احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:6 قوس 1362 - ۰۵ قوس ۱۳۹۲
ویک مگزین در دهه ۱۹۸۰، اتحاد جماهیر شوروی آموخت حمله به افغانستان خیلی آسانتر از این است که این کشور را بر طبق معیارهای خودتان ترک گویید و حالا ۲۵ سال پس از اینکه روسها این کشور را شکست خورده ترک کردند، امریکا در حال آموختن همان درس تحت شرایطی بسیار متفاوت است.
جنگ ۱۲ ساله تحت رهبری ناتو در افغانستان به طور رسمی در اواخر ۲۰۱۴ پایان مییابد، اما امریکا درخصوص توافقنامه امنیتی دو جانبهیی مذاکره کرده که به آن اجازه میدهد برای یک دهه دیگر ۱۰ هزار سرباز در این کشور نگاه دارد.
اما حامد کرزی، رییس جمهوری افغانستان گفته آن را امضا نخواهد کرد.
امریکا برای این توافقنامه ضربالاجلی را تا ۳۱ دسمبر قرار داده است. روز یکشنبه به هنگام پایان لویه جرگه رهبران قبایل که کرزی در آن حاضر شده بود تا آن معاهده را مورد بررسی قرار دهد، وی اعلام کرد میخواهد مذاکرات را دوباره آغاز کند و توافقنامه امنیتی دو جانبه را تا زمانی که مطمین نشود در مسیر صلح است و افغانستان رییسجمهور جدید خواهد داشت، امضا نخواهد کرد. رایدهندگان روز پنجم اپریل سال ۲۰۱۴ جانشین کرزی را انتخاب خواهند کرد.
لویه جرگه از توافقنامه امریکا حمایت کرده و قطعنامهیی را تصویب کرد که در آن از کرزی خواسته شده بود آن را تا پایان سال امضا کند. حتی صبغتالله مجددی، رییس جرگه و متحد طولانی مدت کرزی نیز در پایان جلسه اعلام کرد: اگر کرزی معاهده را ظرف سه روز امضا نکند، من از همه پستهایم استعفا میدهم و تقاضای پناهندگی در کشوری دیگر میکنم.
در حقیقت به استثنای پاکستان و طالبان، به نظر میرسد همه از کرزی میخواهند تا توافقنامه امنیتی امریکا را امضا کند. یک خبرنگار بی بی سی میگوید: به نظر میرسد چین، هند، روسیه و کشورهای آسیای مرکزی و نیز ترکیه، عربستان سعودی و امارات متحده عربی که همه آنها یا با شبه نظامیان افراطی مواجه شدهاند یا از آن بیم دارند، از این معاهده حمایت میکنند. هیچ کدام از آنها خواستار حضور نظامی دایم امریکا نیستند، اما حضور کوتاه مدت نیروهای امریکایی در افغانستان را به عنوان «چیزی کم ضررتر» پذیرفتهاند. آنها امیدوارند که این نیروها عامل برقراری ثبات باشند تا حضور شبه نظامیان را تنها به مرزهای افغانستان محدود کنند.
پس چرا کرزی مخالف امضای این توافقنامه در ماه آینده است؟ هیچ کس کاملاً مطمئن نیست. اما بسیاری در این خصوص فرضیههای خاص خود را دارند.
روز یکشنبه، کرزی، خود، بیمیلیاش را برای امضای موافقتنامه به نگرانیها درخصوص جستجوی خانههای افغانها گره زد. او در حالی که جیمز کانینگهام، سفیر امریکا حضور داشت، به لویه جرگه گفت: اگر امریکاییها دوباره به خانهیی حمله کنند، آنگاه این توافقنامه امضا نخواهد شد. پیشنویس این توافقنامه به نیروهای امریکایی اجازه می دهد در «شرایط فوقالعاده و هنگامی که زندگی یا منافع امریکاییها در معرض خطر است»، وارد خانههای افغانها شوند.
