مارشال محمدقسـیم فهیم، یکی از تأثیرگذارترین سیاست‌مداران کشور، روز گذشته در کابل در میانِ هزاران تن از مردمِ افغانستان و با حضور شماری از مهمانان خارجی، در آغوش خاک آرام گرفت.
به گفتۀ اکثر آگاهان سیاسی، مارشال فهیم نه تنها به عنوان معاون رییس‌جمهور، بلکه به عنوان یک رهبر سیاسیِ تعیین‌کننده در تعاملاتِ سیاسی کشور شناخته می‌شد و اکنون در فقدانِ چنین سیاست‌مداری که نقطۀ وصلِ اپوزیسیون و حکومت در طول سال‌های اخیر محسوب می‌شد، ساختار سیاسی افغانستان کاملاً ناقص شده است.
با توجه به چنین پیشامدی، حامد کرزی اکنون به فکر تعیین معاون اولِ ریاست‌جمهوری است. اما سیاست‌مدارانِ کشور هنوز نمی‌دانند که چه کسی جانشینِ معاون اولِ رییس‌جمهوری می‌شود و مردم هم حیرت‌زده از یک‌دیگر می‌پرسند که «چه‌ کسی می‌تواند جای مارشال را پُر کنـد؟»… اما مسلماً پاسخ به این پرسش بسیار دشوار است!
رییس‌جمهوری در شرایطی قرار دارد که نمی‌تواند به‌راحتی در تعیین معاونتِ اول تصمیم بگیرد و فردی را به مجلس نماینده‌گان معرفی کند که با گرفتن رای از این مجلس بتواند به عنوان معاونِ او ایفای وظیفه نماید. در همین حال، صجت‌هایی میان برخی از حلقه‌ها و سیاست‌مدارانِ مربوط به طیف سیاسی به مقاومت در خصوص جانشین معاون اولِ رییس‌جمهور وجود دارد. اما آن‌چه که برای این سیاست‌مداران و مردمِ مربوط به مقاومت برضد طالبان اهمیت دارد، این است که خلای مارشال فهیم نه فقط به عنوان معاون رییس‌جمهور، بلکه به عنوان یک رهبر سیاسی مقتدر و متنفذ باید در فضای سیاسی افغانستان پُر گردد.
اکنون، هم در ارگ ریاست‌جمهوری و هم در حلقات بیرون از ارگ، از افراد مختلفی در این خصوص نام برده می‌شود که باید یکی از آن‌ها به عنوان معاون اول به مردم معرفی گردد. مسلماً تعیین هرچه سریع‌ترِ معاون اول رییس‌جمهور، به خیر و صلاحِ حکومت و مردم است و از تأثیرات منفیِ خلای به‌وجود آمده در نظام می‌کاهد و روند انتخابات را نیز به چالش دچار نمی‌سازد. اما مشکل این است که رییس‌جمهور به‌تنهایی نمی‌تواند در این خصوص تصمیم بگیرد؛ زیرا به او مشوره‌هایی زیادی داده می‌شود و افراد مختلفی به او معرفی می‌گردند تا او در این‌میان یکی را به عنوان معاون برگزیند.
جانبِ دیگر هم، جریان مقاومتِ دیروز است که باید روی یک چهرۀ موثر به تفاهم برسند و آن را به رییس‌جمهور معرفی کنند تا آقای کرزی نیز او را به مجلس نماینده‌گان معرفی نماید. اما حالا این پرسش مطرح است که آیا رییس‌‎جمهوری می‌خواهد معاونی داشته باشد که هم بتواند در کنار او، امور کشور را به پیش بَرد و هم با فعالیت‌های اجتماعی و سیاسیِ موثرِ خود از تمام مردم نماینده‌گی کند؟ و یا این‌که آقای کرزی به یک معاونِ ضعیف علاقه‌مند است که هیچ نقشی در تصمیم‌گیری‌ها نداشته باشد و صرفاً با حضور سمبولیک خود، ضلعِ خالیِ ریاست‌جمهوری را پُر کند؟
پیشنهاد ما این است که باید کسی به عنوان معاون اولِ رییس‌جمهوری به مجلس نماینده‌گان معرفی شود که بتواند در فرصت کمی که به پایان مأموریتِ آقای کرزی باقی مانده، خللِ وارد شده به نظامِ موجود را رفع سازد. همه می‌دانیم که مارشال فهیم یک رکن اصلیِ نظام و ثبات در افغانستان بود که با درگذشتش، به پیکرۀ نظام آسیب رسید. بنابراین کسی در جایگاهِ او باید قرار گیرد که اولاً گذشتۀ نیک و ثانیاً اندیشۀ عالی برای انتقالِ مسالمت‌آمیز قدرت داشته باشد؛ شخصی که بتواند همانند وی، تعادلِ سیاسی را در کشور برقرار سازد و تا روی کار آمدنِ دولت جدید، از بروز بحران جلوگیری کند.
معاون اولِ رییس‌جمهور شخصی باید باشد که به فردای بهترِ افغانستان اندیشه کند و زمینۀ گشایشِ یک صفحۀ نو در تاریخِ کشور را فراهم آورد. شخصیت ملی‌یی باشد که در حال حاضر به هیچ یک از کم‍پ‌های انتخاباتی مربوط نشود. در غیر آن، اگر رییس‌جمهور فقط به سربازگیری بپردازد و فردی بیگانه با این صفات را به عنوان معاون انتخاب کند، مسلماً روزهای ناگواری در انتظارِ همۀ ما خواهد بود.