در حالی که گفت‌وگوهای سیاسی میان دو تیم انتخاباتی، به‌دلیلِ آن‌چه که تیم اصلاحات و همگرایی عدم صداقتِ تیم رقیب در پیشبرد این مذاکرات عنوان کرده، عملاً به بن‌بست کشیده شده؛ اما سازمان ملل متحد تلاش‌ها برای آغازِ دوبارۀ گفت‌وگوهای سیاسی را شدت بخشیده است.
در روزهای گذشته، کابل یک بارِ دیگر شاهد حضور یکی از اعضای ارشد سازمان ملل متحد بود که به‌هدفِ آغاز دوبارۀ گفت‌وگوهای سیاسی میان دو تیم انتخاباتی به افغانستان آمده بود. جیفری فیلتمن معاون دبیرکل سازمان ملل در دیدار با نامزدهای ریاست‌جمهوری تأکید کرده است که برای رسیدن به حکومت وحدتِ ملی تلاش کنند. او هم‌چنین پیام بانکی مون دبیرکل سازمان ملل را با خود آورده بود که از عبدالله عبدالله و اشرف‌غنی احمدزی دو نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری خواسته است که «لطفاً به جلو بروید!»
پیام دبیرکل سازمان ملل متحد و حضور معاونِ او در کابل، بیان‌گرِ نگرانی‌هایی‌ست که جامعۀ جهانی می‌تواند نسبت به روند انتخابات در مجموع و روند گفت‌وگوهای سیاسی و بررسی‌های فنیِ آرا داشته باشد. پیشتر، بن‌بستِ به‌وجود آمده در انتخاباتِ کشور با میانجی‌گری جامعۀ جهانی و سازمان ملل متحد شکستانده شده بود و توافقاتی صورت گرفت که باید در پرتو آن‌ها هر دو تیم انتخاباتی در همکاری مشترک با هم به اختلافات پایان می‌دادند و حکومتی را می‌ساختند که اصطلاحاً آن را حکومت وحدتِ ملی خوانده‌اند. اما این روند پس از چند بار سکته‌گی سرانجام با موضع قاطعِ تیم اصلاحات و همگرایی، نخست در عرصۀ بررسی فنیِ آرا و سپس در عرصۀ گفت‌وگوهای سیاسی متوقف شد.
تیم اصلاحات و همگرایی هرچند به‌صورتِ واضح نخواست نهادهای بین‌المللی را متهم به جانب‌داری از یک تیم سازد، ولی قراین و شواهد همه بیان‌گرِ نقش جانب‌دارانۀ نهادهای بین‌المللی در روند بازرسی آرا و گفت‌وگوهای سیاسی بوده‌اند.
اگر سازمان ملل متحد و ناظران بین‌المللی به گونۀ غیرجانب‌دارانه و با تعهد اخلاقی نسبت به وضعیت عمل می‌کردند، بدون تردید امروز بن‌بست انتخابات این‌قدر عمیق و جنجالی نمی‌شد. وقتی به خواست‌های تیم اصلاحات و همگرایی به‌صورتِ واقع‌بینانه نگاه شود، نه خواست‌های فراقانونی و نه هم خواست‌های غیرمنطقی‌اند. تیم اصلاحات و همگرایی از آغاز بحران انتخابات تلاش نکرده که فقط حقانیتِ خود را به اثبات رساند، بل تلاش کرده که آبروی دموکراسی و انتخابات را نیز نجات دهد.
بحران انتخابات دقیقاً با مشکلاتی رابطه دارد که زمینه‌ساز بحرانی بزرگ در کشور شده می‌توانند. بحرانِ بزرگ به نظر بسیاری از آگاهان، این نیست که یکی از تیم‌های انتخاباتی نسبت به وضعیت معترض باشد؛ بل بحران از این‌جا آغاز می‌شود که تلاش‌های سازمان‌یافته به هدفِ بدنام کردنِ روند انتخابات در کشور صورت گیرد.
