روز پنجشنبه هفتۀ گذشته سیمینار علمی- تحقیقی ایجاد دولت وحدت ملی و روند تقویت دولت- ملت‌سازی در کشور، از طرف کنفرانس آجندای به منظور بحث و تبادل نظر پیرامون ضرورت ایجاد دولت وحدت ملی، به اشتراک شماری زیادی از اندیش‌مندان، صاحب‌نظران، استادان دانشگاه و نماینده‌گان نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری در کابل برگزار گردید.

احمد ولی مسعود طراحِ طرح آجندای ملی در این سیمینار ضمن خوش آمدید به مهمان گفت، آرزو داریم داده‌های سیمینار امروزی را به خاطر سرنوشت مشترک همۀ مان استفاده کنیم.
احمدولی مسعود با بیان این‌که طرح آجندای ملی به اتفاق جمعی از نخبه‌گان از چند سال بدین‌سو مطرح گردیده است، افزود: «این طرح ده سال پیش از این به‌‌‌‌‌گونۀ بسیار مختصر ارایه گردید و با مرور زمان این طرح غنی‌تر شده است و می‌رود تا افغانستان شمول شود.»
آقای مسعود طرح آجندای ملی را مربوط به همه نخبه‌گان افغانستان دانسته گفت که این طرح در مرحلۀ نخست مشکلات افغانستان را آسیب‌شناسی کرده و در مرحلۀ دوم روش‌هایی را مطرح کرده است تا با گفت‌وگوی بین نخبه‌گانی، مشکلات موجود افغانستان را حل کنیم.
طراح طرح آجندای ملی در این سیمینار هم‌چنان گفت: طرح آجندای ملی توانسته است یک دهلیز بزرگ را برای وحدت ملی، همگرایی و تفاهم در کشور ایجاد کند.
آقای مسعود کنفرانس آجندای ملی را یک چتر بزرگ برای تفاهم گفت و افزود: «طرح آجندای ملی در بیش از یک سال گذشته توانسته است کنفرانس‌های دوام‌دار را راه‌اندازی کند و روی موضوعات موجود سیاست‌گذاری‌های کارشناسانه‌یی کرده‌است و آرزو داریم تا بعد از این نیز بتوانیم شبکه‌سازی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کنیم تا این طرح را به نقاط مختلف افغانستان برسانیم.»
رییس بنیاد شهید احمدشاه مسعود، نقش جوانان را در رساندن پیام آجندای ملی در میان مردم ارزنده دانسته افزود: «جوانان یک بخش عمده‌یی از اجتماع ما را شکل می‌دهند و ما می‌خواهیم تا طرح آجندای ملی را از طریق این نسل آگاه در بین مردم در سراسر کشور برسانیم؛ تا از این طریق یک بیداری ملی در کشور ایجاد گردد.»
آقای مسعود برگزاری سیمینارِ ایجاد دولت وحدت ملی و روند تقویت دولت- ملت‌سازی در کشور را ارزنده خوانده گفت: «برگزاری این سیمینار از پس منظرهای گوناگون دارای اهمیت است؛ ما انتخابات را در پیش رو داریم و هم‌چنان تفاهمنامه‌یی را از نامزدان انتخابات در دسترس داریم که آنها تفاهم کردند و نمایندۀ آن‌ها کتباً توافق کردند تا سلامت انتخابات را حفظ کنند و در فرایند انتخابات ما شاهد ایجاد دولت وحدت ملی در کشور باشیم.»
آقای مسعود ضمن اشاره بر چالش‌های موجود در کشور بیان داشت، نیروهای خارجی از کشور بیرون می‌شوند و در چند ماه آینده حکومت سیزده ساله‌یی‌که با مشروعیت بن به میان آمده بود در حال تمام شدن است و ما دچار چالش‌های فراوان در کشور هستیم.
آقای مسعود پُخته‌نبودن رهبران سیاسی کشور را از دلایلی خواند که آن‌ها بعد از سیزده سال در نبود یک دولت ملی دوباره به پایگاه قومی خود مراجعه کردند.
