بی‌‌تردید برگزاری انتخابات شفاف به حیث یک روند دموکراتیک، مزایای زیادی برای افغانستان دارد و در عرصه‌های مختلف برای این سرزمین، مفید و مؤثر است. انتخابات، از مهمترین اسباب تأمین بسیاری از نیازها و ضرورت‌های افغانستان در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی می‌باشد. این روند همگانی و جمعی، نقش برازنده‌ای در تأمین و تحقق توسعه‌ی سیاسی در افغانستان دارد.

توسعه‌ی سیاسی
توسعه که برخی آن را رشد و انکشاف هم نامیده‌اند، روندی چند بعدی است. توسعه دارای انواع گوناگونی است؛ مانند توسعه‌ی سیاسی، توسعه‌ی اقتصادی، توسعه‌ی اجتماعی، توسعه‌ی فرهنگی، توسعه‌ی حقوقی و توسعه‌ی اداری. همه‌ی انواع توسعه به ویژه توسعه‌ی سیاسی برای جوامع انسانی امری حیاتی و هدفی مطلوب است؛ اما رسیدن به هر یک از انواع توسعه، به ویژه توسعه‌ی سیاسی، کاری دشوار است و چندان آسان نمی‌باشد.
توسعه‌ی سیاسی یکی از مفاهیم اصلی و کلیدی در علوم سیاسی است که برای نخستین بار در خصوص آن سیاستمداران و سیاست‌سازان سخن گفته‌اند. با وجود اینکه توسعه از مفاهیم کلیدی در علم سیاست است، اما هنوز هم مفهوم آن به درستی واضح و تبیین نگردیده است و مبهم می‌باشد.
توسعه‌ی سیاسی به مفهوم وسیع آن، بعد ازجنگ جهانی دوم مطرح شد. بعد از جنگ جهانی دوم، نظام بین‌المللی داری شرایط و اوضاع خاصی بوده است. جهان شاهد نظام دوقطبی بود. این شرایط ویژه‌ی جهانی موجب گردید که مفهوم توسعه‌ی سیاسی به معنی وسیع آن مطرح شود و توسعه‌ی سیاسی راه‌حلی گردد برای حل مشکلات کشورهای خسارت‌دیده از این جنگ و کشورهای جهان سوم.
برای نخستین بار توسعه‌ی سیاسی به معنی و سیع آن، به صورت عمیق از جانب لوسین پای مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. آقای پای از توسعه‌ی سیاسی تعریف خاصی دارد. وی با توجه به تجربه جوامع اروپای غربی در امر توسعه‌ی سیاسی، به تعریف آن پرداخته است. وی توسعه‌ی سیاسی را «تکامل‌یافتن نظام دولت ملی» می‌داند و می‌گوید مهمترین نوع توسعه در جوامع انسانی، همین توسعه‌ی سیاسی است. به باور لوسین پای، توسعه‌ی سیاسی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است و این نوع توسعه ضرورتی جهانی است. او توسعه‌ی سیاسی را به عنوان یک «فرهنگ جهانی» تلقی می‌کند. این دانشمند غربی، توسعه‌ی سیاسی را پیش‌شرط هر نوع توسعه در جوامع انسانی می‌داند. او می‌گوید جوامع انسانی قبل از رسیدن به توسعه‌ی اقتصادی، توسعه‌ی اداری و دموکراسی، نیاز به توسعه‌ی سیاسی دارند.
پس از لوسین پای، برخی دیگر از دانشمندان هم به تعریف توسعه‌ی سیاسی پرداخته‌اند. در بسیاری از فرهنگ‌های علوم سیاسی، توسعه‌ی سیاسی به مفهوم افزایش ظرفیت و کارایی یک نظام سیاسی در حل و فصل تضادهای منافع فردی و جمعی، ترکیب مردمی‌بودن، آزاده‌گی و تغییرات اساسی در یک جامعه تعریف شده است.
توسعه‌ی سیاسی دارای مسائلی از قبیل نظام‌سازی، هویت ملی، مشروعیت سیاسی، مشارکت سیاسی، توزیع سیاسی، دولت‌سازی و ملت‌سازی می‌باشد.
انتخابات
انتخابات، روندی همگانی است که از طریق آن زمینه مشارکت سیاسی فراهم شده و مردم در حاکمیت ملی سهیم می‌شوند.
اساس و جوهره انتخابات، رأی مردم است. انتخابات به منظور اخذ رأِی مردم در حوزه‌ای مشخص و به هدفی مشخص در جوامع انسانی برگزار می‌گردد. انتخابات، مهمترین ابزار دموکراسی غیرمستقیم در جوامع انسانی می‌باشد. انتخابات از اصول و مؤلفه‌های دموکراسی و تمامی مدل‌های دموکراسی می‌باشد. هدف از برگزاری انتخابات در جوامه بشری، سهیم‌ساختن مردم در قدرت سیاسی و تصمیم‌گیری‌های کلان کشوری است.
