برخی از آگاهان مسایل دینی با اشاره به گرامی‌داشت از نوروز می‌گویند که انگیزه‌های نوروز ستیزی، ناشی از نقل‌گرایی افراطی است که برخی از عالمان دینی به آن گرفتاراند.
آنان باور دارند که گرامی‌داشت از نوروز به عنوان یک امر فرهنگی هیج تناقضی با اسلام ندارد و در بیشتر کشورهای اسلامی از این روز تجلیل می‌شود.
این درحالی است که سازمان ملل متحد درسال ۲۰۱۰، ۲۱ مارچ را به عنوان «روز بین‌المللی نوروز» در تقویم خود ثبت کرد تا جشن سال نو بیشتر از ۳۰۰ میلیون نفر در دنیا به صورت رسمی جهانی شود.
کمال‌الدین حامد استاد دانشگاه و آگاه مسایل دینی در گفت‌وگو با روزنامۀ ماندگار، در مورد تحریم نوروز از سوی شماری از ملاها می‌گوید که گرامی‌داشت از نوروز بیشتر به دورۀ پیشدادیان بلخ نسبت داده می‌شود که دوهزار و پنجصد سال پیش از دین رزدشت و ۴-۵ هزار سال پیش از امروز در ناحیه بلخ زنده‌گی داشتند و از این روز تجلیل می‌کردند. اما، پس از آن نوروز در هر جامعه‌یی که رواج یافت رنگ و بویی فرهنگ همان جامعه را گرفته است. مثلاً در کشورهای آسیای میانه از نوروز به عنوان سمبول قومی ، در ایران به عنوان نشان فرهنگی و در ترکیه به گونه خاص ترکی، در عراق و مصر به‌گونۀ عربی از این روز گرامی‌داشت می‌شود.
آقای حامد افزود: در کشورهایی‌که از نوروز گرامی‌داشت می‌شود، کشورهای اسلامی هستند و این فرهنگی پسندیده‌ و جذب شده در دین اسلام است. او تصریح کرد که پیش از سفر پیغمبر اسلام به شهر مدینه برخی عنعناتی در آن شهر مروج بود که مردم در دو روز لباس جدید پوشیده خوشی می‌کردند. وقتی حضرت محمد “ص” خوشی و شادی آنان را دید،‌ پرسید که چی‌خبری است، انس بن مالک می‌گوید که این دو روزی است که ما در آن خوشی می‌کردیم؛ اما مشخص نیست که این چه روزهای بود و تنها در تاریخ جورجی زیدان آمده ایت که در مدینه بیشتر از روزهای گرامی‌داشت می‌شد که میراث دین یهودی بود نه روز نو روز و پیعمبر “ص” می‌گوید که خداوند عوض این دو روز، دو روز دیگر (عید قربان و عید رمضان) را برای خوشی شما داده است.
به گفتۀ او، در زمان خلافت حضرت عمر که عراق و ایران فتح شد، هم‌چنان، و قتی مرکز خلافت اسلام را حضرت علی به کوفه منتقل کرد، چون نوروز پیش از این در این جغرافیا وجود داشت، اولین بار فردی به حضرت علی تحفۀ نو روزی داد و حضرت علی تحفه قبول کرد و گفت که همه روزتان نوروز باد و در زمان خلافت معاویه، روز نوروز رخصتی اعلام شد که همزیستی اسلام را با فرهنگ نوروز نشان می‌دهد.
آقای حامد باور دارد که با گذشت زمان نوروز در جامعه اسلامی رنگ و بوی دینی گرفته و باورهای مردم در گِرو باورهای فرهنگی به عنوان یک امر دینی شکل یافتند، در حالی آنچه پیعمبر”ص” در مورد تجلیل از عیدها گفته است، روزها و مناسک معلوم و مشخص اند و گرامی‌داشت از آن امر دینی است. در مورد رواج‌های جدا از عنعنات دینی؛ حضرت محمد “ص” چیزی نگفته است و اسلام این عنعنات را به گونۀ یک امر فرهنگی پذیرفته است.