طراح طرح آجندای ملی، انتخابات پیش رو را یک فُرصت طلایی برای کشور خواند و گفت، انتخابات پیش بسته‌گی به دید و انتظارات ما دارد که از انتخابات پیش‌رو چه را می‌طلبیم.
آقای مسعود در ادامۀ سخنانش با بیان این‌که انتظار ما از انتخابات یک فردای بهتر است، اظهار داشت: آنچه را که ما از انتخابات پیش رو انتظار داریم این است تا ارزش‌ها و ثبات موجود را حفظ کرده و گذار مسالمت‌آمیز به یک فردای با ثبات را مساعد سازد؛ در نتیجۀ انتخابات باید زعمات جدید افغانستان را به گونۀ مشروع نظاره کنیم.
احمدولی مسعود در این سیمینار ایجاد «دموکراسی تفاهمی»‌ را پیشنهاد کرد و افزود: «ما باید انتخابات، دموکراسی، تفاهم، رقابت و تحمل پذیری را هم زمان داشته باشیم تا انتخابات به یک فُرصت تبدیل شود.»
رییس بنیاد شهید احمد شاه مسعود خطاب به نخبه‌گان حاضر در این سیمینار بیان داشت که ما انتظار داریم تا از طریق این سیمینارها یک راهکار نخبه‌محور در آینده داشته باشیم تا سبب نجات کشور از بحران‌ها گردد.
احمدولی مسعود هم‌چنان با اشاره بر مولفه‌های دولت وحدت ملی گفت: «دولت وحدت ملی زمانی به وجود می آید که کشور در شرایط جنگ، ناامنی، تهدیدهای بالقوه و بالفعل باشد و با داشتن مشکلات اجتماعی در حال انتقال قدرت باشد و با انقطاع‌‌هایی مواجه باشد، رییس جمهور مسوولیت خود می‌داند تا از تمام نیروهای تأثیر گذار و نخبه دعوت نماید و در چارچوب دولت وحدت ملی به کشور رسیده گی کند.»
آقای مسعود هم‌چنان بیان داشت که نحوۀ دولت وحدت ملی در نظام‌ها فرق می‌کند که در نظام ریاستی رییس‌جمهور از تمام نیروهای تأثیرگذار دعوت می‌کند تا تصمیم‌گیری‌ها را مشترک نمایند.
طراح طرح آجندای در این سیمینار یک روزه گفت: امروز تلاش یک جمعی نیاز است تا بحران‌های موجود را مهار ساخته و به حل مسایل ملی بپردازیم.
احمدولی مسعود با بیان این که هر نامزدی که در انتخابات پیش رو برنده می‌شود به تنهایی خود قادر نیست تا به تمامی مشکلات کشور رسیده گی کند گفت: رییس جمهور آینده باید یک نهادی را در کنار ریاست‌جمهوری (نهاد ریاست‌جمهوری) ایجاد کند و در این نهاد باید از تمامی نخبه‌گان افغانستان دعوت کند تا تصمیم‌گیری‌های خود را در قسمت موضوعات کشوری مشترک بسازند.
آقای مسعود ساختن کابینۀ مسلکی، تخصصی و فکری را از مولفه‌های دیگر دولت وحدت ملی خواند.
در عین حال، داکتر فاروق بشر ضمن خوانش مقاله‌یی زیرِ عنوان «دموکراسی و دولت سازی» از کنفرانس آجندای ملی سپاس‌گزاری کرده گفت: آقای احمدولی مسعود و دوستان همکارِشان در کنفرانس آجندای ملی توانسته اند تا نقش بسیار عمده‌یی را در جهت وحدت ملی در کشور بازی کنند.
داکتر بشر گفت: عنصر انتخاب از مشخصه‌های نظام دموکراتیک است و زمام‌داری که از طریق زور، خدعه و تقلب مقام زمام‌داری را تصاحب می‌کند، چنین زمام‌داری نمایندۀ مردم نبوده و مشروعیت ندارد.