انتخابات و توسعه‌ی سیاسی در افغانستان
در حال حاضر، افغانستان کشوری توسعه‌نیافته است و در ردیف کشورهای توسعه‌نیافته جهان قرار دارد. بحران‌های موجوده در عرصه‌های سیاسی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در افغانستان، ناشی از توسعه‌نیافتگی می‌باشد. جامعه‌ی افغانستان برای مهار بحران‌هایی که با آن‌ها دست به گریبان است، چاره‌ای، جز رفتن به سوی توسعه ندارد. توسعه‌ی سیاسی نیاز حیاتی برای کشوری مانند افغانستان است و پیش‌شرطی برای رسیدن این کشور به توسعه‌‌ی اقتصادی، توسعه‌ی اجتماعی، توسعه فرهنگی و تحقق دموکراسی می‌باشد.
نخستین گام برای افغانستان به منظور رسیدن به توسعه‌ی سیاسی، انتخاب مدل است. برای تحقق توسعه‌ی سیاسی در جوامع انسانی، مدل‌ها و مفروضات متعددی وجود دارد. واقعیت‌های جامعه‌ی افغانستان نشان می‌دهد که این کشور از تنوع زیادی در عرصه‌های مختلف برخوردار است. افغانستان کشوری چند صدایی و چند فرهنگی است. تنها یک مدل خاص توسعه‌ی سیاسی نمی‌تواند این کشور را به توسعه‌ی سیاسی برساند. به نظر می‌رسد که مدل تلفیقی یا ترکیبی توسعه‌ی سیاسی، بهترین مدل برای تحقق این نوع توسعه در این جامعه می‌باشد، مشروط بر اینکه بومی گردد.
گام بعدی برای رسیدن افغانستان به توسعه‌ی سیاسی، استفاده از اسباب توسعه‌ی سیاسی می‌باشد. اسباب و وسایل متعددی، برای رسیدن جوامع انسانی به توسعه سیاسی وجود دارد. یکی از مهمترین اسباب که بستری برای توسعه‌ی سیاسی می‌باشد، همانا انتخابات است. انتخابات نقش مهمی در تحقق توسعه‌ی سیاسی و مسائل توسعه‌ی سیاسی در افغانستان دارد، مانند:
۱- نظام‌سازی و دولت‌سازی از مسائل مهم توسعه‌ی سیاسی هستند. انتخابات، نظام سیاسی را در افغانستان پایدار و مستحکم می‌سازد. شالوده و بنیان‌های نظام کنونی را باثبات و ریشه‌دار می‌سازد. انتخابات موجب مشروعیت و مقبولیت نظام سیاسی فعلی این کشور می‌گردد. دلیل اصلی فروپاشی زودهنگام نظام‌های سیاسی درجوامع بشری و از جمله در افغانستان، عدم مشروعیت آنان بوده است. مشروعیت نظام سیاسی، موجب ریشه‌دارشدن نظام سیاسی و جلوگیری از جنگ، انقلاب و کودتا در افغانستان می‌گردد. انتخابات فرایند دولت‌سازی را در این کشور تسهیل میسازد و عناصر وجودی و متشکله دولت مانند جمعیت، سرزمین، حکومت و حاکمیت را از نظر کیفی پایدار و تقویت می‌سازد و در نهایت دولت ملی را در این کشور تکامل می‌بخشد.
۲- مشارکت سیاسی و توزیع سیاسی، از دیگر مسائل مهم توسعه‌سیاسی به شمار می‌روند. انتخابات، مشارکت سیاسی را در جامعه تأمین می‌سازد. انتخابات به منظور هدفی مهم که همانا تأمین مشارکت سیاسی و افزایش مشارکت سیاسی در جامعه است، برگزار می‌گردد. این روند همگانی برای تحقق دموکراسی در افغانستان، بسیار حائز اهمیت پنداشته می‌شود. دلیل بسیاری از بحران‌ها و نابسامانی‌ها در افغانستان، استبداد و عدم حضور مردم در تصمیم‌گیری‌های سیاسی بوده است. انتخابات موجب انتقال مسالمت‌آمیز قدرت سیاسی در این کشور می‌گردد. این اصل دموکراسی، موجب نهادینه‌شدن دموکراسی در افغانستان می‌گردد و قدرت سیاسی را مردمی و دموکراتیک می‌سازد. انتخابات از متمرکز‌شدن قدرت سیاسی به دست یک جریان و یا یگ گروه خاص که موجب استبداد می‌گردد، جلوگیری می‌کند، و قدرت سیاسی را میان بازیگران قدرت در این کشور توزیع می‌سازد.
۳- از دیگر مسایل نوسازی و توسعه‌ی سیاسی، ملت‌سازی و هویت ملی می‌باشند. در حال حاضر افغانستان با بحران خطرناک هویت ملی یا بحران کیستی روبرو است. انتخابات برای همبستگی، وحدت ملی، درک از هویت ملی و جامعه‌پذیری سیاسی در این کشور چندقومی و چندفرهنگی، داری اهمیت خاص است.
احمد ارشاد خطیبی- استاد دانشگاه