دو شنبه ۲۹ سرطان ۱۳۹۴

روزهای عید شمار زیادی از کودکان پول عیدی‌شان را تفنگ خریده و کوچه جنگی می‌کنند. برخی از این تفنگ‌های پلاستیکی مصون نیستند و مرمی شان می‌تواند افراد را زخمی کند. آمار جراحی چشم در روزهای عید به این دلیل افزایش یافته بود.
یکی دزد می‌شود و یکی پولیس، دیگری طالب و داعش می‌شود و سربازان اردو را می‌کشد. در روزهای عید جاده‌یی نیست که کودکان تفنگ به دست نبینی که سنگر گرفته اند و خیلی جدی در حال جنگ اند. دقیقاً مثل جنگ‌های واقعی این جنگ‌های کودکانه هم قربانیان غیر نظامی در پی دارند.
عبدالحکیم، باشنده ولایت فاریاب در شمال افغانستان است و برادرزاده سه ساله اش در جنگ ملسحانه میان دیگر کودکان آسیب دیده است. او برادرزاده اش را، که مرمی پلاستیکی کودکان جنگجو به چشمش اصابت کرده، به کلینیک چشم در شهر مزار شریف آورده است.
عبدالحکیم می‌گوید چشم برادرزاده اش بسیار سرخ شده و نیاز به تداوی دارد: «این طفل برادرزاده ام است که پدرش فوت کرده. در کوچه میان بچه‌هایی که بازی می‌کردند بوده و چشمش توسط این تفنگ های پلاستیکی که از پاکستان می آید افگار شده است. خودش تفنگچه نداشته، اما یکی از بچه ها به طرفش فیر کرده و مرمی پلاستیکی به چشمش خورده، نمی دانیم کی بود.»
این کودک سه ساله تنها قربانی این تفنگ‌های پلاستیکی نیست. داکتر محمدمرتضی فرهمند، مسوول کلینیک چشم «فرهمند» در شهر مزار می گوید تنها در کمتر از دو روز ایام عید ۱۵ واقعه از این گونه به کلینیک وی مراجعه کرده اند: «بسیاری واقعات هم هستند که به داکتر مراجعه نکرده اند. برخی ها درمان خانگی می کنند. برخی به داکتر غیر عمومی مراجعه می کنند. برخی ها اصلا پول داکتر رفتن را ندارند و برخی هم در مناطق دوردست زندگی می کنند که پول سفر را ندارند.»
افزایش نابینایان
وی می‌گوید در روزهای عید کلینیکش بسته بوده و این تعداد از مریضان عاجل را در پی تماس تلفنی مریضداران معاینه کرده است. داکتر فرهمند با بیماری های مختلفی که باعث نابینایی مردم می شود سر و کار دارد. او نگران این است که این تفنگ ها چشم های بیشتری را آسیب بزند و آمار نابینایان را در افغانستان بیشتر کند.
وی می‌گوید ضربه خوردن چشم در درازمدت می تواند باعث کم بینی و نابینایی شود؛ مسئله ای که مردم افغانستان متوجه نیستند. او می گوید اکثر شفاخانه های افغانستان بخش تخصصی چشم ندارند و به این دلیل آمار نابینایان در حال افزایش است: «آمار سازمان صحی جهان و وزارت صحت عامه می رساند که ۱٫۵ تا ۲ درصد از مردم افغانستان از دو چشم نابینا هستند. هشتاد درصد این رویدادها قابل وقایه و قابل تداوی اند. کسانی که از یک چشم نابینا اند شمارشان به تقریبا ۱٫۵ میلیون تن می رسد.»
وی اضافه می‌کند که براساس آمار ارائه شده از سوی یکی از داکتران شفاخانه نور در کابل، تنها در روز اول عید به خاطر فیر گلوله های تفنگ های پلاستیکی ۲۱ مورد جراحی چشم صورت گرفته که مریضان بستر شده اند؛ اینکه به چه تعداد سرپایی تداوی و معاینه شده و مرخص شده اند معلوم نیست.
در روزهای عید علاوه بر تفنگ های پلاستیکی، کودکان از بازیچه های دیگری هم استفاده می کنند که بیشتر ماهیت جنگی دارند. مثلا پتاقی ها و مواد انفجاری در این روزها کودکانی زیادی را دچار سوختگی و آسیب های دیگر می کند.
تاثیرات روانی
داکتر فرهمند می‌گوید به عنوان یک داکتر چشم، سلامتی چشم و بینایی مردم برایش در اولویت قرار دارد؛ اما تاثیرات روانی اینگونه بازی ها بر کودکان نیز خطری جدی است. به باور وی کودکی که امروز از داشتن اسلحه لذت ببرد و خودش را در مقام یک تروریست تصور کند، امکان دارد در جوانی اش دست به اسلحه ببرد و یک جنگجوی واقعی شود.
جامعه شناسان در افغانستان علاقه مفرط کودکان به اسلحه را ناشی از جنگ های دوامدار و ارزش دادن به اسلحه در خانواده ها می دانند. بیشتر این اسلحه های پلاستیکی از پاکستان، چین و ایران وارد افغانستان می شود و بیشترین فروش را در روزهای عید دارد.
عبدالحکیم که برادرزاده اش در کوچه جنگی کودکان مسلح و جنگدوست زخمی شده، از دولت می خواهد تا جلو واردات و فروش اسلحه های پلاستیکی و دیگر بازیچه های خطرناک را بگیرد: «دولت باید بر تاجران فشار وارد کند و مالیات این نوع از جنس های وارداتی را بالا ببرد. پولیس باید جلو فروش پتاقی و اسلحه های پلاستیکی را بگیرد. خانواده ها هم باید نگذراند که کودکان اینطور بازیچه ها بخرند.»
تقریبا چهار دهه است که در افغانستان جنگ است و هر روز رسانه‌های کشور از درگیری‌های مسلحانه و کشتن و کشته شدن خبر می دهند. هیچ کنترولی بر برنامه هایی که برای روان کودکان خطرناک است وجود ندارد. کودکان با بزرگسالان سرویس های خبری، برنامه های سیاسی و فیلم های اکشن می بینند.
داشتن اسلحه در افغانستان نشانه‌یی از اقتدار، حاکمیت، شخصیت و ثروت است. اینکه کودکان در آینده به اسلحه و جنگ چه دیدی خواهند داشت، همین امروز در کوچه های افغانستان به وضوح دیده می شود.