احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکرده‌اند.





ایران و گفت‌وگوهای صلح

گزارشگر:چهارشنبه 16 جدی 1394 - ۱۵ جدی ۱۳۹۴

رییس اجرایی کشور از دو روز به این‌سو در ایران به‌سر می‌برد تا دربارۀ موضوعاتی مانندِ تحکیم روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با مقاماتِ ایرانی گفت‌وگو کند.
هم‌زمان با این سفر، مقاماتِ ایرانی در افغانستان، از همکاری‌های ایران در امرِ گفت‌وگوهای صلحِ افغانستان خبر داده و ابراز آماده‌گی کرده‌اند، و در دیدار آقای عبدالله با مقام‌های ایرانی نیز، مقاماتِ این کشور گفته‌اند که باید به ایران اجازه داد تا به گونۀ مستقیم به ایجاد صلح در افغانستان کمک کند و آقای عبدالله هم با این سخنان موافقت کرده است.
البته این سفر، جوانبِ دیگری هم دارد. دیدارِ آقای عبدالله با آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران، حسن روحانی رییس‌جمهوری و چند مقامِ دیگرِ ایرانی برای ما فرصتی را فراهم می‌کند تا توجهِ آن کشور به ایجاد ثبات در افغانستان و همکاری در زمینه‌های مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر، گسترش همکاری‌های اقتصادی و تجاری و توسعۀ روابط فرهنگی، بیشتر از آن‌چه هست، جلب گردد.
ایران برای بخش قابلِ توجهی از مردمِ افغانستان خانۀ دوم است و برای برخی‌های‌شان هم به دلیلِ سال‌ها مهاجرت و اقامت در آن، اهمیتی قریب به خانۀ اول را یافته است. حضور نزدیک به سه میلیون مهاجرِ قانونی و غیرقانونی در ایران، فرصتی را برای کار و آموزشِ این جمعیتِ انبوه مساعد ساخته است. اما انتظار این است که در این دیدار، سهولت‌های زیادی برای مهاجرانِ افغانستان در ایران فراهم شود؛ به‌خصوص سهولت‌هایی در زمینۀ آموزش و پرورشِ کودکان و نوجوانانِ آن‌ها. بنابراین، عمیق بودنِ رابطه با چنین کشوری برای افغانستان اهمیتِ خاصی دارد؛ چنان‌که داشتن رابطه با هند، چین و روسیه در منطقه، در فراهم‌سازی زمینه‌های مثبت برای افغانستان بسیار مهم و تأثیرگذار است.
اما هرگاه از همکاری‌های ایران در افغانستان سخن گفته می‌شود، مانعی به نامِ پاکستان در برابرِ ما قد علم می‌کند. رویارویی پاکستان با ایران در افغانستان، کمتر از رویارویی آن کشور با هند نمی‌تواند باشد. با فعال شدنِ بندر چابهار که در صدرِ گفت‌وگوهای رییس اجرایی و مقاماتِ ایرانی قرار دارد، افغانستان بدیلی برای بندر کراچی می‌یابد و ایران نیز از این رهگذر نفعِ سرشاری می‌برد. اما مسلماً پاکستانی‌ها با این کار موافق نیستند و نمی‌خواهند بازار خوبی مثل افغانستان را از دست بدهند. مبرهن است که با راه یافتنِ افغانستان به چابهار، ایران اهمیتی هم‌سنگِ پاکستان از نقطه‌نظرِ تجاری برای ما پیدا می‌کند و در درازمدت از پاکستان در تمامِ عرصه‌ها پیشی می‌گیرد. بنابراین، پاکستانی‌ها نهایتِ تلاشِ خود را به خرج می‌دهند تا مانع همکاری‌های گستردۀ دو کشور و تحققِ این اهداف شوند. اما در عین حال، ایرانی‌ها توانایی‌ها و متغیرهای زیادی برای ایجاد رابطۀ بهتر با پاکستان دارند و افغانستان می‌تواند در کنار چین، از ایران به عنوان یک همسایۀ قدرتمند به عنوانِ اهرمِ فشار بر پاکستان استفاده کند. حالا که ایرانی‌ها خودشان آمادۀ همکاری در روند صلح‌اند، می‌دانند هیچ راهی برای رسیدن به این هدف ندارند جز این‌که پاکستان را مورد توجه قرار دهند؛ یعنی ایرانی‌ها باید با پاکستانی‌ها صحبت کنند و بر آن کشور تأثیر بگذارند.
در همین حال، ایران از گذشته‌ها یعنی از زمانِ جاروب شدنِ طالبان از کشور در چهارده سال پیش، همکارِ خوبی برای افغانستان بوده است. امریکایی‌ها هیچ‌گاه در برابرِ همکاری‌های ایران قرار نگرفتند و در آینده هم به نظر نمی‌رسد که میانِ این دو قدرتِ رقیب، دشمنیِ خاصی در میدانِ افغانستان رونما شود. این‌که افغانستان می‌تواند به عنوانِ یک نقطۀ تعامل میانِ این دو کشورِ مدعی قرار گیرد، فرصتِ دیگری برای افغانستان است. اما تا زمانی که ایران برای ایجاد ثبات در افغانستان، پاکستان را وادار به همکاری نسازد و افغانستان از این قدرت‌ِ منطقه‌یی در راستای رسیدن به صلح بهرۀ لازم را نبرد، هیچ همکاری کلانِ اقتصادی میان ایران و افغانستان نمی‌تواند به قوام برسد.

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.