک خانواده، قوانین خاص اعضای ذکور خانواده ممکن است با قوانین خاص اعضای مونث خانواده، تفاوت داشته باشد؛ مقررات ممکن است هم‌زمان با بزرگ شدن کودکان تغییر کند و به تعدادی از آن‌ها آزادی‌های بیش‌تری داده شود. هم‌چنین خانواده‌یی ممکن است تحت تاثیر یک الگوی خاص نژادی، ابراز یا عدم ابزارِ عقاید و احساسات خود نزد دیگران را، به اعضای خود دیکته نماید. در بسیاری از خانواده‌ها وقتی فرزندان به سن بلوغ می‌رسند، تلاش می‌کنند که قوانین حاکم را تغییر دهند و اجازه ندهند که با آن‌ها مانند اطفال رفتار شود، و همین امر موجب بروز اختلاف و کشمکش می‌شود.