ناجیه نوری/ دو شنبه ۱۱ جوزا ۱۳۹۴

گسترش نفوذ داعش در افغانستان سبب شده که کشورهای منطقه در تلاش فراهم‌سازی زمینۀ مذاکره میان طالبان با دولت افغانستان شوند.
شماری از آگاهان سیاسی می‌گویند، تهدید داعش سبب گردیده که کشورهای ایران، چین، ترکمنستان و… برای آوردن صلح در افغانستان پا درمیانی کنند.
به گفتۀ آنان، چون حضور داعش در افغانستان برای کشورهای همسایه خطرآفرین است، به همین دلیل کشورهای منطقه در تلاش هستند تا با حفظ ثبات در افغانستان پای داعش را از کشورهای‌شان دور نگه دارند.
در این حال، برخی تحلیلگران این تلاش‎‏ها را ناکام می‎خوانند؛ زیرا به گفتۀ آنان، حکومت افغانستان علاقه‌مند گفت‌وگوهای صلح نیست.
معین مرستیال آگاه مسایل سیاسی می‌گوید، حضور داعش همان‌طور که برای کشورهای عرب خطرآفرین بود، بدون شک برای کشورهای همسایه افغانستان نیز نهایت خطرآفرین است، بنابراین کشورهای منطقه در تلاش اند تا با حفظ ثبات در افغانستان پای داعش را از کشور خودشان کوتاه کنند.
مرستیال گفت: روسیه، چین، ترکمنستان و…. ناامنی و حضور داعش در افغانستان را به زیان خود تلقی می‌کنند، به همین دلیل برای فراهم‌سازی زمینه مذاکره میان طالبان و دولت افغانستان تلاش می‌کنند.
به باور این آگاه سیاسی، دلیل اصلی این‌که اکثریت کشورهای منطقه و جهان خواهان فراهم سازی زمینه مذاکرۀ با طالبان و آوردن صلح در افغانستان اند این است که ناامنی… ادامه صفحه ۶
تلاش‎های منطقه‎یی برای…
در افغانستان امنیت منطقه را با چالش مواجه کرده است.
مرستیال بُعد دیگر جنگ در افغانستان را جنگ اقتصادی دانسته می‌گوید، شاهراه ابرایشم که از شمال افغانستان عبور کند، انتقال برق از تاجیکستان به افغانستان، انتقال گاز ترکمنستان به هند و پاکستان از جمله پروژه‌هایی اند که تنش بالای آن جریان دارد.
وی تاکید کرد، این پروژه‌های اقتصادی سبب ایجاد اختلافات سیاسی میان کشورها و بالاخره سبب ناامنی در افغانستان گردیده و کشورهای منطقه با فراهم سازی زمینه برنامه‌های صلح می‌خواهند به نحوی در برنامه‌های اقتصادی افغانستان شریک باشند.
وحید مژده آگاه مسایل سیاسی می‌گوید: « مطرح کردن مسالۀ خراسان از سوی گروه داعش سبب نگرانی شدید در میان شماری از کشورهای منطقه گردیده است».
وی تاکید کرد، طالبان در هنگام حضورشان برنامه‌یی برای حمله به کشورهای دیگر نداشتند، اما گروه داعش پس از حضورش اعلام کرده که برای کل منطقه برنامه دارند و مسالۀ خراسان را نیز مطرح کرده است.
مژده افزود: «مطرح کردن مساله خراسان سبب ایجاد همگرایی میان کشورهای منطقه گردیده واین کشورها در صدد برگزاری کنفرانس‌ها و فراهم سازی زمینۀ مذاکره میان طالبان با دولت افغانستان شدند».
به گفتۀ این آگاه سیاسی، در حالی‌که جنگ در افغانستان در ۱۳ سال گذشته برای اکثریت کشورهای منطقه یک حربه و یک وسیله بود و آنان ادامه جنگ در افغانستان را به نفع خود تلقی می‌کردند.