داکتر فاروق بشر با بیان این‌که دولت مکلفیت دارد تا مسوولیت‌هایی را که از طرف مردم به دوش دارد به سر رساند گفت: در کشوری که تفکیک قوا موجود نباشد، نظام دیکتاتوری موجود خواهد بود.
داکتر بشر هم‌چنان گفت که در قانون اساسی کشور نیز تفکیک قوا صورت گرفته است؛ اما با تأسف که این سه قوا هیچ‌گاه وظایف خود را نشناخته و بدان نپرداخته اند.
آقای فاروق بشر معتقد است، تا زمانی که حکومت وحدت ملی در کشور ساخته نشود، هر قوه به هر طرفی که خواست می‌رود.
هم‌چنان، استاد اشراق حسینی، با خوانش مقالۀ پژوهشی خود زیرِ عنوان «دموکراسی و ملت‌سازی» در سیمینار ایجاد دولت وحدت ملی و روند تقویت دولت- ملت سازی در کشور،‌ گفت: دموکراسی به مثابۀ نظام سیاسی بلامنازع در حال گسترش است. در افغانستان می‌باید مفهوم حداقلی آن را که عبارت از شیوۀ حکومت و تکنالوژی سیاسی برای تعمیم مشارکت، رقابت و مشروعیت است را توسعه ببخشیم.
آقای اشراق حسینی با بیان درونمایه دموکراسی حداقلی و حد اکثری گفت که برای ملت‌سازی به معنای مدرن آن، این دو نوع نقش اهمیت جدی دارند.
آقای اشراق معتقد است که تجربۀ دموکراسی می‌تواند در جهت انسجام اجتماعی مؤثر باشد.
داکتر سردار محمد رحیمی، استاد دانشگاه و یکی دیگر از سخنران‌های این سیمینار، به خوانش مقاله‌اش زیرِ عنوان «مؤلفه‌های نوین ملت‌سازی در افغانستان» پرداخت و گفت: ملت‌سازی در افغانستان و در جوامع غربی دارای تفاوت‌های ویژه‌یی است و این تفاوت‌ها دارای علت‌هایی زیادی هستند.
داکتر سردار رحیمی هم‌چنان افزود: جغرافیای افغانستان بنابر ارادۀ دیگران توانسته است شکل بگیرد و مردم افغانستان هیچ نقشی در شکل گیری جغرافیای افغانستان نداشته اند.
در این سیمینار عبدالغفور لیوال، عبدالهادی میران و عبدالحفیظ منصور به خوانش مقاله‌های تحقیقی خود با عنوان‌های که از طرف کنفرانس آجندای ملی تعیین شده بود پرداختند. در بخشی از این سمینار خلیل رومان، آگاهی سیاسی، مقاله‌یی را خطاب به نامزدان ریاست جمهوری قرائت کرد.
هم‌چنان در بحث آزاد این سمینار داکتر انورلحق احدی، انجنیر یونس فکور، داکتر امین الله حبیبی، خانم هلینا ملکیار، احمد ضیا رفعت، همایون شاه آصفی، قاضی مظفری، فریدون بارکزی، هارون میر، شیرعلم بهادر، احمد سعیدی و جمعی از جوانان دیدگاه‌های شان را بیان داشتند.
اشتراک کننده‌گان سیمینار یک روزۀ ایجاد دولت وحدت ملی و روند تقویت دولت-ملت سازی، تأکید کردند تا نامزدان روی تفاهمنامه‌یی که پیش از این در کنفرانس آجندای ملی به آن تفاهم و توافق کرده اند، پابند باشند.
آنان هم‌چنان خواستار عملی‌شدن بی درنگ این تفاهمنامه در صورت پیروزی شده گفتند که اگر این تفاهمنامه عملی نشود و نهاد ریاست‌جمهوری ساخته نشود، دولت آینده طرف دیکتاتوری و خود کامه‌گی خواهد رفت و این حالت سبب ناهنجاری‌ها و بحران‌های بیشتر در کشور خواهد شد.
این برنامه با جمع بندی احمدولی مسعود و صرف نان چاشت به پایان رسید.