جوانان پاسخ می‌گویند

 شخصیتی کاریزمایی بود
احسان سلام:
راز ماندگاری قهرمان ملی کشور، شهید احمدشاه مسعود را باید در برگه‌های تاریخ تحلیلی افغانستان در چهار دهۀ اخیر، جست‌وجو کرد که این فرصت در این مقال وجود ندارد. اما به باور من، دو اصل بنیادین در فراگیرشدن و جاودانه‌گیِ شخصیت‌ها تأثیرگذار است: نخست، جوهر و ویژه‌گی‌های فردی و ذاتی شخص؛ دوم، چه‌گونه‌گی موقعیت، حرکت، کارکرد و ایستایی و پویایی شخص در بستر حوادث و رویدادهای تاریخی.
مسعود شهید در هر دو زمینه و در هر سه دورۀ مبارزات سیاسی ـ نظامی‌اش، برازنده‌گی‌هایی داشت که به گونه مختصر به آن‌ها اشاره می‌کنم:
ـ به تعبیر امروزی‌ها، مسعود یک شخصیت کاریزمایی (با توجه به عناصر و مؤلفه‌هایی‌که مشمول بحث کاریزما می‌شوند) بود. افزون بر این، دین‌داری، پرهیزگاری، وارسته‌گی، شکیبایی، خون‌سردی، فرهنگ‌دوستی و ادبیات‌پروری به جاذبۀ فردیِ او افزوده بودند و به آسانی در وجود اطرافیانش حلول می‌کرد.
ـ مسعود در سوق و ادارۀ نظامی خلاقیت داشت و در دوران جنگ سرد با مبارزه بر ضد کمونیسم و و پیروزی در جبهۀ جهاد، توجه و علاقه‌مندی غربیان را برانگیخته بود.
ـ مسعود اندیشه و تفکر ملی ـ اسلامی داشت. ادعای رهبری قوم تاجیک را هم نداشت. فراقومی می‌اندیشید. اداره و رهبری نظامیِ او برضد هجوم طالبان و پاکستانی‌ها در سال‌های مقاومت، سبب شد تا لایه‌ها و طیف‌های مختلف فکری و سیاسی از وی پشتیبانی کنند.
ـ مقابله و مقایسۀ شخصیت مسعود ـ بعد از شهادتش ـ با دیگر فرماندهان جهاد و مقاوت و هم‌رزمان و همکارانش، در یک دهۀ پسین او را در موقعیت برتری قرار داد و بیشترینه مردم بدین باور اند که اگر مسعود زنده می‌بود، وضعیت و زنده‌گی سیاسی ما بهتر می‌شد.
ـ مسعود در سال‌های مقاومت  بر ضد طالب، از حوزۀ یک فرمانده و رهبر نظامی بیرون آمد و با طرح‌های ملی و دموکراتیک، قدم به قلمرو سیاست و سیاست‌گذاری گذاشت.
ـ مسعود دشمنان و رقیبان سرسپرده‌یی هم دارد. ناسزاگویی، اتهام بستن، نقدهای نادرست و شتاب‌زده و تحلیل‌های تعصب‌آمیز این گروه، سبب می‌شود تا یاران و دوست‌داران مسعود، در دفاع از وی بیشتر فعال شوند و ابعاد گستردۀ شخصیتش را بازتاب دهند.
تفاوت‌تر از هم‌رزمانش بود
آثارالحق حکیمی:
رمز ماندگاری افراد چه در ذهن جمعی و چه در مسیر تاریخ، متناسب به نقشی‌ست که از خود در اجتماع و تاریخ به‌جا می‌گذارند.
یک مبارز، یک رهبر و یک هنرمند یا دانشمند، هرکدام به اندازه نقش‌شان در زنده‌گی انسان‌ها، ماندگار و زبانزد خواهند بود.
بدون شک مسعود کسی‌ست که در تاریخ مبارزات ۴ دهه دشوار افغانستان، پُررنگ‌ترین نقش را داشت. تأثیرگذاری کارکرد او در مبارزاتش علیه نیروهای شوروی، مدیریت نظامی‌اش در سال‌های توطیه (جنگ‌های گروهی به رهبری حکمتیار علیه دولت اسلامی) و همین‌طور مقاومت بی‌بدیل و حماسی او در برابر رژیم سیاه طالبان و تجاوز پاکستان، مسلماً خط مسعود را از اکثر چهره‌های دخیل در تحولات سیاسی افغانستان جدا می‌کند و از او یک فرمانده‌ آرمان‌گرا، یک مبارز دوست‌داشتنی و یک چهره کم‌تر تجربه شده در تاریخ این دیار می‌سازد.
