در سیزده سال گذشته، دولت افغانستان هیچ برنامه‌یی برای توسعۀ حمل‌ونقل شهری کابل نداشته است.
مقامات وزارت ترانسپورت می‌گویند که بازسازی شبکۀ حمل‌ونقل شهری کابل برای کشورهای کمک‌کننده در یک دهۀ گذشته اولویت نبوده و به همین دلیل هیچ کشوری حاضر به کمک به بازسازی آن نشد.
کابل با داشتن چند میلیون‌ نفر جمعیت، یکی از بدترین سیستم‌های حمل‌ونقل را دارد. سیستم حمل‌ونقلِ دولتی از کار افتاده و این تنها بخش خصوصی است که به داد مردم کابل می‌رسد.
جارالله منصوری، معاون برنامه در وزارت حمل و نقل افغانستان می‌گوید: رییس‌جمهور غنی خواهان تغییر ساختاری ریاست «ملی بس» و مشارکت بخش خصوصی در آن شده است.
به گفتۀ آقای منصوری «تنظیم حمل‌ونقل شهری در سال‌های گذشته، در اولویت کاری قرار نداشته؛ ترانسپورت حتا در اولویت پنجم و ششم هم نیامده است».

ریاست ملی‌بس یا ایستگاه اتوبوس‌های از کار افتاده
شبکه خدمات حمل‌ونقل شهری کابل در سال ۱۳۵۴ در زمان ریاست جمهوری محمد داوود ایجاد شد. پیش از شروع جنگ‌های داخلی، شبکۀ «ملی‌بس» تنها در کابل حدود هزار و ۶۰۰ اتوبوس داشت. بعداً حدود ۱۵۰ اتوبوس برقی هم به شبکۀ حمل و نقل شهری افزوده شد.
در دوران جنگ‌های داخلی افغانستان، شمار زیادی از اتوبوس‌های مربوط به شرکت دولتی ملی‌بس خراب شدند و این شبکه تقریباً از کار افتاد.
بعد از سقوط گروه طالبان و در طول ده سال گذشته بیش از یک‌هزار دستگاه اتوبوس شهری از کشور‌های هند، جاپان، ایران و پاکستان به این بخش کمک شد. اما این کمک نتوانست که ناوگان شهر کابل را دوباره به حرکت درآورد.
در حال حاضر، تعداد زیادی این اتوبوس‌ها به عنوان آهن پاره فروخته شده و حدود ۸۰۰ اتوبوس دیگر نیز در پارکینگ‌های شرکت ملی‌بس زمین گیر شده‌اند. به گفتۀ احمد نذیر رضایی، رییس شرکت ملی بس، بیشتر این اتوبوس‌ها به دلیل آن‌که نیاز به تعمیر دارند، از حرکت بازمانده‌اند.
آقای رضایی وضعیت سیستم حمل و نقل شهری کابل را چنین توصیف می‌کند: «برنامۀ دولت تمرکز روی بخش خصوصی بود. ریاست ملی بس زمانی از ریاست‌های طراز اول کشور بود. این‌که دولت و یا کدام ارگان دیگر به ما کمک نکرد، برمی‌گردد به همان برنامۀ دولت. اگر به شرکت ملی‌بس توجه شود، وعده می‌دهم که ظرف چهار الی پنج ماه سرپا خواهد ایستاد.»

امکانات بی‌نظیر و بدون استفاده
در گذشته این ریاست تعمیرگاه مجهزی را در اختیار داشت. در حال حاضر، از این تعمیرگاه‌ها تنها دیوارهای فرو ریخته و یک مشت آهن پاره باقی مانده است.
ریاست ملی‌بس در گذشته علاوه بر ساختمان‌های اداری، مجهز به کلینیک، خیاطی، غذاخوری و آرایشگاه مخصوص کارمندانش بوده است. این مرکز دارای سه پارکینک در منطقۀ مکروریان در شرق، خوشحال خان در غرب و سه راهی خواجه بغرا در شمال کابل بوده است.

