به‌خاطر گرامی‌داشت از روز جهانی کتاب رفتم به تنها بازار محقر کتاب فروشی در «جوی شیر» و «مرکز بابر»، تا کتاب بخرم و با کتاب فروشان صحبت کنم.
احساس می‌کردم شاید در این روز شمار زیادی از مردم برای خرید کتاب به این بازار آمده باشند؛ اما روز جهانی کتاب را سردتر از روزهای دیگر برای خرید کتاب یافتم. برای ساعتی که آنجا بودم و از کتاب‌فروشی‌ها دیدن کردم، مشتریان برای خرید کتاب به شمار انگشتان دست هم نمی‌رسیدند.
آرش بهروز مسوول انتشارات خیام در مرکز بابر، از سرد بودن بازار فروش کتاب شکوه می‎کند.
او معتقد است که اوضاع سیاسی تأثیرات منفی بر بازار فروش کتاب گذاشته است.
آرش که هفده سال است کتاب‌فروشی دارد، می‌گوید وضعیت بازار کتاب‎‌فروشی سه‎‌سال پیش بسیار خوب بوده است.
او می‌گوید: «در آن زمان شمار زیادی از نهادهای جهانی کمک‌رسان، کتاب خریداری می‌کردند و به کتابخانه‌ها توزیع می‌کردند و فروشات ما هم بسیار خوب بود.»
مسوول انتشارات خیام، استادان و دانشجویان دانشگاه‌ها را از مشتریان همیشه‌گی‌اش گفت و بیان داشت: فرهنگ مطالعه در میان عامِ مردم بسیار پایین است.
آرش بهروز، کم رونقی فروش کتاب را از مواردی می‌گوید که سبب شده است تا بازار نشر در کشور هم رنگین نباشد. او می‌افزاید: «به همین نسبت بخش اعظم کتاب‌ها در بیرون از کشور چاپ می‌شوند و ما تنها تسهیل‌کننده میان نویسنده و چاپخانه‌های بیرون از کشور هستیم.»
آقای بهروز باور دارد که با مساعدشدن زمینۀ چاپ و تکثیر کتاب در داخل کشور، وضعیت کتاب‌‎فروشی‌ها نیز بهبود خواهد یافت.
کتاب‌های وارداتی
با آن‌که شمار زیادی از ناشرین در کشور مصروف و چاپ و نشر کتاب هستند، اما با آن هم بخش اعظم کتاب‌های مورد نیاز دانشگاهیان از بیرون کشور وارد می‌شود.
مسوول انتشارات خیام می‌گوید، کتاب‌های دانشگاهی را از ایران و کتاب‌های مذهبی را از پاکستان وارد کشور می‌کنیم.
او هم‌چنان افزود، سپردن مالیه به دولت، سبب شده که هزینۀ کتاب در کشور گران باشد.
آرش بهروز با بیان این‌که کتاب‌های موارد نیاز دانشگاهیان در کشور چاپ نمی‌گردد، گفت: ما در بخش حقوق، مدیریت و علوم اجتماعی فروش بیشتر داریم و این کتاب‌ها را عموماً از بیرون کشور می‌آوریم.
در عین حال، غلام محمد محمدی نویسنده و پژوهش‌گر نیز اخذ مالیه از کتاب‌فروشان را از مواردی می‌داند که روی قیمت فروش کتاب تأثیر گذاشته و سبب بلندرفتن هزینۀ کتاب و کم خریدشدن کتاب شده است.
روز جهانی کتاب و نقش منفعل وزارت اطلاعات و فرهنگ
وزارت اطلاعات و فرهنگ در سال‌های گذشته در همکاری با کتاب‌فروشان و ناشران کشور در این روز نمایشگاه‌های چند روزه‌یی را برگزار می‌کرد، اما امسال از برگزاری چنین نمایشگاهی خبری نبود.
غلام محمد محمدی می‌گوید، روز جهانی کتاب یک روزِ نمادین است و کاملاً یک کار دولتی نیست، بلکه نهادهای اجتماعی، فرهنگی و رسانه‌ها باید مردم را ترغیب به مطالعه و کتاب داشتن کنند و این فرهنگ را در جامعه نهادینه سازند.