در کنار این، رمز محبوبیت مسعود در نزد مردم افغانستان، صداقت، اراده و مردم‌گرایی مسعود است. تجربه پس از مسعود، ثابت ساخت که مسعود متفاوت از همه، به آن‌چه می‌گفت و می‌کرد، ایمان داشت و آزادی و آزاده‌گی خود و مردمش، خط قرمزی برایش بود که به‌هیچ بهایی آن را معامله نمی‌کرد.
از نظر من، شهروندان کشوری که تاریخش پر از مبارزه و حق‌خواهی‌ست، در جست‌وجوی قهرمانی‌اند که باورمند و صادق به آرمان‌های مردمش باشد، و بدون شک مسعود حافظ آرمان‌های مردمی بود که سال‌ها برای رسیدن به عدالت، درگیر بودند. از این‌رو، او برای مردمش قهرمان است.

 مرد تمام عرصه‌ها
میرویس آریا:
با این‌که مسعود مرد میدان‌های نبرد است و آغازش نیز از همین‌جا بود؛ اما ادامه و انجامِ او را نمی‌توان تنها در همین مورد کوچک خلاصه کرد و نمی‌شود او را تنها مرد میدان‌های جنگ شناخت. وقتی او در قله‌های هندوکش شعر خواند، وقتی او توان‌مندی‌اش را در ایجاد باهمی توده‌های پراکنده مردمی به نمایش گذاشت، وقتی او نشان داد که چه‌گونه می‌شود برای یک هدف مشترک، منسجم و متحد شد و بالاخره وقتی نشان داد که چه‌گونه می‌توان در برابر قدرت‌های بزرگ ایستاد و رزمید و شکست‌شان داد؛ مردی فراتر از میدان نبرد است که این‌ها همه بلندیِ شخصیت او را به خوبی حکایت می‌کنند.
آن‌چه مسعود را برای من قهرمان می‌سازد، درسی‌ست که با پیکارش آن را به انسان‌ها آموختاند و آن این‌که استبداد از هر نوعی که باشد و به هر اندازه‌یی که بزرگ باشد، شکست‌ناپذیر نیست و عشق به آرمان و ایمان به پیروزی، نیروهای به ‌خاک خفته را به قوه متحرک و عظیمی از توان‌مندی مبدل می‌سازد که تاریخ را می‌سازند، نه این‌که خود ساخته تاریخ و زمان باشند. دل نبستن به آرامش و رفاه و ثروت نیز، چیز دیگری‌ست که او را از سایر هم‌عصرانش و هم‌سنگرانش متفاوت می‌سازد.

بستر بزرگ آرزو‌ها
تابش فروغ:
کاریزمای شخصیت مسعود، متمایزترین وجه تفاوت او با سایر رهبران افغانستان بوده است. مسعود خود بستری بزرگ برای آرزو‌های خویش و دیگران بوده؛ بدین ترتیب که هرچه را می‌گفته، به آن باور داشته است. برخلاف بسیاری‌ها، شهامت ایستادن در برابر بزرگ‌ترین بازی‌های تاریخی ـ سیاسی روزگار خودش را داشت. به نقش تاریخ‌ساز مردم باور داشت و توانایی چه‌گونه از قوه به فعل درآوردن این نیرو را به‌طور شگفت‌انگیزی در خود بارور کرده بود.
مردی پُر از بدیل‌ها و برنامه‌ها بود، هر بن‌بستی را می توانست بشکند و برای هر پیروزی‌یی برنامه بریزد. پذیرفتنی‌ترین جمع‌آمد پارادوکس‌های زنده‌گی بود؛ سیاستمدار بود اما دروغ نمی‌گفت، یک فرمانده تمام‌عیار بود اما مهربان، دوستدار تفنگ اما عاشق شعر، پُرامکانات اما نه تجمل‌پرست، رهبر اما نه انتقام‌جو و… .

هدیۀ خدا
مصدق پارسا:
هنوز وقتی در خیابان‌ها و روستاهای سرزمینی به نام افغانستان قدم می‌زنید، یک نام بیشتر از همه به‌گوش‌تان می‌خورد؛ مسعود!
و این پرسش به ذهن‌تان پدید می‌آید که مسعود چه ویژه‌گی بارزی دارد که او را از رهبران سیاسی سال‌های دور و نزدیک افغانستان متمایز می‌سازد؟ برای پرسش به این پاسخ می‌توان به چند ویژه‌گی اشاره کرد، مسعود ده‌ها ویژه‌گیِ این‌چنینی دارد که یادکردِ همۀ آن‌ها از حوصلۀ این متن، بیش‌تر است و من فقط به چند ویژه‌گی او می‌پردازم:
ـ آرمان و هدف، مهم‌ترین ویژه‌گی‌یی است که گروهی از مردم را در کنار رهبری گرد می‌آورد و چه بسا در نبود آن رهبر نیز، سال‌ها نامش بر سر زبان‌های رهروان و پیروانش می‌باشد. این مهم را مسعود خوب می‌دانست. آرمان او، بدون شک آرمان جمع زیادی از مردم این سرزمین است؛ آرمانی انسانی.