مژده گفت: «بعضی از کشورها به این باور بودند که امریکا سرگرم جنگ در افغانستان با نیروهای القاعده و طالبان است و کاری با آنان ندارد. همین طور برای روس‌ها هم بد نبود، زیرا ناامنی‌ها و جنگ در افغانستان سبب شد تا چین نتواند به آسیا میانه راه پیدا کند.
او تاکید کرد: «پاکستان از جنگ افغانستان در ۱۳ سال گذشته نهایت استفاده را برده؛ اما پس از به وجود آمدن بعضی از گروه بنیادگرا در منطقه برای اکثریت کشورهای منطقه از جمله روسیه، چین و ایران نگرانی‌های جدیی ایجاد شده».
مژده می‌گوید، اما از یک سو امریکا خواهان صلح در افغانستان نیست و از سویی هم در درون حکومت جدید کسانی اند که از جنگ بهره می‌برند و از این طریق ثروتمند شدند؛ بنابراین علاقمندی برای مذاکره با طالبان وجود ندارد؛ پس نمی‌توان زیاد امیدوار بود که در آینده‌های نزدیک ما شاهد مذاکره میان دولت و طرف اصلی درگیر جنگ باشیم.
همچنان، سیداسحاق گیلانی عضو پیشین مجلس نماینده‌گان می‌گوید: «من تعجب می‌کنیم که چگونه و چرا افغانستان در این اواخر دایه‌های بی‌شمار و مهربان‌تر از مادر در منطقه پیدا کرده است؟».
گیلانی گفت، جالب‌تر اینکه اکثریت کشورهای منطقه یکی پشت سردیگر اعلام می‌کنند که برای فراهم سازی زمینه مذاکره میان دولت افغانستان و طالبان آماده‌گی دارند؛ اما کشورهایی که در افغانستان پول مصرف کردند و اتباع شان کشته شدند، همه ساکت و آرام اند.
وی تاکید کرد، پس باید مطالعه و بررسی صورت گیرد که این کشورها چرا خواهان صلح در افغانستان اند و امنیت افغانستان برای شان مهم است.
به باور این عضو پیشین مجلس، چون افغانستان به قلب آسیا مشهور شده و این قلب در حال حاضر نهایت بیمار است و بیماری این قلب یک سلسله مشکلات را برای سایر اعضا ایجاد کرده، بنابراین شاید شماری از کشورهای منطقه برای نجات خود در صدد درمان آن هستند.
او افزود، شاید هم با وجود این‌که شماری از کشورها تلاش کردند تا این بیماری را درمان کنند؛ اما بیماری قلب آسیا صعب‌العلاج شده و درمان نتیجه نداشته؛ اما مسالۀ مهم این است که کشورهایی‌که تازه علاقه‌مند شدند، از نسخه اساسی آگاهی ندارند، زیرا حکومت افغانستان علاقمند گفت‌وگوهای صلح نیست.
گیلانی گفت: «هر روز یک کشور پرچم صلح افغانستان را در دست می‌گیرد؛ اما متاسفانه شورای عالی صلح افغانستان که همین اکنون نه رییس دارد و نه رییس دبیرخانه، درطی چند سال گذشته نتوانسته حد اقل زمینه چند مذاکره را با سران اصلی طالبان فراهم سازد».
گیلانی اضافه کرد، همیشه برنامه‌های صلح ما در دست شماری از اشخاص و گروه‌های استخباراتی بوده و شاید به همین دلیل تا اکنون راه حل مناسب پیدا نشده است.
در ۱۳ سال گذشته شماری از کشورهای منطقه مانند ترکیه، قطر، عربستان سعودی و چین همواره تلاش کردند تا زمینه مذاکره میان دولت افغانستان و طالبان را فراهم کنند؛ اما هیچ کدام از این تلاش‌ها تاکنون نتیجه مثبت نداشته و در هیچ یک از مذاکرات طرف اصلی درگیر جنگ در افغانستان در میز مذاکره حاضر نشدند و همواره برشرط های خود برای حضور در مذاکرات تاکید کردند.
طالبان برای حضور در مذاکرات صلح خواهان خروج بدون قید و شرط نیروهای خارجی از افغانستان و تغییر قانون اساسی بوده اند.