اگر پرسیده شود که «مهم‌ترین و اصلی‌ترین دستاورد افغانستان که بدون شک به کمکِ جامعۀ جهانی فراهم شده، ظرفِ سیزده سال گذشته چه بوده است؟» بدون کمترین درنگی گفته می‌شود «نظام مردم‌سالار».
البته در این‌که نظام مردم‌سالاری در افغانستان چه‌قدر مردم‌سالارانه بوده، جای بحث و گفت‌وگو وجود دارد؛ ولی در یک مسأله همه توافق دارند که نظام و ارزش‌های آن به‌وسیلۀ مردم افغانستان مورد تأیید قرار گرفته و پذیرفته شده است، اما این‌که مدیریتِ رییس‌جمهور کرزی، از دموکراسی یک کاریکاتور ساخته، بحثی دیگر است.
انتخابات سال ۱۳۹۳ عملاً در تقابل با تمام ارزش‌های نظام قرار گرفت؛ به این معنا که عده‌یی به طمع رسیدن به قدرت از راه نامشروع، مهم‌ترین دستاورد مردم افغانستان را تصمیم داشتند مورد تهاجم قرار دهند. اعتراض تیم اصلاحات و همگرایی در راستای دو هدفِ انجام شده است. هدف اصلی در این‌میان حمایت از دموکراسی و ارزش‌های آن است و هدف دوم که بدون تردید در ذیلِ آن می‌تواند بگنجد و ماحصل آن خواهد بود، رسیدن به عدالتِ انتخاباتی است.
تیم اصلاحات و همگرایی تلاش کرد و حالا هم این تلاش‌ها جریان دارد تا در روند تقلباتِ گسترده و حمایت‌های بی‌پشتوانه خیرِ بزرگ قربانی نشود. تیم اصلاحات و همگرایی به این امید به روند بازرسی‌های فنی و گفت‌وگوهای سیاسی لبیک گفت که جامعۀ جهانی غیرجانب‌دارانه وضعیت را بررسی کند و نگذارد که ارزش‌های دموکراتیک در مسلخِ اقتدارگرایی ذبح شود. اما با دریغ که دیدیم مدافعان دموکراسی و حقوق بشر، خود به قاتلانِ این ارزش‌ها تبدل شدند و به جای حل بحران، بحران‌های تازه‌یی خلق کردند.
ساده‌ترین پرسش این است که دلیل برگزاری انتخابات چیست اگر قرار باشد فرد و یا تیم مشخصی به قدرت برسد؟ زیرا برای رسیدن به چنین قدرتی، سازوکارهای مطمین‌تر و مصون‌تری وجود دارند و نیاز نیست که این‌همه وقت‌تلفی صورت گیرد و میلیون‌ها دالر به مصرف برسد. اگر دموکراسی در افغانستان برای جامعۀ جهانی اهمیتی ندارد، پس تلاش‌های آن چه‌گونه می‌تواند توجیه شود؟ آیا آن‌گونه که برخی‌ها مدعی‌اند، جامعۀ جهانی تنها به منافعِ خود می‌اندیشد و هیچ تعهدی در قبال ارزش‌های دموکراتیک و حقوق بشری ندارد؟
این پرسش‌ها، پرسش‌هایی جدی و فربه‌اند و جامعۀ جهانی باید موقفِ خود را در برابر وضعیت مشخص سازد. نمی‌توان با فریب و خدعه ادامه داد و منتظر هیچ واکنشی نبود. مردم افغانستان تشنۀ عدالت و مردم‌سالاری‌اند و این ارزش‌ها را به هیچ صورت وا نمی‌نهند. تلاش‌های سازمان ملل و هر نهاد دیگر زمانی به نتیجه می‌رسد که در راستای تأمین عدالت و شفافیتِ انتخابات صورت گیرد. مردم افغانستان آن‌گونه که برخی‌ها برداشت کرده‌اند، چنان خسته نشده‌اند که به هر فیصله‌یی تن دهند. خسته‌گی مردم افغانستان نسبت به حق‌تلفی‌های آشکاری است که در حق‌شان صورت می‌گیرد و هیچ واکنشی را برنمی‌انگیزد.