ـ اگر به نزدیکان مسعود نگاهی بیاندازیم، به‌راحتی درمی‌یابیم که مسعود فراتر از قومیت‌ می‌اندیشید. پشتون، تاجیک، هزاره، ازبیک، شیعه، سنی و…، همه را می‌توان در کنار مسعود یافت. همین ویژه‌گی، مسعود را از جمع دیگر فرماندهان سال‌های پسین جدا می‌کند و از او رهبری فراتر از یک قوم می‌سازد.
ـ شهرت جهانی مسعود نیز نام او را بیش‌تر از هر رهبر دیگری بر سر زبان‌ها می‌اندازد. ده‌ها نسخه کتاب دربارۀ مسعود به‌زبان‌های مختلف به‌چاپ رسیده است. در شماری از کشورها خیابان‌هایی به نام مسعود مسما شده و مهم‌تر این‌که شمار زیادی از شهروندان کشورهای جهان با نام احمدشاه مسعود، آشنا استند و او را به‌عنوان یک قهرمان می‌شناسند.
ـ مسعود در جنگ‌های چریکی و استخباراتی از نبوغ بالایی برخوردار بود. این ویژه‌گی او نه‌تنها در افغانستان زبانزد است، بل‌که کسانی که در سنگرهای مخالف او رزمیدند نیز از این ویژه‌گی یاد کرده‌اند.
ـ «اگر قرار می‌بود تسلیم زور می‌شدم، تسلیم شوروی‌ می‌شدم» یا «اگر به اندازۀ کلاهم جای ماندن در این سرزمین داشته باشم، می‌مانم و مبارزه می‌کنم» این جمله‌ها از مسعود برای هرکسی آشناست. او تا پایان زنده‌گی‌اش برای رسیدن به آرمان مقدسش رزمید و آزاده از این دنیا رفت. بنا بر این‌همه، او هدیۀ خدا به این دیار بود.

شناختی دقیق از دوست و دشمن داشت
عبدالقدیر میرزایی:
شهید احمدشاه مسعود از شخصیت‌های منحصر به فرد در افغانستان بودکه در طول مبارزاتش، زراندوزی نکرد و تنها به آزادی کشورش می‌اندیشید. بدون شک او از زمره استثنایی‌ترین شخصیت‌های معاصر افغانستان به‌شمار می‌رود که با وجود مشکلات فراوان، سد محکمی علیه ظلم و تعدی بیگانه‌ها بوده است.
یکی از خصوصیت‌های بارز احمدشاه مسعود، تعهد و ثابت‌قدمیِ وی در برابر دسایس اجنبی‌ها و بالاخص شناخت دقیقش از دوست و دشمن بود. شهید مسعود سال‌ها پیش از اغراض مغرضانه پاکستان در قبال ایجاد حکومت مقتدر مرکزی در افغانستان، آگاه بود و با وجود تحمل هزاران مشکل، هیچ‌گاه در برابر خواسته‌های پاکستانی‌ها و دشمنان مردم افغانستان سر تعظیم فرود نیاورد و تا آخرین لحظات عمرش، حامی دموکراسی و تساوی حقوق اتباع کشور بود.

متفاوت از همه
حشمت رادفر:
من هیچ‌گاه تلاش نکرده‌ام از مسعود یک اسطوره مقدس بسازم. چهار دهه بحران در افغانستان شخصیت‌های زیادی را در درون خود پروریده و نام نیک یا بدِ آنان را درج صفحه‌های تاریخ این کشور کرده است؛ اما چرا شمار دوستان و دشمنان مسعود، حتا پس از مرگش بی‌شمار اند؟
به باور من، تفکر استراتژیک و تواناییِ کم‌نظیر او در ایفای نقش محوری در یکی از پیچیده‌ترین کارزارهای جنگ سرد و سپس هم فراموشی افغانستان و سپردن آن به‌دست استخبارات منطقه و افراطیت مسلح، از او چهره‌یی ساخت که نه تنها دوستان و هم‌فکرانش، ‌که دشمنانش و کسانی که از نظر فکری و از دید ذهنیت‌های عصبیت‌آمیز قومی و مذهبی با او نزدیکی و هم‌خوانی نداشتند نیز، در هیچ‌یک از محاسبات‌شان برای افغانستان، نمی‌توانستند او را نادیده بگیرند.