کرزی اعلام کرد، این جستجوها بیش از این ادامه نخواهد یافت. وی افزود: از این لحظه به بعد، جستجوی خانهها، مسدود کردن جادهها و خیابانها و عملیات نظامی توسط امریکاییها پایان مییابد و مردم ما در کشورشان آزاد هستند. رییسجمهور افغانستان به طور خاص درباره حمله شب هنگام ۱۹ نوامبر ناراحت است که در آن دو برادر دو قلو در شهری در ولایت «ننگرهار» یا همانطور که امریکاییها مدعیاند با حمله مشترک نیروهای امنیتی افغانستان و یا بر طبق ادعای مقامهای افغان توسط حمله یک جانبه امریکا کشته شدند.
یک خبرنگار الجزیره میگوید، بر خلاف دیگر متحدان دیکتاتور امریکا، کرزی مخالف و منتقد عملیات نظامی به رهبری امریکاست؛ عملیاتی که منجر به تلفات برای غیرنظامیان و زندگی مختل برای افغانها میشود. شما نمیتوانید این روابط پویا و پس از آن روابط غیرقابل پیشبینی کرزی را با امریکا درک کنید، مگر آنکه این حکایت مهم را در کابل در نظر بگیرید که اوباما و دولتش سبب تحقیر عمدی و مکرر افغانستان و حامد کرزی شدهاند.
کرزی در دهه ۱۹۸۰ عضوی ازمخالفان ضد کمونیست افغانستان بود. او به خوبی از تلاشهای ناکام شوروی در استفاده از فرمانروایان وفادار برای رهبری رژیمهای کمونیست در کابل آگاه است. این اقدامی تا حدودی خطرناک برای کاخ سفید بود که علناً ضربالاجلی آن هم تنها برای یک ماه دیگر قرار دهد؛ آن هم در زمانی که لویه جرگه با روابطی توام با سوء ظن ملاقات کردند و منفعت کرزی در تامین ضمانت حداکثری برای خودش در چشمان مردم، استقلال ملی واقعی و آزادی عمل رییسجمهور آینده افغانستان است. در اصل میراثی که کرزی میتواند با آن استدلال کند در زمان وضعیت فوق اضطراری به مردم اعطا شد.
یک خبرنگار نیویورک تایمز میگوید، کرزی تنها میتواند تلاش کند که امریکاییها را برای مذاکره در مورد معاهدهای بهتر بترساند؛ اما این یک قمار پرخطر است و توانایی او آن میزانی که فکر میکند، نیست. یک دیپلمات که خواست نامش فاش نشود گفت، به نظر میرسد کرزی بر این باور است که امریکا با هر هزینهیی به این توافقنامه احتیاج دارد. اما موضع امریکاییها در داخل کاملا روشن است: اینکه این یک منفعت راهبردی حیاتی نیست و او آن را به دست نمیآورد.
مقامات امریکایی به طور تلویحی تهدید میکنند که افغانستان را به طور کامل ترک خواهند کرد، همانگونه که پس از آنکه مذاکرات مشابه درخصوص توافقنامه امنیتی، پس از جنگ با عراق، بینتیجه ماند، این کشور را ترک کردند. یک مقام غربی به نیویورک تایمز گفت: گمان میکنم کرزی میتواند به آسانی هر چه تمامتر در محاسباتش دچار اشتباه شود. به همین ترتیب امریکا نیز مستثنی نیست و بنابراین تردید در همه جا وجود دارد. عواطف به میزان بسیار بالایی رسیدهاند و ما باید تلاش کنیم و در این زمان بحرانی به اندازه کرزی عاطفی نشویم.
خبرنگار بی بی سی میگوید: کرزی به امریکا اعتماد ندارد، میترسد که امریکاییها در امور افغانستان مداخله کنند و نگران میراثش است. او در جستجوی ضمانت است تا مسوول توافقنامهیی نباشد که در آینده به آن به عنوان «فروختن خود به منافع خارجی» نگریسته میشود. اما او به فشارها بر او برای امضای سریع توافقنامه امریکا اهمیت نمیدهد.
کرزی ممکن است امیدوار باشد که تصمیم جرگه منجر به تغییر عقیده طالبان در لحظه آخر برای توقف درگیریها و ملحق شدن به فرآیند سیاسی شود. طالبان ظاهراً امیدوار بودند که پس از عقبنشینی نیروهای ناتو در سال ۲۰۱۵، آزادانه فعالیت داشته باشند، اما با وجود این توافقنامه معادلات آنها اشتباه از آب در خواهد آمد و این میتواند یک تاکتیک مذاکرهای مفید باشد.
Comments are closed.