واگذاری شانس عضویت نیم دایم افغانستان در شورای امنیت سازمان ملل متحد به هند، واکنش‎های نماینده‎‏گان شورای ملی، آگاهان روابط بین‌الملل و اعضای جامعۀ مدنی کشور را بر انگیخته است.
آنان می‎گویند افغانستان پس از خروج نیروهای خارجی ممکن منزوی شود، اما عضویت‌ نیمه دایم در شورای امنیت سازمان ملل می‌تواند افغانستان را بار دیگر مورد توجه جهانیان قرار دهد.
اما شماری دیگر از کارشناسان بین‌المللی می‌گویند، عضویت به صورت غیر دایم در شورای امنیت سازمان ملل متحد بیشتر «نمادین و سمبولیک» است؛ زیرا تصامیم مهم این شورا توسط پنچ عضو دایم آن گرفته می‌شود.
این درحالی است که حکومت افغانستان می‌گوید که امتیاز عضویت خویش در کرسی نیمه دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۱ را «به پاس دوستی» به هندوستان واگذار کرده است.
سخنگوی رییس‌جمهور کرزی به روزنامۀ ماندگار گفته بود: «هند از حکومت افغانستان خواست که این چوکی را برای ما واگذار کنید و ما به دلیل این‌که هندوستان دوست قدیمی ماست و رابطۀ استراتژیک با این کشور داریم و دهلی در عرصه‌های مختلف با ما همکاری دارد، این درخواست آنان را پذیرفتیم».
اعضای مجلس می‌گوید که حکومت باید در چنین مواردی با نهادهای مدنی و کمیسیون روابط خارجی و امنیت داخلی مجلس نماینده‌گان مشورت کند.
داکتر عبدالقیوم سجادی عضو کمیسیون روابط خارجی مجلس نماینده‌گان می‌گوید: «حکومت افغانستان نه تنها در این خصوص بلکه در بسیاری از موارد دیگری که انتظار می‌رود کمیسیون روابط خارجی مجلس در جریان باشد، متأسفانه با آنان مشورت صورت نمی‌کند».
داکتر سجادی افزود: «حکومت همواره نماینده‌گان ملت را در حایشه قرار داده و این اقدام حکومت هم یکی از همین موارد می‌تواند باشد».
وی افزود: «عضویت غیر دایم افغانستان در شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌توانست جایگاه و موقعیت جهانی افغانستان را تقویت ببخشد و افغانستان را در محراق توجه سیاست‌های جهانی و بین‌المللی قرار دهد».
این عضو مجلس تأکید کرد، عضویت غیر دایم در این سازمان، افغانستان را در گُسترش روابط دیپلوماتیک با سایر کشورها و برخورداری روابط دیپلوماتیک جهت تامین منافع ملی کمک و همکاری می‌کند.
در همین حال، بانو شیکبا هاشمی عضو کمیسیون امنیت داخلی مجلس نماینده‌گان می‌گوید: «در این خصوص هیچگاه حامد کرزی با کمیسیون امنیتی داخلی مجلس نماینده‌گان مشورت نکرده است».
او افزود: «با کمیسیون امنیت داخلی مجلس نماینده‌گان که خودم عضو آن استم، هیچگونه تماسی نه از جانب وزارت دولت در امور پارلمانی و نه از طرف ریاست‌جمهوری در خصوص سپردن امیتاز عضویت افغانستان در شورای امنیت سازمان ملل به هندوستان، گرفته نشده است».
بانو هاشمی تأکید کرد، ما در این خصوص فردا ( امروز) واکنش خود را از طریق رسانه‌ها و به خصوص تلویزیون ملی که حامد کرزی بیننده آن است، اعلام خواهیم کرد.
همچنان، عزیز رفیعی رییس مجتمع جامعه مدنی افغانستان ضمن اظهار بی‌خبری از این موضوع می‌گوید: « افغانستان به هر اندازه‌یی که عضویت سازمان‌های بین‌المللی را کسب می‌کند، به همان اندازه هویت سیاسی‌اش تقویت می‌شود».
رییس جامعه مدنی گفت: «زمانیکه افغانستان عضو غیر دایم شورای امنیت سازمان ملل می‌شد وخود مشکلات و مسایل امنیتی خود را به طور مستقیم مطرح می‌کرد، یقیناً که تاثیرات بسیار موثری می‌داشت و می‌توانست برای افغانستان بسیار مفید باشد».
به باور او، عضویت افغانستان در چنین سازمان‌های می‌تواند افغانستان را به یک کشور شناخته شده و قدرتمند مبدل سازد؛ بنابراین بخشیدن چنین امتیازی‌های به کشورهای دیگر نشانگر این است که ما حتا از ابتدایی‌ترین فرصت‌ها نمی‌توانیم استفاده کنیم.