در جوامعی به‌سان افغانستان، ایجاد احترام و عزت برای خود در میان توده و نگه‌داری آن یا حداقل پنهان کردن خلاهای شخصیتی و تجربیات منفی‌، از بزرگترین چالش‌های موجود فراراه کسانی دانسته می‌شود که به کار و فعالیت سیاسی می‌پردازند؛ اما مسعود از آن‌دست انسان‌های انگشت‌شمار در تاریخ افغانستان بود که از آغاز تا انجام زنده‌گی سیاسی‌اش نه تنها در این زمینه مشکلی نداشت؛ بل‌که از ویژه‌گی‌های شخصیتی، اخلاقی و حتا جسمی و فیزیکی برخوردار بود که به‌ساده‌گی روی کسانی که با او روبه‌رو می‌شدند یا با وی سروکار می‌داشتند، تاثیر می‌گذاشت. به گونه نمونه، همان‌گونه که یکی از نویسنده‌گان غربی اشاره کرده بود، چشمان عقابی و بینی کشیده مسعود، خصوصیتی منحصر به فرد به او بخشیده بود که در همان نگاه‌های نخست، بیینده علاقه‌مند یا عادی و تصادفی را مجذوب خود می‌کرد و در ذهن دشمنان یا کسانی‌که با وی از درِ رقابت‌های سیاسی پیش می‌آمدند نیز ایجاد ترس می‌کرد.
به‌هرحال، مسعود از همه متفاوت بود که برخی از تفاوت‌هایش را می‌شود فطری دانست، اما برخی دیگر را خودش در مسیر پرفراز و فرود پخته شدن در کوره داغ روزگار، کسب کرد. این‌که او امروز ـ یازده‌سال پس از مرگش ـ اسطوره بسیاری از هموطنانش است و دشمنانش بر او تاهنوز حسد می‌ورزند، دلیل برازنده‌گیِ شخصیت اوست.

قهرمان واقعی
شفیق شرق – استاد دانشگاه:
پیدا کردن راز جاودانه‌گی آدم‌ها، کار آسانی نیست و نمی‌شود در یکی چند سطر، عوامل آن را دریافت. باید بپذیریم که محبوب شدن، کار هرکس نیست و هرکسی نمی‌تواند خانه‌یی از عشق در دل‌های مردم بنا کند. تسخیر دل‌ها، هنر تسخیر دل‌ها را می‌طلبد. مسعود در کنار این‌که این هنر را از پروردگار خود به ارمغان داشت، از سایر ویژه‌گی‌های یک شخصیت محبوب نیز برخوردار بود. او قهرمان واقعی بود و از ویژه‌گی‌های قهرمان این است که به خود نه؛ بل‌که به مردم و سرزمین خود می‌اندیشد.
او برای یک هدف والا می‌رزمید؛ هدفی که در آن سربلندی، پیشرفت، آزادی و آبادی میهنش و مردمش نهفته بود. او رهبر بود و ویژه‌گی‌های اصلی رهبری را داشت و همین‌هاست راز جاودانه‌گی او و همین‌هاست راز محبوبیت مسعود در دل‌ها.

 منادی استقلال‌طلبی و آزادی
عبدالله خنجانی:
مسعود شهید بارها از بلندای بام جهان (هندوکش)، ندای آزادی و استقلال‌طلبی را به‌گوش خوابیده‌گان صدساله تاریخ فریاد کشید.
سمبول مقاومت در برابر بیگانه‌گان را نمی‌توان در چند سطر تعریف کرد. اما با نقاط درشت، می‌توان به ویژه‌گی‌های او اشاره کرد که ابعاد زنده‌گی شهید خفته به خون را بازگو می‌کند.
این‌که چرا این بزرگمرد در مقایسه با هم‌عصرهایش محبوب‌تر و خوش‌آیندتر است، نیازمند پژوهشی علمی در زنده‌گانیِ اوست که در توان من نیست؛ اما نکاتی که در این‌جا ذکر می‌گردد، برگرفته از عملکردِ او طی نیم‌قرن زنده‌گانیِ قهرمان ملی می‌باشد.
ـ مسعود مبارزی استوار و جسور بود که تاریخ نظیرش را در جنگ‌های پارتیزانی به یاد ندارد.
