پیش از برگزاری انتخابات پارلمانی باید تمامی اعضای ارشد کمیسیون‌های انتخاباتی برکنار و اعضای جدید که شایسته‌گی و لیاقت این پست‌ها
را داشته باشند، جهت گرفتن رأی اعتماد به مجلس معرفی و کسانی‌که در تقلبات سازمان‌یافته دست داشتند، به محاکمه کشانیده شوند
اگر اعضای کلیدی کمیسیون‌های انتخاباتی تغییر نکند و افراد جدید جایگزین آنان نشود، قریب به اکثریت مردم افغانستان در انتخابات پارلمانی شرکت نخواهند کرد.
شماری از حقوق دانان، اعضای ارشد کمیسیون‌های انتخاباتی را مسوول اصلی تنش‌های انتخاباتی دانسته و به این باور اند که اگر اعضای ارشد این کمیسیون‌ها تغییر نکند، مردم افغانستان حاضر به شرکت در انتخابات پارلمانی نخواهند شد.
این حقوق‌دانان، اعضای کلیدی این کمیسیون‌ها را متهم به جانبداری از نامزد خاص در انتخابات ریاست‌جمهوری و گرفتن رشوه برای برنده کردن شماری از نامزادن شورای‌های ولایتی کرده می‌گویند، هر دو کمیسیون مسوول تقلبات سازمان‌یافته در انتخابات ریاست‌جمهوری هستند.
به باور آنان، عدم بی‌طرفی کمیسیون‌های انتخابات سبب بی‌باوری مردم نسبت به انتخابات شده و این بی‌باوری ممکن است که در شرکت مردم در انتخابات پارلمانی اثر منفی بگذارد؛ بنابراین اعضای ارشد هر دو کمیسیون‌ قبل از رفتن به طرف انتخابات پارلمانی نه تنها برکنار بلکه به خاطر زیر سوال بردن دموکراسی درافغانستان به محاکمه کشانیده شوند.
این نگرانی‌ها در حالی ابراز می‌شود که قرار است تا چند ماه دیگر انتخاباتی پارلمانی برگزار شود؛ اما آیا قبل از مشخص نشدن رییس‌جمهور جدید برگزاری انتخابات پارلمانی ممکن است؟
جعفر کوهستانی استاد دانشکده حقوق دانشگاه کابل می‌گوید: «قبل از برگزاری انتخاباتی پارلمانی باید تمامی اعضای ارشد کمیسیون‌های انتخاباتی برکنار و اعضای جدید که شایسته‌گی و لیاقت این پست‌ها را داشته باشند، جهت گرفتن رای اعتماد به مجلس معرفی و کسانی‌که در تقلبات سازمان یافته دست داشتند، به محاکمه کشانیده شوند».
کوهستانی تاکید کرد: «اعضای کمیسیون‌های انتخاباتی براساس مصلحت‌های سیاسی گزینش شده اند و به شدت تحت تاثیر افراد خاص قرار دارند؛ بنابراین قبل از رفتن به طرف انتخابات پارلمانی اعضای کلیدی این کمیسیون‌ها باید تغییر کند».
به باور این استاد دانشگاه، چون انتخاب مسوولان این کمیسیون مصلحتی و سیاسی بوده، بنابراین استقلالیت این کمیسیون به شدت زیر سوال است؛ پس باید قبل از برگزاری انتخابات پارلمانی تغییرات اساسی در این کمیسیون به میان آید.
به گفتۀ وی: «اگر انتخابات پارلمانی توسط چنین کمیسیون برگزار شود، یقیناً که اکثریت مردم افغانستان در انتخابات پارلمانی شرکت نخواهند کرد؛ بنابراین قبل از برگزاری انتخابات پارلمانی اعضای کلیدی کمیسیون‌های انتخاباتی باید از اول گزینش شود».
در همین حال، نعیم ایوب‌زاده رییس تیفا می‌گوید: « قبل از رفتن به طرف انتخابات پارلمانی باید سرنوشت انتخابات ریاست‌جمهوری مشخص و حکومت جدید تشکیل شود».
وی تاکید کرد: «همچنین یک سلسله تغییرات اساسی باید در کمیسیون‌های انتخاباتی به میان بیاید و سپس آماده رفتن برای برگزاری انتخابات پارلمانی شویم».
به گفتۀ رییس تیفا، قبل از رفتن به انتخابات پارلمانی باید لیست رای‌دهنده‌گان نیز تهیه و ترتیب شود تا به پروسه شفافیت کمک شود؛ بنابراین قبل از انجام تمامی موارد ذکر شده، برگزاری انتخابات پارلمانی اشتباه بزرگ است.
وی افزود، همه مردم برای برگزاری یک انتخابات شفاف پارلمانی خواهان یک سلسله اصلاحات در کمیسیون‌های انتخاباتی هستند؛ پس قبل از رفتن به انتخابات پارلمانی ابتدا باید اصلاحات اساسی صورت گیرد.
ایوب‌زاده می‌گوید، اگر انتخابات پارلمانی توسط چنین کمیسیونی برگزار شود، نه تنها شفافیت پروسه زیر سوال خواهد رفت، بل حضور مردم نیز بسیار کمرنگ و حتا غیر ممکن خواهد بود.
این در حالی است که پس از برگزاری انتخابات ریاست‌‎جمهوری و شورای‌های ولایتی در ۱۶ حمل تنش‌های انتخاباتی بنابرآنچه تقلبات سازمان یافته عنوان می‌شود تا امروز ادامه دارد و پس از گذشت شش ماه از برگزاری انتخابات هنوزهم برنده و بازنده انتخابات ریاست‌جمهوری مشخص نشده است.