آقای محمدی، بی‌توجهی و بی‌خبری وزارت اطلاعات و فرهنگ را از روز جهانی کتاب نکوهش کرده می‌گوید: در این روز باید نمایشگاه‌های زیاد کتاب از طرف وزارت فرهنگ با تخفیف ویژه برگزار می‌گردید تا سبب نهادینه‌شدن فرهنگ کتاب‌خوانی و خرید کتاب در کشور می‌شد.
استاد محمدی تصریح کرد: «اگر چه امروز عصر کمپیوتر و انترنت را عصر بدون کتاب می‌گویند، اما تمام جامعۀ بشری به آن حد نرسیده اند که کتاب و کتاب‌خوانی را نفی کنند، تا هنوز هم کتاب نقشِ عملی خود را به صورت اساسی دارد.»
استادمحمدی هم‌چنان می‌گوید، اگر کتاب و مطالعه در جوامع وجود نداشته باشد، در جهان دانشی انتقال نمی‌یابد و همۀ اندوخته‌ها در نطفه از میان می‌روند و کسانی هم که کتاب مطالعه نمی‌کنند، از دانش جدید و مدرن بی‌خبر می‌مانند.
آقای محمدی در ادامۀ سخنانش گفت: «در کشورهای دیگر وسایل گوناگون برای انتقال دانش وجود دارد. در امریکا ۴۶ هزار کتابخانه موجود است و در چین هم بیش از ۵۱ هزار کتابخانه وجود دارد؛ اما در افغانستان شاید ما صد کتابخانۀ عامه هم نداشته باشیم.»
آقای محمدی معتقد است، فروش کتاب با خواندن کتاب پیوند ناگسستنی دارد و زمانی‌که شما به کتاب‌فروشی‌ها می‌روید می‌بینید که خرید و فروش کتاب در حد نازل آن قرار دارد و نشان
می‌دهد که در افغانستان مطالعه هم بسیار اندک است و غالباً کسانی که کتاب می‌خرند دانشجویان دانشگاه‌ها هستند و آن‌ها هم تنها کتاب‌هایی را می‌خرند که برای‌شان دیکته شده است.
هم‌چنان، آرش بهروز مسوول انتشارات خیام می‌گوید، امسال برای گرامی‌داشت از روزجهانی کتاب از طرف وزارت اطلاعات و فرهنگ برای ما چیزی گفته نشده است و شاید هم خودِ وزارت این روز را از یاد برده باشد.
آقای بهروز با بیان این‌که در نمایشگاه‌هایی‌که در کشور برگزار می‌شود تخفیفی وجود ندارد تا سبب تشویق بیشتر مراجعین گردد.
او می‌گوید، در کشورهای دیگر پنجاه یا شصت درصد همکاری را خود دولت در نمایشگاه به دوش می‌گیرد و سبب این می‌شود تا مراجعین بیشتر بیایند و با هزینۀ کمتر کتاب بخرند.
همچنان، غلام محمد محمدی نویسنده و پژوهش‌گر با بیان این‌که اگر کتاب نبود چیزی از تجارب بشری نیز وجود نمی‌داشت گفت، دانش و تکنالوژی امروزی رابطۀ مستقیم با کتاب و کتاب‌خوانی دارد؛ تجارب بشری را تا امروز در کتاب ثبت کرده اند.
«یونسکو»، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد، روز۳ اردیبهشت برابر با ۲۳ اپریل را به عنوان «روز جهانی کتاب» اعلام کرده است.
تعیین این روز را نخستین بار اتحادیه بین‌المللی ناشران و دولت اسپانیا به بیست و هشتمین اجلاس کنفرانس عمومی یونسکو پیشنهاد کرد. سپس به پیشنهاد فدراسیون روسیه، عنوان «حق مؤلف» نیز به آن افزوده شده و توسط اعضا به تصویب رسید که از این به بعد همه ساله از۲۳ اپریل، در کشورهای مختلف جهان به عنوان روز جهانی کتاب یادبود می‌شود و به مناسبت این روز، نمایشگاه‌های زیادی راه اندازی می‌گردد.
هدف از اختصاص روزی برای بزرگ‌داشت کتاب و کتاب‌خوانی، جلب توجه مردم، سازمان‌ها و انجمن‌های دولتی و خصوصی به کتاب گفته شده است.