ـ نظامی آشنا با اقتصاد، سیاست، روابط بین‌الملل و اداره‌چی کاریزما
ـ باور به تجددگرایی دینی و عدم استفاده از دین به حیث ابزار سیاسی
ـ مدیریت مغلق‌ترین بحران‌های تاریخی کشور در جریان دو تجاوز
ـ الگوی استراتیژی صبر در سخت‌ترین شرایط و تن ندادن به امتیازات کوتاه‌مدت
ـ گذشت در برابر رقبای سنتی سیاسی و نظامی
ـ مسعود در مقایسه با نسلش، کم‌تر به گفتار فیشنی پرداخته است
ـ ایستادن در کنار یاران و جنگیدن دوشادوش سربازانش.

——————————————————————————————————————————————————

گرد‌آورنده: ناجیه نوری

فضل هادی مسلمیار رییس مجلس سنا:
اگر مسعود زنده بود برای تامین وحدت ملی تلاش می‌کرد
احمدشاه مسعود قهرمان ملی کشور یک مجاهد بود که به خاطر افغانستان قربانی‌‌های زیادی داده است.
من به عنوان یک شخصیت سیاسی افغانستان به احمدشاه مسعود به عنوان قهرمان ملی کشور ضمن اینکه احترام دارم، او را به خاطرجهاد و مقاومت‌اش دوست دارم.
بدون شک شهید احمدشاه مسعود یک شخصیت وطن دوست بود و اگر امروز حیات می‌داشت برای تامین وحدت ملی که خواست همۀ ملت افغانستان است، تلاش بسیار می‌کرد.
میر امان‌الله گذر عضو مجلس:
رسالت‌ماست آرمان مسعود را پاسداریم
سی‌‌و دو سال پیش از امروز ارتش سرخ شوروی سابق به بهانه حمایت از یک نظام دموکراتیک و با آرزوهای دور و درازشان، وارد مرزهای افغانستان شدند و این سرزمین را اشغال کردند.
نزدیک به ده سال این اشغال خونین ادامه پیدا کرد که محصول آن جز تباهی و آواره‌گی ملت افغانستان چیز دیگری نبود.
در آن زمان که جنگ و ویران‌گری به مردم افغانستان تحمیل شده بود، احمدشاه مسعود قهرمان ملی کشور با جمعی از مجاهدین راه آزادی- هم در زمان جنگ با روس‌ها و هم در زمان طالبان مزدور- راه مبارزه، جهاد و مقاومت را در پیش گرفت و ایستاده‌گی کرد. مسعود در این دوره فداکاری‌ها و مبارزات خود را به جهانیان نشان داد و آنانی را که هدف شوم در سر داشتند، شکست داد.
شهید احمدشاه مسعود تا اکنون در میان مردم از محبوبیت و جایگاه ویژه‌یی برخوردار است و از خود افتخارات تاریخی زیادی بر جای گذاشته است.
در زمان طالبان مزدور، شهید احمدشاه مسعود قهرمان ملی با سختی دیگری مواجه شد و با مقاومت سنگینی توانست برای بار دوم کشور و ملت افغانستان را از اسارت و غلامی نجات دهد و در مقابل جان شرین خود را قربانی کرد تا استقلال و آزادی این سرزمین مردخیز را دوباره برای ملت قهرمان و شهید پرور افغانستان هدیه کند.
اکنون وظیفه و رسالت ما است که این امانت و افتخارات را به قیمت خون خود نگهداشته و به نسل‌های آینده بسپاریم.
همچنان رسالت‌ماست که آرمان‌های جاویدانۀ مسعود را پاس‌داشته و برآن ارج نهیم.
فرهاد عظیمی نایب منشی مجلس:
به پیروی از مسعود فخر می‌کنم
قهرمان‌شدن در افغانستان یک امر عادی نیست که هرکی بتواند قهرمان شود؛ بل برای قهرمان‌شدن باید جهد و تلاش بسیار کرد.
شهید احمدشاه مسعود در طول حیات خود خدمات و زحمات بسیاری را برای آزادی، وحدت و یک پارچه‌گی افغانستان انجام داد و همین امر باعث ماندگارشدن او در خاطرات همۀ ملت افغانستان شد.
روش، رفتار، خدمات و تلاش خسته‌گی‌ناپذیر شهید احمدشاه مسعود برای مردم افغانستان در زمان حیات‌اش باعث شده تا پس از شهادت‌اش لقب قهرمان ملی کشور را کسب کند و به نظر من این لقب واقعاً شایسته و برازندۀ چنین شخصیتی است.
رهبران فعلی به هر شکلی خود را به یک‌جا و مقامی رسانیده‌اند؛ اما با آن‌که در زمان مقاومت به طور رسمی و غیررسمی قدرت سیاسی در اختیار شهید مسعود بود، ولی او هیچگاه دلبستۀ جا و مقام نبود.
یکی از خواست‌ها و آرزوهای قهرمان ملی کشور خدمت به همۀ ملت افغانستان بود و تنها چیزی که از او به یادگار مانده، تقوا و پرهیزگاری است.
