یک تفتیش در بارۀ میلیاردها دالر کمک ایالات متحده امریکا برای بازسازی افغانستان نشان می‌دهد که شماری از پروژه‌ها به دلیل پلانگذاری ضعیف، تفتیش ناکافی و فقدان حسابدهی، حیف و میل شده است.
به گزارش صدای امریکا، ایالات متحدۀ از سال ۲۰۰۹ به این‌سو مبلغ ۳۲ میلیون دالر را صرف پروژه‌یی کرده است تا شورشیان را از کارگذاری مواد انفجاری در جاده‌ها بازدارد.
اما بر اساس گزارش بازرس ویژۀ ایالات متحدۀ برای بازسازی افغانستان یا سیگار، هیچ کسی نمی‌داند که به چه اندازه کار در این پروژه صورت گرفته است.
جان سوپکو، بازرس ویژۀ ایالات متحده برای بازسازی افغانستان در گزارش ماه جولای به کانگرس امریکا گفت که تایید شماری از قراردادهای عقد شده در این پروژه یا نصب وسایل لازمی در حدود ۲۵۰۰ محل، ناممکن می‌باشد.
گزارش می‌افزاید که این نمونه‌یی از فقدان نظارت و تفتیش است.
در یک مورد دیگر، سیگار دریافته است که یک تاسیس نظامی غیرضروری با صرف ۳۴ میلیون دالر در ولایت هلمند ساخته شده است. سیگار گفته است که این تأسیس ممکن مورد استفاده قرار نگیرد و امکان آنهم می‌رود که تخریب شود.
در مورد دیگر، وزارت دفاع ایالات متحده می‌خواهد که ۷۷۲ میلیون دالر را برای خریداری طیاره‌ها برای اردوی ملی افغانستان مصرف کند، حالانکه سربازان افغان نمی‌توانند این تجهیزات را به کار بیاندازند یا آن را حفظ و مراقبت کنند.
سوپکو همچنان به کانگرس گفت که برنامۀ ۴۷ میلیون دالری ادارۀ ایالات متحده برای انکشاف بین المللی یا USAID به هدف با ثبات سازی افغانستان نیز از تأخیر متکرر و ناکامی در برآورده ساختن اهداف قرارداد متاثر شده است.
مایک مککورد، مسوول دفتر USAID در کابل گفت که ادارۀ ایالات متحده برای انکشاف بین‌المللی به نگرانی‌های بازرسین پاسخ گفته است، اما در مورد کارهای انجام شده صحبت نکرد و از این برنامه دفاع کرد.
مککورد افزود: «ما افتخار می‌کنیم و فکر می‌کنیم که این برنامه کار بسیار خوبی را انجام داده است و دگرگونی را در زندگی اجتماع محلی ایجاد کرده است. این برنامه از رهگذر رسیده‌گی به موضوعات عمدۀ پیرامونی ثبات که همانا توانمند ساختن ادارات محلی به پاسخگویی به نیازمندی جوامع شان می‌باشد، کمک واقعی کرده است.»
ادارۀ ایالات متحده برای انکشاف بین‌المللی می‌گوید که در این برنامه حدود دو هزار مقام حکومتی و رهبران محلی افغان دست اندر کار اند. اما تفتیش سیگار دریافته است که هیچ پولی برای تمویل پروژه‌های اجتماعی سرازیر نشده است، هرچند مواد قرارداد چنین اقتضا می‌کند.
از سویی هم، شماری از شرکت کننده‌گان یکی از برنامه های محلی می‌گویند که کارگاه‌های پلانگذاری برنامه برای آنها خسته کننده بود.
سیگار می‌گویدکه این برنامه با خطر تضعیف اهداف بیان شده به منظور تحکیم ثبات و درک برتر افغان ها از حکومت شان روبرو است.
تفتیش ادارۀ صحت ایالات متحده در گزارش ماه اپریل سال روان تذکر داده است که دو شفاخانه که به مصرف ۵.۱۸ میلیون دالر کمک مالی ادارۀ ایالات متحده برای انکشاف بین المللی اعمار شده است، ممکن پایدار نماند.
مقام‌های افغان گفته اند که قادر به تمویل فعالیت و نگهداشت این شفاخانه‌ها نیستند.
عمر صمد، سفیر پیشین افغانستان در فرانسه و کانادا و اکنون تحلیلگر در یک نهاد پژوهشی امریکایی از خطرات چنین محاسبات نادرست هشدار داده می‌گوید: «ضیاع پول، مدیریت نادرست، تقلب و اختلاس نه تنها روابط میان دو کشور را آسیب می‌رساند، بلکه در کل تمام ماموریت را از کار می‌اندازد.»
به گفتۀ آقای صمد، مردم امریکا در ۱۲ سال گذشته سخاوتمند بوده اند. این پول مالیه دهنده‌گان امریکایی است و برای آن باید حسابدهی وجود داشته باشد.
کانگرس ایالات متحده نزدیک به ۹۳ میلیارد دالر را برای ایجاد نیروهای امنیتی افغان، بهبود حکومتداری و انکشاف اقتصادی افغانستان فراهم کرده است.