وی افزود، افغانستان در شرایط فعلی بیشتر به شریک‌های جهانی نیازمند است تا شرک‌های منطقه‌یی؛ و عضویت در این سازمان، می‌توانست افغانستان را به شریک‌های جهانی نزدیک‌تر سازد؛ بنابراین حکومت افغانستان باید برای بخشیدن چنین امتیازی به کشور دیگری، دلیل بسیار محکمی برای مردم افغانستان ارایه کند.
با این حال، محمود صیقل آگاه مسایل بین‌الملل می‌گوید:« هند دوستِ بسیار خوب افغانستان است؛ اما درخصوص عضویت غیر دایم در شورای امنیت سازمان ملل باید حکومت افغانستان به مردم توضیح دهد که چه امتیازی گرفته که در بدل آن چنین امتیاز بزرگی را به هندوستان بخشیده است».
به باور صیقل، منافع بزرگ و درازمدت افغانستان در این عضویت نهفته؛ اما معلوم نیست که حکومت افغانستان روی کدام عوامل منافع درازمدت افغانستان را قربانی منافع کوتاه مدت کرده است.
وی تاکید کرد، اگر هندوستان وعده کرده باشد که در بدل چنین امتیازی نیروهای امنیتی افغانستان را آموزش می‌دهد، باید گفت که چنین امتیازی ارزش آن چنانی ندارد و اما حتا اگر هندوستان وعده کرده باشد که به جای امریکا مصارف کل نیروهای امنیتی افغانستان را می‌پردازد با توجه به حساسیت‌های پاکستان، این مساله هم قابل ملاحظه و بررسی است.
این آگاه روابط بین‌الملل در خصوص اهمیت عضویت نیمه دایم در این سازمان گفت :« افغانستان در طول مدتی که عضو سازمان ملل متحد بوده، هیچگاه عضو غیر دایم شورای امنیت سازمان ملل نشده است».
او تاکید کرد: «حتا با آنکه در سال ۱۹۶۶ آقای پژواک به نماینده‌گی از افغانستان ریاست مجمع عمومی سازمان ملل را بر عهده داشت؛ اما هیچگاه عضویت غیر دایم شورای امنیت را کسب کرده نتوانست».
وی افزود: « مسایل مهم و اساسی منطقۀ ما ثبات و امنیت است که وظیفۀ شورای امنیت سازمان ملل متحد هم امنیت و ثبات جهان می‌باشد و صلح و امنیت افغانستان در سال‌های پیش روی به شدت با صلح و امنیت منطقه ارتباط خواهد داشت و شورای امنیت تصامیم مهمی را در خصوص صلح و امنیت افغانستان اتخاذ خواهد کرد؛ بنابراین عضویت نمیه دایم افغانستان در این شورای می‌توانست بسیار موثر باشد».
صیقل تاکید کرد: «در ۲۰۱۴ زمانیکه نیروهای خارجی افغانستان را ترک کنند، بیم آن می‌رود که افغانستان از محراق توجه جهان دور شود و امکان دارد که به طرف یک انزوای سیاسی برود؛ اما عضویت نیمه دایم در این شورا می‌توانست افغانستان را یکبار دیگر در محراق توجه جهان قرار دهد.
اما داوود مرادیان کارشناس روابط بین‌الملل ضمن اینکه دادن امیتاز عضویت نیمه دایم در شورای امنیت ملل متحد به هندوستان را حسن نیت حکومت افغانستان می‌داند، می‌گوید: هندوستان جدی‌ترین دوست استراتیژیک ما در منطقه است؛ بنابراین لازم است که روابط خود را با این کشور بیشتر تحکیم بخشیم.
او گفت: «چنین بده و بستان‌ها در روابط دیپلوماسی بین‌المللی رایج است و کشورها در بعضی موارد امتیازاتی را محول می‌کنند و در بعضی جاها هم امتیازاتی را دریافت می‌کنند».
به گفتۀ مرادیان، عضویت به صورت غیر دایم در شورای امنیت سازمان ملل متحد بیشتر نمادین و سمبولیک است؛ زیرا تصامیم مهم این شورا توسط پنچ عضو دایم آن گرفته می‌شود.
مرادیان گفت: «دست‌آوردهای ناشی از عضویت نیمه دایم در این سازمان هم بیشتر نمادین خواهد بود، زیرا تصامیم مهم شورای امنیت سازمان ملل ارتباطی به اعضای غیر دایم ندارد».
شورای امنیت سازمان ملل متحد یکی از ارگان‌های سازمان ملل متحد است که وظیفۀ پاسداری از امنیت و صلح بین‌الملل را بر عهده دارد و براساس منشور سازمان ملل متحد، حیطه قدرت شورای امنیت شامل اعزام نیروهای پاسدار صلح، تصویب تحریم‌های بین‌المللی و اعطای اجازه استفاده از نیروهای نظامی علیه کشورهای متخاصم است.
شورای امنیت سازمان ملل متحد چهارده عضو دارد که پنچ عضو آن دایمی و نه عضو آن برای دو سال به طور انتخابی عضویت را کسب می‌کنند.