نسل جوان امروز افغانستان و کسانی‌که می‌خواهند در عرصۀ سیاست قدم بگذارند، می‌توانند از رفتار و کردار شهید مسعود به عنوان بهترین الگو استفاده کنند.
من افتخار می‌کنم که یکی از پیروان فکری، سیاسی و اندیشوی شهید قهرمان احمدشاه مسعود استم و خود را وابسته به حزبی می‌دانم که شهید احمدشاه مسعود یکی از رهبران ارشد آن بود.
اگر امروز احمدشاه مسعود حیات می‌داشت، مداخلات کشورهای همسایه و نارضایتی مردم از نیروهای خارجی به این پیمانه وجود نمی‌داشت، چرا که تصامیم او نماینده‌گی از ملت افغانستان می‌کرد و تصامیم‌اش همواره قاطعانه و مطابق منافع ملی بود.
فوزیه کوفی عضو مجلس:
جای مسعود خالی‌ست
قهرمان ملی کشور به چندین دلیل یک مرد استنایی بود. یکی این‌که در کشورها کمتر اتفاق می‌افتد، کسانی‌که به شکل نظامی مبارزه می‌کنند، به معارف، فرهنگ و مسایل اجتماعی اندیشه‌ کنند؛ اما احمدشاه مسعود توجه خاصی به این عرصه‌ها داشت.
مسالۀ دوم این‌که محدود شخصیت‌های در افغانستان وجود دارند که بتوانند تمام ملت را برای مبارزه بسیج سازند؛ اما مردم از مناطق مختلف افغانستان دور شهید احمدشاه مسعود جمع شدند و او توانست مبارزۀ مردمی را در برابر اشتغال‌گران شکل دهد.
هرچند من افتخار ملاقات با او را نداشته‌ام؛ اما طوری که شنیده‌ام یک شخص همیشه قابل دسترس بوده و همواره با مردم ملاقات می‌کرده که این ویژه‌گی یکی از مهارت و مدیریت‌های یک رهبر محبوب است.
او تنها در بخش نظامی مهارت نداشت، بل در قسمت مدیریت، رهبری و علوم معاصر نیز به شکل ذاتی مجهز بود و توانسته بود به خوبی از این مهارت‌ها استفاده کند.
بعد از شهادت قهرمان ملی چنین تصور می‌شد که ما در مسیر خواست‌های او روان استیم؛ اما متاسفانه امروز افغانستان یکبار دیگر به سنگر نظامی بین کشورها مبدل شده و اگر او امروز حیات می‌داشت، سنگر مبارزه همیشه گرم  و علم مبارزه همیشه برافراشته می‌بود.
امروز که طالبان خشونت‌های وحشت‌ناکی را در برابر مردم ما انجام می‌دهند، جای خالی یک رهبر ملی مانند احمدشاه مسعود که همیشه در قلب مردم حکومت می‌کرد، نه بالای آنان، احساس می‌شود.
جنرال ایوب سالنگی فرمان پولیس کابل:
آمر صاحب یک شخصیت استثنایی بود
قهرمان ملی شهید احمدشاه مسعود از دیدگاه من که عمری را در کنار او بوده‌ام، یک شخصیت کاملاً استثنایی بود.
آمر صاحب شهید با همه‌گان بسیار با حوصله‌ و با رفتار نیک برخورد می‌کرد؛ اما در برابر کسانی‌که زورگویی می‌کردند، ایستاده‌گی و مقاومت می‌نمود.
اندیشه و آرزوی قهرمان ملی، آزادی افغانستان از چنگال کمونیزم وقت و رها‌سازی کشور عزیزما از چنگال تروریست‌ها بود که مورد تجاوز آنان قرار گرفته بود و جبهات مقاومت هم به همین منظور در آن زمان ایجاد شد که در راس آن آمرصاحب شهید قرار داشت.
آمر صاحب شهید آروز داشت که افغانستان یک کشور آزاد، مستقل و صاحب یک حکومت و دولت انتخابی باشد.
اگر شهید احمدشاه مسعود امروز حیات می‌داشت، همان‌طوری که در دوران جهاد و مقاومت خدمات زیادی برای ملت و کشورش انجام داد، امروز هم برای آبادی و آسایش مردم خود تلاش بسیار می‌کرد.
داکتر عبدالقیوم سجادی عضو مجلس:
مسعود استوانۀ جهاد و مقاومت است
تاریخ جهاد و مقاومت افغانستان با نام قهرمان ملی آشناست و احمدشاه مسعود یکی از استوانه‌های اصلی جریان جهاد و مقاومت در کشور محسوب می‌شود.
