دست‌های پنهان و سرنوشت نامعلومِ انتخابات

گزارشگر:احمـد عمران/ 13 ثور 1393 - ۱۲ ثور ۱۳۹۳

واکنش تیم‌های پیشتازِ انتخابات نسبت به اعلام نتایجِ اولیه و ابطال آرای گستردۀ شهروندان در برخی از مراکز رای‌دهی، نشان می‌دهد که «مهندسی آرا» جدی‌ترین نگرانی برای این تیم‌هاست. هرچند در برخی از موارد تلاش می‌شود که دو تیمِ پیشتاز نوع واکنشِ خود را به این مسایل متفاوت از یک‌دیگر نشان دهند، ولی در مجموع مشخص است که چند نکته سبب نگرانی شده که با وجود اختلافاتِ کوچک در نوع بیان، وجوه اشتراکِ این دو تیم می‌تواند در برابر اعلام نتایجِ اولیه شمرده شود.mnandegar-3

۱ـ رهبران تیمِ اصلاحات و همگرایی نسبت به عمل‌کرد کمیسیون‌های انتخاباتی مظنون به نظر می‌رسند و با وجود این‌که در آغاز مراحل اعلام قسمی نتایج، از شکیبایی در این خصوص استفاده کردند، ولی پس از اعلام نتایج مقدماتی مشخص شد که این نگرانی‌ها جدی است. سخنان داکتر عبدالله عبدالله نامزد پیشتاز انتخابات و محمد محقق معاون دومِ او در واکنش به اعلام نتایج اولیه، به گونه‌یی می‌تواند هشداردهنده تلقی شود.
تیم اصلاحات و همگرایی خاطر نشان کرده که از رای شهروندان دفاع خواهد کرد و نمی‌گذارد که سرنوشتِ انتخابات به بی‌راهه برده شود. نوع ادبیاتِ مورد استفاده در تیم اصلاحات و همگرایی، به‌صراحت پرده از یک تشویشِ بزرگ در خصوص انتخابات برمی‌دارد و آن این‌که کمیسیون‌های انتخاباتی از نظر این تیم، شفاف و صادقانه عمل نکرده‌اند. تیم اصلاحات و همگرایی، اعتقاد دارد که اگر به آرای مردم دستبرد زده نمی‌شد، بدون تردید در دور اول نتیجۀ انتخابات مشخص بود. این تیم هنوز به رفتن به دور دوم باور ندارد به این شرط که تا زمان اعلام نتایج نهایی، کمیسیون‌های انتخاباتی به وظایفِ خود بر اساس موازینِ قانونی عمل کنند.
در همین حال، تیم تحول و تداوم که در جایگاه دوم ولی با فاصلۀ نزدیک به ۱۵ درصد تفاوت با تیم اصلاحات و همگرایی قرار دارد نیز از ابطال سرسام‌آورِ آرا نگران به نظر می‌رسد و طوری واکنش نشان می‌دهد که از کار کمیسیون‌های انتخاباتی راضی نیست‌ـ هرچند برخی شایعات حاکی از آن‌اند که این تیم از نفوذ لازم در درون ساختارهای انتخاباتی برخوردار است و میزان فعلیِ آرای به‌دست آورده را نیز مرهون همین نفوذ می‌باشد.
تیم تحول و تداوم در آغازِ اعلام نتایج ده درصدی، از آن استقبال بی‌شایبه انجام داد و داکتر اشرف‌غنی احمدزی در آن زمان انتخابات را به بازی فوتبال تشبیه کرد که ده دقیقۀ آن بازی شده است. اما این ده دقیقه برخلاف آن‌چه که آقای احمدزی برآورد کرده بود، نتیجۀ انتخابات را توانست به‌نحوی مشخص کند و به همین دلیل، شاید تیم تحول و تداوم از اعلامِ آرا در مراحل بعدی استقبال نکرد و حتا خواهانِ متوقف شدنِ این روند شد. استدلال آقای احمدزی که در بار اول بسیار خوش‌بینانه به نظر می‌رسید، در مراحل بعدی به چرخش صدوهشتاد درجه‌یی وادار شد.
اما موضوعی که مورد اختلاف میان تیم اصلاحات و همگرایی با تیم تحول و تداوم می‌تواند قلمداد شود، این است که تیم تحول و تداوم از رفتن انتخابات به دور دوم استقبال می‌کند و گویا آن را برآیند طبیعیِ شمارش آرا می‌داند. ولی سوالی که بی‌پاسخ می‌ماند این است که با وجود استقبال این تیم از رفتن انتخابات به دور دوم، چرا نسبت به اعلام نتایج اولیه، خود را شاکی نشان می‌دهد؟
