بخش نخست

بعضی‌ها ـ گویا ـ آفریده شده‌اند برای سرزنش؛ یعنی کافی است شما بگویید کوچکترین اشتباهی انجام داده‌اید، آن‌وقت این افراد چنان مهارتی در لگدمال کردنِ روح و روان شما دارند که نگو و نپرس! همین اخلاق گندشان باعث می‌شود که آدم‌های اطراف‌شان از آن‌ها دوری کنند و کسی رغبت نکند تا با آن‌ها هم‌صحبت شود. خلاصه، سرزنش یکی از کارهای مهم زندگی‌ آن‌ها شده است! البته گاهی دست خودشان هم نیست؛ یعنی خودشان هم می‌دانند که رفتارشان اشتباه است، ولی سرزنش‌کاری به یکی از عادت‌های زندگی‌شان تبدیل شده است.

سرزنشی که شما را تنها می گذارد!
وقتی یک نفر شروع می‌کند به سرزنش کردن، در واقع دلیل همۀ اتفاقات عالم را به گردن یک نفر دیگر می‌اندازد برای همین اگر آن یک نفر دیگر فقط کمی تا قسمتی بویی از احساسات برده باشد، از تداوم این سرزنش‌ها خسته می‌شود و دور هر چی ارتباط با شما است را خط می‌کشد.
نارضایتی، ناراحتی، دل‌خوری و حتا عصبانیت همه بازخوردهایی است که شما از آدم‌هایی که سرزنش‌شان می‌کنید، خواهید دید. کسانی که دیگران را ملامت می‌کنند، در کشمکش‌ها و دعواها، آدم‌های مقاومی هستند، همیشه خود را حق به جانب می‌گیرند و معمولاً مسوولیت رفتار، افکار و احساس خودشان را هم به دیگران تحمیل می‌کنند. در چنین مواقعی اختلاف بین دو نفر به جای این‌که به نتیجۀ درستی برسد، تنها به بحث و دعوا و ملامت کردن می‌گذرد. وقتی شما اطرافیان‌تان را به دلایل مختلف سرزنش می‌کنید، در واقع روحیۀ آن‌ها را خدشه‌دار می‌کنید، اعتماد به نفس‌شان را از بین می‌برید و حس درمانده‌گی، ناامیدی و شکست را در آن‌ها ایجاد می‌کنید و تازه نسبت به شما حس منفی در ذهن‌شان ایجاد می‌شود که شما اهل حل مسایل و مشکلات نیستید و تنها می‌توانید اطرافیان را ملامت کنید برای همین دایرۀ ارتباط با شما را کوچک و کوچک‌تر می‌کنند و کلاً ترجیح می‌دهند از بیان احساس و نظرهای خود و یا درد دل با شما خودداری کنند. وقتی شما دایم در حال ملامت اطرافیان‌تان باشید، آن‌ها شما را فردی خودشیفته و مغرور می‌پندارند که نمی‌شود به و نظرات‌تان اعتماد کرد و ترجیح می‌دهند شما را کم‌تر در بحث‌ها و موضوعات زندگی‌شان دخالت بدهند.

ملامت بی‌ملامت
سرزنش‌کنندگان خودشان هم از رفتارشان راضی نیستند؛ یعنی وقتی ابراز ناراحتی و نارضایتی دیگران و ارتباطات خود را در خطر می‌بینند، دوست دارند دست از این رفتارشان بردارند، اما عادت کردن، کنار گذاشتن این رفتار را برای آن‌ها مشکل کرده است. برای این‌که بتوانید از شدت سرزنش‌های‌تان کم کنید و رفتار متعادلی داشته باشید، موارد زیر را پیشنهاد می‌کنیم:
شدت سرزنش‌تان چه‌قدر است؟
اول از همه، شدت سرزنش خود را کشف کنید؛ یعنی ببینید که شما در چه حد و اندازه اهل سرزنش و ملامت دیگران هستید و آن‌ها را با خاک یکسان می‌کنید. برای این‌که میزان سرزنش خود را متوجه شوید، می‌توانید رفتار خود را بازبینی کنید؛ یعنی فکر کنید ببینید شما در برابر مسایل مختلف چه‌گونه برخورد می‌کنید، دیگران در برابر سرزنش شما چه واکنشی نشان می‌دهند، نتیجۀ گفت‌وگوهای شما معمولاً به کجا ختم می‌شود و میزان نارضایتی دیگران از شما به چه مقدار است. اگر دیگران هر بار بعد از صحبت با شما به هم می‌ریزند و عصبانی و ناراحت می‌شوند، یعنی این‌که شما میزان سرزنش‌تان خیلی زیاد است. اما اگر پایان گفت‌وگوهای شما به جای بحث و دعوا، به نتیجه‌گیری مناسب رسیده است، می‌توانید بگویید که شما خیلی هم اهل سرزنش نیستید، چون گفت‌وگوهای همراه با سرزنش در واقع نتیجه‌بخش نیست.