هویت جهادی و اسلامی مردم افغانستان، در گرو تجلیل و جاودانه‌گی شهدای افغانستان و به خصوص شهید مسعود قهرمان ملی کشور است که سهم بزرگی در جهاد و مقاومت و همین‌طور نقش بسیار مهمی در تاریخ  زرین جهاد افغانستان داشته است.
پیام قهرمان ملی کشور، پیام همه شهدای افغانستان است و اگر ملت مسلمان افغانستان، پارلمان و سیاستمداران به آرمان‌ها و اهداف جهاد و شهدای کشور پایبند باشند، طبعاًٌ رقم زدن افغانستان آزاد، مستقل و توسعه یافته از آرزوهایی‌ست که شهدایی ما به خاطراش جان‌های خود را فدا کردند.
یکی دیگر از آروزهای شهدا و قهرمان ملی کشور این بود که اقوام کشور در کنارهم به عنوان شریکان درد و رنج، بتوانند برای رقم زدن فردای بهتر سرزمین خویش، یک ملت واحد و سرفراز ایجاد کنند.
داکتر سید علی کاظمی عضو مجلس:
انتظارات شهدا چه بود؟
قهرمان ملی کشور شهید احمدشاه مسعود از جملۀ شخصیت‌های نادری بود که در جامعۀ افغانستان درخشید و کسی بود که با درد و رنج مردمش آشنایی بسیار نزدیک داشت.
ابتکار و خلاقیتی را که  شیهد احمدشاه مسعود در دوران جهاد و مخصوصاً دوران مقاومت انجام داد، زبان زد خاص و عام است. آرمان و آروزی‌های شهید مسعود در ذهن نسل جوان امروز افغانستان هک شده و یاد و خاطراتش همیشه ماندگار خواهد بود.
یکی از آرزوهای قهرمان ملی کشور رسیدن افغانستان به قلعه‌های پیروزی بود و اگر امروز شهید مسعود حیات می‌داشت، شاید افغانستان وضعیت و شرایط کنونی را نمی‌داشت.
مداخلات کشورهای بیگانه در دهۀ هفتاد باعث به وجود آمدن مشکلات و جنگ‌های داخلی شد؛ اما در دوران مقاومت شهید مسعود بارها این مساله را بازگو کرده بود که اگر دوباره برگردیم وضعیت گذشته تکرار نخواهد شد و تلاش خواهیم کرد که افغانستان را به سمت برگزاری یک انتخابات سوق دهیم؛ ولی متاسفانه تاهنوز آرمان و آروزهایی‌که شهدا بر سر داشتند، به دلیل این‌که حلقات معلوم و نامعلوم تصمیم دارند راه شهدا تعقیب نشود و از سوی دیگر شاید کم کاری‌های ما هم یکی دیگر از دلایلی باشد که آرمان‌های شهدای جهاد و مقاومت افغانستان تا اکنون تعقیب نشده است.
ما به دلیل این‌که خود را به چوکی و مقام عادت داده‌ایم، متاسفانه از آرمان‌های شهدا فاصله گرفته‌ایم؛ اما در قدم نخست بازمانده‌گان شهدا و به خصوص سیساستمداران کشور که دم از آرمان شهدا می‌زنند، باید راه آنان را تعقیب می‌کردند.
من از طریق این روزنامه مخاطب قرار می‌دهم دوستانی را که از آرمان و آروزهای شهدای جهاد و مقاومت افغانستان فاصله گرفتته‌اند که حد اقل با خود مشوره کنند که آرمان شهدا را تا کجا تعقیب کردیم و انتظارات مردم افغانستان و خانواده‌های شهدا از ما چی بوده است؟
رسوال‌خان اندرابی رییس شورای ولایتی بغلان:
صدای مسعود روحیه‌بخش بود
زمانی‌که مجاهدین چه در زمان جنگ با روس‌ها و چه در زمان مقاومت، در نبردها دچار شکست و تزلزل می‌شدند، با شنیدن صدای شهید احمدشاه مسعود قهرمان ملی کشور از مخابره‌ها روحیه گرفته، مقاومت می‌کردند و صددرصد دشمن را شکست می‌دادند.
شهید احمدشاه مسعود آرزو داشت که در افغانستان انتخابات برگزار شود و رییس‌جمهور از طریق آرای مردم انتخاب شود؛ اما هرچند بخشی از این آرزوها برآورده شده است، ولی می‌توان گفت که پنجاه درصد این آروزها برآورده نگردیده‌اند.
امروز نبود شهید مسعود قهرمان ملی یک ضایعۀ بسیار بزرگ برای ما و تمام مردم افغانستان است و اگر امروز مسعود بزرگ زنده می‌بود، ما در چنین وضعیتی قرار نمی‌داشتیم.
