سرطان خون یا لوسمی یا لوکمیا، بیماریِ پیش‌رونده و بدخیمِ اعضای خون‌ساز بدن است؛ اما در صورت تشخیص به‌موقع، در مواردی تا ۹۰ درصد قابل درمان می‌باشد.
در میان انواع سرطان‌های خون، سرطان‌های خون حاد AML از انواع شایع سرطان خون در دنیاست.
هیچ پزشکی نمی‌تواند بر اساس تعداد بیماران خودش، آماری از مبتلایان به انواع سرطان خون بدهد؛ زیرا موقعیت علمی و شهرتی که یک پزشک در جامعه دارد، نوع بیمارانش را مشخص می‌کند. این احتمال وجود دارد که توجه بیماران سرطانی به یک پزشک بیشتر شده باشد. بنابراین از لحاظ علمی هیچ پزشکی نمی‌تواند آمار درستی از بیماران سرطانی بدهد. اما در مراجع کلی، سرطانِ CLL در ایالات‌ متحده بیشتر است، و در آسیای جنوب‌غربی شیوع کمتری دارد که شاید دلیلش این باشد که تعداد سالمندان در امریکا بیشتر است و CLL نوعی بیماری سالمندی است.
سرطان خون چیست؟
منظور از لوسمی، افزایش سلول‌های خونی سفید است که به گلبول سفید معروف هستند. بخشی از وظایف سلول‌های اجدادی موجود در مغز استخوان، ساخت گلبول‌های سفید به منظور تأمین سیستم دفاعی بدن است. دو گروه گلبول سفید در بدن وجود دارد. یک گروه از خانواده لنفوسیت‌ها هستند و یک گروه غیرلنفوسیتی که به اصطلاح به آن گرانولوسیت گفته می‌شود. وقتی این‌ها دچار سرطان می‌شوند، یعنی سلول‌هــای اجدادی مغز استخوان دیگر تابع قانون طبیعی رشد و تقسیم سلول نیستند و به صورت لجام‌گسیخته شروع به تکثیر بی‌رویه سلول‌ها می‌کنند. منظور از لوسمی به طور کلی، یعنی تکثیر بی‌رویه سلول‌های اجدادی گلبول‌های سفید در مغز استخوان.
انواع سرطان خون
اگر تکثیر بی‌رویه سلول‌های اجدادی گلبول‌های سفید در مغز استخوان ادامه داشته باشد و مانع بلوغ سلول‌ها شود و این سلول‌ها مدام مشابه خودشان را تولید کنند و به شکل نارس در مغز استخوان تجمع پیدا کنند، به آن لوسمی حاد گفته می‌شود. اما اگر تولید در مغز استخوان افزایش پیدا کند و بلوغ هم مهار نشود، به این حالت لوسمی مزمن گفته می‌شود. لوسمی‌های حاد و مزمن هر دو به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ لوسمی‌هایی از خانواده لنفوسیت و لوسمی‌های از خانواده غیرلنفوسیت‌ها.
تشخیص چه‌طور انجام می‌شود؟
به طور کلی، سرطان‌های خون وقتی مشخص می‌شوند که دیر شده است؛ اما با آزمایش خون ساده می‌توان به‌راحتی لوسمی‌ CML را تشخیص داد. یکی از نشانه‌های سرطان خون، کمبود گلبول سفید و پلاکت است. اما تعداد گلبول‌های سفید و پلاکت به تنهایی تعیین‌کننده سرطان نیست و هیچ آزمایش پیش‌تشخیصی برای سرطان خون وجود ندارد.
درمان چه‌گونه انجام می‌شود؟
در مورد درمان سرطان مزمن غیرلنفوسیتی، تا ۲۰ سال قبل در نهایت ۳ تا ۵ سال بر طول عمر بیمار افزوده می‌شد و بعد از مدتی بیماری سر ناسازگاری برمی‌داشت. با پیدا شدن درمان‌های جدید که به آن هدف‌درمانی گفته می‌شود، داروهایی ساخته شده که از رشد سلول به صورت بیالوژیک جلوگیری می‌شود و دیگر این‌طور نیست که داروی شیمی‌درمانی مانند سم وارد بدن شود و سلول طبیعی هم آسیب ببیند.
با داروهای جدیدی که از خانواده‌های مهارکننده تیروزین کیناز هستند،‌ دارو وارد سلول می‌شود و حیات سلول را به صورت بیالوژیک مختل می‌کند. حدود ۸۰ درصد بیماران CML (لوسمی مزمن غیرلنفوئیدی) با این روش جدید درمان شده‌اند. در لوسمی مزمن لنفوئیدی با استفاده از آنتی‌بادی‌های مونوکلونال طول عمر بیماران افزایش پیدا کرده و اگر تا مدتی قبل ۵ سال بود، در حال حاضر به ۸ سال رسیده است.
در مورد انواع لوسمی‌های حاد متأسفانه با وجود همه تلاش‌هایی که انجام شده، درمان این افراد با ۲۰ سال قبل هیچ تفاوت قابل‌توجهی ندارد. تنها امیدی که در چند سال اخیر جان گرفته، پیوند مغز استخوان است که اگر بتوان با شیمی‌درمانی به صورت موقت سلول‌های سرطانی را سرکوب کرد و بیماران دهنده مناسب برای مغز استخوان پیدا کنند، می‌توان آن‌ها را تحت پیوند مغز استخوان قرار داد. اگر شانس نجات بیمار با شیمی‌درمانی ۲۰ درصد باشد، با پیوند به ۵۰ درصد می‌رسد.