۲ـ رهبران تیم اصلاحات و همگرایی در اظهاراتِ خود پس از اعلام نتایج اولیه، از رییس‌جمهور کرزی خواستند که نسبت به مسایلِ به‌وجود آمده بی‌تفاوت نباشد. محمد محقق معاون دوم داکتر عبدالله در مراسم بزرگداشت از هشتم ثور، خطاب به آقای کرزی گفت که در پایان مأموریت خود نامی نیکو از خود به یادگار گذارد. این سخنان به صورت روشن از یک نگرانیِ کلانِ دیگر پرده برمی‌دارد و آن نقش رییس‌جمهوری در انتخابات سال روان می‌تواند باشد.
با وجود این‌که آقای کرزی بارها اعلام کرده که در مورد انتخابات غیرجانب‌دار است، ولی هم او و هم دیگران می‌دانند که چنین چیزی شبیه به یک شوخیِ بامزه است. آقای کرزی بی‌طرفی خود را زمانی با سوال مواجه کرد که هنوز بحث نامزدها مطرح نبود و نه کسی به‌درستی می‌دانست که در انتخابات کی‌ها نامزد خواهند بود. آقای کرزی آن زمان از چنین مسایلی آگاه بود و برخی حرکت‌های برنامه‌ریزی‌شده را نیز در قبال انتخابات انجام داد. سخنان در لفافۀ آقای محقق می‌رساند که نگرانی‌هایی نسبت به نقش آقای کرزی در اعلام نتایج وجود دارد و این مسأله باید جدی گرفته شود.
فراموش نباید کرد که آقای کرزی به دلیل این‌که رییس‌جمهوری بر حال کشور است و از امکاناتِ لازم برای مدیریتِ نهادها و ساختارها برخودار، پس می‌تواند نقش مهمی در این روند بازی کند. عدم بی‌طرفی رییس‌جمهوری نه تنها انتخابات را به بحران می‌برد، بل می‌تواند آتشی را مشتعل کند که خاموش کردنِ آن به‌ساده‌گی میسر نخواهد بود.
تیم تحول و تداوم نیز نسبت به نقشِ بی‌طرفانۀ رییس‌جمهوری چندان مطمین نیست و هر چند به گونۀ شفاف در این خصوص سخن نگفته، ولی در لابه‌لای واکنش‌های اعضای این تیم می‌توان حس کرد که نگرانی‌هایی در این مورد میانِ این تیم وجود دارد. تیم تحول و تداوم تلاش می‌کند که به شکلی به مهار وضعیت موفق شود و حداقل به تضعیفِ جایگاه فعلیِ خود نپردازد. موضع‌گیری‌های به‌شدت محتاطانۀ این تیم نشان می‌دهد که از شکننده‌گی وضعیتِ خود هراس دارد و نمی‌خواهد که در حال حاضر جبهۀ تازۀ دیگری در برابرِ خود تدارک ببیند.
۳ـ بحث رفتن انتخابات به دور دوم، نگرانی اصلیِ تیم اصلاحات و همگرایی است. این تیم با توجه به میزان رای فعلی خود، محاسباتی را انجام داده و به این نتیجه رسیده است که در صورت برخورد قانونی و شفاف با آرای شهروندان، نیاز به برگزاری دور دومِ انتخابات نیست. برخی از اقدام‌های پیش‌گیرانۀ تیم اصلاحات و همگرایی عمدتاً بر این مسأله تمرکز یافته که با وارد کردنِ فشار از راه‌های قانونی بر کمیسیون‌های انتخاباتی، جلو مهندسی نتیجۀ انتخابات را بگیرد. به همین دلیل، سخنگویان این تیم به شکل هجومی در رسانه‌ها از مواضع خود دفاع می‌کنند و با ارایۀ اسناد و شواهد می‌خواهند که شفافیتِ انتخابات را ضمانت کنند. اما تیم تحول و تداوم عمدتاً حفظ وضع موجود را به نفعِ خود می‌بیند و به همین دلیل از رفتن انتخابات به دور دوم راضی به نظر می‌رسد.
در پایان می‌توان نتیجه گرفت که با وجود اختلافاتی که در مواضع تیم‌های پیشتاز می‌توان مشاهده کرد، ولی در مجموع هر دو تیم نگرانی‌های واحدی در مورد انتخابات و اعلامِ نتایج دارند. این نگرانی‌ها عمدتاً از این‌جا ناشی می‌شوند که کمیسیون‌های انتخاباتی و ارگ ریاست‌جمهوری، توامان در تلاش مهندسیِ انتخابات هستند.

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.