استاد قربان علی عرفانی عضو مجلس:
مسعود فیلسوف بود
آشنایی من با شهید احمدشاه مسعود بر می‌گردد به زمان دوران مقاومت که من او را در بامیان ملاقات کردم و او را یک شخصیت فیلسوف و دارای انگیزۀ بسیار عالی برای آزادی افغانستان یافتم.
اگر قهرمان ملی کشور امروز زنده می‌بود، شرایط را طوری مساعد می‌کرد که بعد از حوادث یازده سپتامبر، افغانستان دچار مشکلات امروزی نمی‌بود.
با شناختی که من از قهرمان شهید دارم، اگر امروز حیات می‌داشت، از حضور جامعه جهانی به نفع افغانستان نهایت استفاده را می‌برد و افغانستان را به سمت ترقی و پیشرفت سوق می‌داد.
 فرهاد مجیدی عضو مجلس نماینده‌گان:
مسعود رهبر تمام‌عیار بود
برای مردم افغانستان ثابت شده که احمدشاه مسعود قهرمان بود و از حقوق مردم، تمامیت ارضی کشور در دوران جهاد و مقاومت در برابر تجاوز بیگانه‌گان، به عنوان یک رهبر تمام‌عیار و دلسوز، صادقانه دفاع کرده است.
تمام مردم افغانستان، بدون در نظر گرفتن قوم، زبان و مذهب، احمدشاه مسعود را به عنوان یک قهرمان ملی می‌شناسند و به او احترام دارند.
شخصیت قهرمان ملی یک شخصیت کاملاً متفاوت با مسوولان و رهبران کنونی افغانستان است و او یک مبارز و آزادی‌خواهی بود که به استقلال و حقوق همه شهروندان کشور باور داشت.
اگر امروز احمدشاه مسعود حیات می‌داشت، با مدیریت و درایتی که داشت، سرنوشت مردم افغانستان را طوری که لازم و شایسته است، رقم می‌زد.
وحید مژده آگاه مسایل سیاسی:    
مرگ مسعود تاریخ ندارد
من زنده‌گی احمدشاه مسعود را به چهار مرحله تقسیم می‌کنم. یکی: دروان کودکی او است که در کارته پروان گذشته است. دوم: مرحله‌یی است که با تحریک اسلامی آشنا می‌شود.
دور سوم: حیات احمدشاه مسعود، دوران جهاد او است که مجبور می‌شود به سلاح دست ببرد و تندروی‌های آغاز جوانی را کنار بگذارد.
مرحله چهارم: مسعود دوران مقاومت است. در این مرحله او دوباره به یک شخصیت مهم در جریانات سیاسی کشور مبدل می‌شود و قهرمان لقب می‌گیرد.
به هر صورت احمدشاه مسعود یک شخصیت کاملاً استثنایی است و بزرگانی چون او تاریخ تولد دارند؛ اما تاریخ مرگ‌شان معلوم نیست و همیشه زنده می‌مانند چنانچه سعدی می‌گوید:
سعدیا مرد نیکو نام نمیرد هرگز       مرده آن است که نامش به نیکویی نبرند
اگر احمدشاه مسعود امروز زنده می‌بود، با یک آزمون دیگر مانند پس از پیروزی مجاهدین بر می‌خورد و به هر صورت امریکایی‌ها می‌آمدند و این مساله برای او خوب نبود.
جنرال نورالحق علومی:
مسعود افغانستان را نجات داد
شهید احمدشاه مسعود در طول دورانی‌که در سنگر مقاومت قرار داشت، با وجود آنکه به یک قوم خاص تعلق داشت، اما همیشه منافع ملی را در نظر داشت و توانسته بود از تمامیت ارضی افغانستان به خوبی دفاع کند.
شهید مسعود و همرزمانش با مبارزات و مقاومت بی‌بدیل، افغانستان را از چنگ استخبارات پاکستان و رفتن به سوی قرون وسطی، نجات بخشیدند.
اگر قهرمان ملی امروز حیات می‌داشت کسانی‌که متعلق به دوران جهاد و مقاومت بودند، پراکنده نمی‌شدند و به گروه‌ها و شاخه‌های مختلف تقسیم نمی‌گردیدند.
شهید مسعود که در راس مقاومت قرار داشت، توانسته بود تعداد کثیری را از اقوام مختلف، سمت‌های مختلف و جریان‌های مخلتف گردهم جمع کند، بنابراین اگر امروز زنده می‌بود با تجارب و دانشی که داشت، می‌توانست اتحاد و همبسته‌گی میان همۀ آن نیروها را حفظ کند.