بخش هفتم
نقش حواس انسان در ارتباط
حواس پنجگانۀ انسان؛ بینایی، شنوایی، چشایی، بساوایی و بویایی محرک‌های خارجی را دریافت کرده و به مغز می‌برند. این حواس در حقیقت رابطۀ ما با جهان خارج هستند. حواس انسان دارای محدودیت‌هایی می‌باشد؛ مثلاً حس شنوایی فرکانس‌های معینی ارتعاشات صوتی را دریافت می‌دارد و همین‌طور حس بینایی ارتعاشات نوری معینی را در فاصلۀ زمانی خاصی می‌تواند به مغز برده، بعداً دریافت و درک کند.
حس شنوایی
در قیاس با سایر روش‌های ارتباطی، به شنیدن بیش‌تر از همه نیازمندیم و روزانه وقت بیش‌تری را صرف آن می‌کنیم. نتیجۀ یک تحقیق در امریکا نشان می‌دهد که از کل وقت ارتباطیِ ما در یک روز، ۴۲ درصد صرف شنیدن، ۳۲ درصد صحبت کردن، ۱۵ درصد خواندن و ۱۰ درصد نوشتن می‌شود.
به دلایل زیر، شنیدن در زنده‌گی به ما یاری می‌رساند.
۱٫ شنیدن ما را قادر می‌سازد که اطلاعات و اخبار مورد نیاز را دریافت کنیم.
۲٫ شنیدن ما را قادر می‌سازد که ارتباط چهره و گفت‌وگوها را درک کرده و عضو فعال در ارتباط دوجانبه باشیم.
شنیدن یک پدیدۀ پیچیده است و از برخورد ارتعاش صوتی به گوش شروع شده و به درک کردن خاتمه می‌یابد. در جریان شنیدن، چهار مرحله قابل تشخیص است: ۱٫ تمرکز ۲٫ شنیدن ۳٫ درک کردن ۴٫ یادآوری.
شنیدن یک امر فیزیولوژیک است و عبارت است از دریافت فرکانسِ وارد شده به ارگان شنوایی و انتقال آن به مغز. گوش انسان قادر است فرکانس‌هایی بین ۱۲۵ تا ۸ هزار فرکانس در ثانیه را در یافت کند. اصواتی با فرکانس بالاتر و پایین‌تر از این فرکانس‌ها، ارگان شنوایی انسان را تحریک نمی‌کند. بیش‌تر صحبت‌های عادی، فرکانسی بین ۱۰۰۰ تا ۷۵ در ثانیه را دارند.
درک کردن عبارت است از اختصاص یک معنی به کلمۀ دریافت شده. هر کلمه از چند صوت ترکیب شده است. این اصوات از طریق عصب شنوایی به مغز می‌رسد و از طریق حافظۀ شنوایی یک معنی و یک مفهوم مادی و غیرمادی به آن کلمه اختصاص داده می‌شود.
در یک ارتباط موثر، معنایی که مورد نظر فرستندۀ پیام است با معنایی که گیرندۀ پیام به آن کلمه و جمله اختصاص می‌دهد، باید برابر باشد و یا به بیان و توجیه ریاضی، به صورت این رابطه بتوان مشخص کرد:
معنی گیرنده
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ ۱=
معنی گوینده
از آن‌جایی که جریان دریافت و درک از سوی گیرنده با خاطرۀ شنوایی و دانش و فرهنگ شنونده ارتباط  دارد، در تهیۀ پیام‌ها باید تا حد ممکن به گروه سنی، تحصیلات، شغل و فرهنگ مخاطب توجه زیاد مبذول داشت.