وضعیت کارمندان شرکت ملی‌بس
در گذشته حدود یک‌هزار نفر در شرکت ملی‌بس کار می‌کردند. یکی از کارمندان این شرکت، وضعیت خود را به شرایط کمونِ اولیه شبیه می‌داند، که مجبور است برای گرم کردن دفتر و غذایش، به جای گاز و برق از هیزم استفاده کند. خانم حنیفه، یکی دیگر از کارمندان شرکت ملی‌بس است. وقتی دربارۀ گذشتۀ این شرکت سخن می‌گوید، گلویش را بغض می‌گیرد. می‌گوید در گذشته هر چند مدت یک‌بار شخص رییس جمهور وقت افغانستان، داکتر نجیب‌الله، به این مرکز سر می‌زد و از وضعیت خبر می‌گرفت و «جشن ملی‌بس»، یکی از جشن‌هایی بود که با حضور رییس جمهور در باغ بابر برگزار می‌شد.
حنیفه اکنون از وضعیت شکایت دارد و می‌گوید که «شرکت ملی‌بس به روزی افتاده که حتا وزیر حمل و نقل به آن سر نمی‌زند. به گفتۀ او، داکتر نجیب‌الله خودش ساعت ۱۲ سر زده به ریاست ملی‌بس می‌آمد، می‌رفت به غذاخوری و با کارمندان غذا می‌خورد. اما امروز وضعیت طوری است که قطعات مورد نیاز اتوبوس‌ها را خود راننده‌ها می‌خرند، در شهر که می‌روند، پولیس ترافیک و مأموران شهرداری راننده‌ها را اذیت می‌کنند. ایستگاه‌های مربوط به ملی‌بس‌ها فروخته شده.»

وعده‌های میان تهی
در ماه مارچ سال ۲۰۱۲ که برای تهیۀ گزارش مشابه سراغ وزارت ترانسپورت و شهرداری کابل رفته بودم؛ هر دو نهاد اطمینان دادند که خطوط جدید اتوبوس‌رانی در شهر کابل راه‌اندازی می‌کنند و اتوبوس‌های برقی نیز دوباره به کار خواهند افتاد.
در آن روزها خوژمن علومی، معاون خدمات شهری، شهرداری کابل از راه‌اندازی خطوط مترو‌بس (اتوبوس دوکابین) در کابل حرف زد. اکنون با گذشته سه سال از طرحی که قرار بود همان سال با گرم شدن هوا آغاز شود، خبری نیست.
آقای رضایی، رییس کنونی شرکت ملی‌بس می‌گوید که نه تنها کاری انجام نشده، بلکه او فقط قادر شده که جلو ورشکسته‌گی کامل شرکت ملی بس را بگیرد.

حمل‌ونقل بخش خصوصی
کابل حدود ۵ میلیون جمعیت و شبکۀ حمل‌ونقل این شهر عمدتاً به وسیلۀ موترهای شخصی، اتوبوس‌های خصوصی، تکسی، ریکشا می چرخد.
در این اواخر شماری از شرکت‌های خصوصی وارد شبکۀ حمل و نقل این شهر شده‌اند. یکی از این شرکت‌ها توانسته که بیش از ۲۰۰ اتوبوس بزرگ و کوچک را وارد شبکۀ حمل و نقل شهری کابل کند.

مشکلات شهروندان
شهر کابل یکی بدترین سیستم‌های حمل‌ونقل را دارد.
مسوولان بارها اعلام کرده اند که کابل ظرفیت جمعیت کنونی‌اش را ندارد، این شهر برای جمعیت ۵۰۰ هزار نفری با سهولت محدود حمل و نقل بنا گذاشته شده بود. اما در حال حاضر حدود ۵۰۰هزار وسیلۀ نقلیه در این شهر تردد دارند. بسیاری‌ها به این باورند که احیای ناوگان حمل و نقل شهری نیاز به یک بازنگری جدی دارد. اکنون کابل به پارکینگی بزرگ شباهت دارد تا به یک شهر که صاحب شبکۀ حمل‌ونقل مدرن باشد.