چهار شنبه ۶ جوزا ۱۳۹۴

رسانه‌های پاکستانی و رسانه‌های بین‌المللی نگاشته‌اند که پاکستان از طالبانِ افغان خواسته به حملاتِ خود در افغانستان پایان دهند.
اگر این خبر صحت داشته باشد، شاید نخستین گامی‌ باشد که پاکستان برای افغانستان برمی‌دارد. اما با تأسف، شواهد و قراینِ زیادی وجود دارند که نشان می‌دهد پاکستان علاقه‌یی به ایجاد فشار بر طالبانِ افغانی ندارد و این خبر می‌تواند یک عملِ عوام‌فریبانه باشد.
گزاش‌ها می‌رسانند که دولت پاکستان به گروه طالبانِ افغان هشدار داده است که اگر عملیاتِ بهاریِ خود در خاکِ افغانستان را فوراً متوقف نسازد، باید منتظر عواقبِ آن باشد. بر بنیاد گزارش‌های رسانه‌های پاکستانی، این پیام از طریق واسطه‌هایی به رهبری طالبانِ افغان منتقل شده و ریاست‌جمهوری افغانستان در این جریان قرار دارد.
برحسب تأیید این خبر، هنوز معلوم نیست که پاکستان چه برخوردی با طالبانِ افغانی خواهد داشت، اما زمان و فرصتِ نشرِ این خبر نشان می‌دهد که پاکستان صرفاً از سرِ ضرورت این خبر را اشاعه داده است. اکنون که بحث امضای تفاهم‌نامۀ استخباراتی میانِ دو کشور با واکنش های شدید در افغانستان مواجه شده، نشرِ این خبر می‌تواند چنین وانمود سازد که همکاری پاکستان در زمینۀ ایجاد ثبات در افغانستان صادقانه است و تفاهم‌‎نامۀ استخباراتی با پاکستان تأمین‌کنندۀ منافعِ افغانستان نیز می‌باشد.
اگر چنین نیست، می‌بایست پاکستان با روش‌های گونه‌گون و در فرصت‌های متفاوت، طالبان را صدمه می‌زد و دست‌کم محلِ اختفای ملاعمر را افشا می‌کرد. از طرف دیگر، نفسِ این خبر نشان می‌دهد که گفت‌وگوهایی که زیر نامِ صلح با طالبان عنوان می‌شوند، به بار نشسته‌ و هشدارِ پاکستان عاملی است که طالبان را وادار به پذیرشِ روند صلح می‌کند. از سوی دیگر، پروژۀ طالبان به‌سانِ پروژۀ حکمتیار در سال‌های حکومتِ استاد ربانی در کابل پایان یافته و چنان‌که طالبان در آن‌زمان با رویکرد نو به‌جای حکمتیار و در امتدادِ همان پروژه وارد شدند، حالا طالبان نیز با عینِ سرنوشت مواجه می‌شوند و جایِ آن‌ها را داعشیان ـ به عنوان یک پروژۀ بزرگ‌تر و به‌روزتر ـ پُر می‌کنند.
در عین حال، شدت گرفتنِ حملات انتحاری، انفجاری و جبهه‌یی طالبان در مناطق مختلفِ کشور نشان می‌دهد که آن‌ها تلاش دارند تا در این شب و روزها امتیازهای بیشتری به‌دست آورند و خود را به عنوانِ یک طرفِ قدرت در افغانستان تعریف و تثبیت کنند و به‌نحوی وارد ساختار نظام شوند.
مسلماً اشتراکِ طالبان در قدرت سیاسی، از نیازهایی‌ست که آقای غنی مطرح کرده و پاکستان نیز می‌تواند با چنین نقشه‌یی به اهداف اساسیِ خود در افغانستان دست یابد. اما آن‌چه برای پاکستان جای نگرانی دارد این است که قوت گرفتنِ گروه داعش در افغانستان، پاکستان را نیز در معرضِ خطر و آسیب قرار می‌دهد. زیرا داعش با رویکردی بسیار بزرگ‌تر از طالبان و خارج از دایرۀ کنترل و اثرگذاریِ پاکستان وارد بازی شده‌ و ممکن است در درازمدت این کشور را با بحران روبه‌رو کند.
بنابراین، نشر این خبر که پاکستان به طالبان هشدار داده تا عملیات بهاری‌شان را متوقف کنند، حتماً در پشتِ سرِ خود حرفِ دیگری برای گفتن دارد و می‌تواند یک‌مقدار ذهنیت‌های عامه را به بازی بگیرد. پاکستان شاید به‌خاطر حفظِ این تفاهم‌نامۀ استخباراتی و تطبیق مواد تعیین‌شده در آن، دست به هر اقدامِ نمایشی‌ بزند؛ اما مردم افغانستانِ امروز به‌خوبی نیاتِ خطرناکِ این همسایۀ جنوبی را می‌فهمند و از مقام‌های دولت وحدتِ ملی نیز انتظار دارند که فریبِ این‌گونه حرف‌ها را نخورند.