او گفت: حدیثی که از انس بن مالک در تحریم نو روز روایت شده، حدیث “مدِلّس” شناخته شده و باعث تحریم نو روز نمی‌شود. برای تحریم یک مسأله باید دلیل قطعی آیت، حدیث متواتر و حدیث مشهور باشد؛ اما انگیزهای نوروز ستیزیی که در میان عالمان دینی وجود دارد ناشی از نقل گرایی افراطی است که نه تنها در مورد نوروز بلکه در مورد جهاد، حکومت داری، حد و قصاص و …، است که این گونه دید‌گاها نمی‌تواند مسأیل فرهنگی را جذب کنند.
هم‌چنان، برخی از عالمان دینی دیگر نیز می‌گویند که قبل از این‌که ادیان و مذاهب مختلف پدید آیند، تغییر فصول وجود داشته و انسان‌ها آمدن بهار را جشن می‌گرفتند، زیرا با آمدن بهار در اکثر مناطق و از جمله افغانستان برنامۀ کشت و کار آغاز می‌شود. آنان گرامی‌داشت از نوروز برنامۀ مذهبی و دینی ندانسته می‌گویند که این جشن از هیچ مکتب و مذهب اعتقادی منشأ نگرفته است، بل این روز از پیداش زمین منشأ گرفته و تا امروز ادامه دارد.
آقای حامد انگیز دومی نوروز ستیزی را دغدغۀ سیاسی دانسته می‌گوید که کشورهای عربی که از زنده‌شدن فرهنگ فارسی و نوروز نگرانی دارند، تلاش می‌کند تا نوروز را با اسلام در تقابل نشان دهند. در این امر برخی عالما دینی غیر مستقیم مورد سوء استفاده قرار گرفته پیشمرگ‌های تحریم نوروز می‌شوند.
او افزود که این کار باعث می‌شود که برخی‌ افراد عالمان دینی و حتا اسلام را بدگویی کنند؛ “شما شاهد واکنش برخی افراد در شبکه‌های اجتماعی هستید که یک نوع تقابل را میان لایه‌های مختلف اجتماع ایجاد کرده ضرر اصلی این تقابل امتوجه اسلام و ساحه نفوذ عالمان دینی است. در حالی که برای بیشتر عالمان دینی مسأله حرام نبودن نوروز روشن شده؛ اما برخی‌ها هنوز هم درگیر تحریم نو روز هستند.
هم‌چنان، بشیر احمد فکرت پژوهشگر مسایل دین گفته است که آمد آمد نوروز است و ماجراها بر سر حلّ و حرمت آن پیشاپیش بالا گرفته ‌است، با نگرشی پسینی به مسأله می‌توان دریافت که اجتهادهای مختلفی دایر و بر کراهیّت، حلیّت و حرمت آن وجود دارد. ریشه‌یابی عوامل اختلاف به‌صورت عام و عوامل اختلاف در باب نوروز به‌گونۀ خاص، خود حدیث مفصل دیگری است.
آقای فکرت افزوده که در این بحبوحه، کار کسانی که بر حرمت تجلیل از نوروز پای می‌فشارند، دشوارتر است. زیرا بر پایه‌یی قاعدۀ «الأصل فی‌الأشیاء الاباحه» که فقی‌هان حنفی آنرا به‌صورت مشروط پذیرفته‌اند، اثبات حرمت بر عهده‌یی کسانی است که مدعی خلاف اصل «اباحت»اند. از جانبی‌هم، اثبات حرمت چیزی جز با دلیلی شرعی‌یی که به‌لحاظ معنایی صریح «قطعی‌الدلاله» بوده و از جهت تاریخی مؤثق «قطعی‌الثبوت» باشد، ممکن نیست.
او گفته که قدر مورد اتفاق اینکه، مسأله اساساً اجتهادی است و اجتهاد با اجتهاد دیگری نقض نمی‌شود«الإجتهاد لاینقض بمثله». از این‌ جهت، عجالتاً راه‌حل آنست که همدیگر را در مسأله اجتهادی معذور بداریم و در امور مورد اتفاق یاری رسانیم.