تغییرات اقلیمی و نباریدن برف و باران در فصل زمستان، سبب نگرانی‌ مردم افغانستان شده است.
شماری از شهروندان کشور با نگرانی از این وضعیت می‌گویند، اگر باران و برف در کشور نبارد، سال آینده در وضعیت بدی قرار خواهیم گرفت.
آگاهان محیط‌زیستی می‌گویند، کاهش بارش در ساحات شرق، شمال و ارتفات مرکزی که زمین‌های زراعتی با بالاترین بهره‌وری کشاورزی افغانستان را دارد، منجر به چالش‌هایی نظیر نابرابری اجتماعی، فقر و ناامنی، کمبود مواد غذایی و تهدیدات قابل توجهی بر زنده‌گی، معیشت، اموال، ثبات سیاسی و اقتصادی و محیط‌زیست جوامع شهری و روستایی می‌شود.
این آگاهان از رهبران حکومت می‌خواهند که روند تغییر اقلیم را شوخی تصور نکرده و با برنامه‌ریزی دقیق به این مورد به‌گونۀ جدی برخورد کنند.
نهادهای صحی ابراز نگرانی کردند که وضعیت نامناسب زیست‌محیطی، در کنار مصایب دیگر، باعث افزایش بیماری سرطان می‌شود.
به گفتۀ محققان محیط‌زیستی، همانطور که در زمینۀ گرمایش زمین ما نیازمند اقدام عاجل هستیم، دربارۀ سرطان نیز چنین ضرورتی احساس میشود، چون بسیاری از سرطانها قابل پیشگیری و درمان هستند. بر اساس آخرین آمارِ صندوق تحقیقات سرطان جهانی هر ساله حدود ۷ میلیون نفر در سراسر جهان در اثر ابتلا به سرطان جان خود را از دست می‌دهند که این آمار تا سال ۲۰۲۰ به ۱۰ میلیون نفر افزایش خواهد یافت.
پیشبینی می‏شود که تعداد موارد جدیدِ ابتلا نیز از ۱۰ میلیون تا سال ۲۰۲۰ به ۱۶ میلیون در سال برسد. همچنین پیشبینی می‏شود که میزان مرگ و میرهای ناشی از این بیماری در ۴۰ سال آینده ۲ برابر خواهد شد.
طبق محاسبات، همه ساله ۵ میلیون بیمار جدید سرطانی نیازمند پرتو درمانی خواهند بود که در این راستا، وجود نیروهایی با دانش، تعلیمات کافی، تجارب کلینیکی و پزشکی و نیز تسهیلات مناسب و زیرساختهای حفاظتی برای انجام پرتو درمانی به روشهای مطمین، ایمن و خصوصاً موثر به شدت احساس میشود.
کشورهای در حال توسعه ۸۵ درصد از جمعیت جهان را تشکیل میدهند، اما با این وجود این کشورها تنها در حدود یک سوم از کُل تسهیلات درمانی و تشخیصی را برای معالجه بیماران سرطانی در اختیار دارند.
براساس برآورد سازمان بهداشت جهانی، تا سال ۲۰۲۰ تعداد موارد بیماری سرطان ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت، به‌طوری که موارد ابتلا از ۱۰ میلیون مورد جدید در سال ۲۰۰۵ به ۱۵ میلیون مورد در سال ۲۰۲۰ میرسد که اکثریت این موارد، یعنی بیش از ۶۰ درصد آن مربوط به کشورهای در حال توسعه است.
افغانستان با داشتن جمعیتی حدود ۲۸ میلیون نفر و تولید پایین‌ترین سطح گازهای گل‌خانه‌یی، یکی از فقیرترین کشورهای جهان به شمار می‌رود. این کشور در نتیجۀ تغییرات آب و هوایی، بسیار مستعد ابتلا به بلایای طبیعی نظیر بروز حوادث آب و هوایی شدید مانند موج شدید گرما، سیل و خشک‌سالی است، از آن‌جایی که معیشت اکثر جمعیت مردم افغانستان مستقیم و غیر مستقیم به منابع طبیعی، کشاورزی و دام‌پروری بسته‌گی دارد، لذا این خطر وجود دارد که در آینده با مشکلاتی نظیر رکود اقتصادی، بی‌ثباتی سیاسی، عدم امنیت غذایی، جنگ و ناامنی مواجه شود.
افغانستان که در رتبه‌بندی کشورها از نظر تأثیرپذیری از تغییرات اقلیمی در میان آسیب‌پذیرترین کشورها در جهان قرار گرفته است، از اثرات نامطلوب این پدیده افزایش ۰.۶ درجۀ سانتی‌گراد متوسط دمای سالیانه را نسبت به سال ۱۹۶۰ و کاهش الگوی بارش تا حدود ۳۰ میلی‌متر را به‌طور میانگین به دلیل تأثیر منفی بر چرخۀ هیدرولوژی آب تجربه کرده است که به‌خاطر بررسی این موضوع و جلب کمک‌ها از بهر کاهش آسیب‌پذیری افغانستان از تغییرات اقلیمی، در ماه قوس امسال، اجلاس تغییرات اقلیمی در پاریس برگزار شد که در آن، رییس‌جمهور غنی و ۲۶ متخصص محیط‌زیست به نماینده‌گی از افغانستان اشتراک کرده بودند.
تغییرات اقلیم، در سه بخش به افغانستان آسیب می‌رساند؛ اول منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی، دوم زراعت و سوم جنگلات و علف‌چرها.
به‌دلیل این‌که ۷۵ درصد مردم افغانستان مشغول کشاورزی‌اند، این نگرانی وجود دارد که با ادامۀ تغییرات اقلیمی، افغانستان با مشکلاتی نظیر بحران منابع آبی و تأمین مواد غذایی و متعاقباً جنگ و ناامنی بیشتر مواجه شود.
قیام‌الدین یکی از شهروندان کابل می‌گوید، نباریدن برف و باران به معنی خشک‌سالی است، آبهای زیر زمینی کابل هم روز‌به‌روز خراب می‌شود و کاهش می‌یابد.
این شهروند می‌افزاید: «در گذشته اگر بیست و پنج متر چاه می‌کندی آب صاف و پاک بیرون می‌شد، اما حالا از پنجاه متری زمین آب می‌براید، آن هم آب غیر قابل نوشیدن».
محمد جاوید یکی از باشنده‌گان ولسوالی شکردرۀ ولایت کابل که از طریق کشاورزی زنده‌گی می‌گذراند، به روزنامۀ ماندگار می‌گوید: «زنده‌گی ما مردم به زراعت و کشت و کار گره‌خورده است، سال گذشته چندان باران و برف نزد، انتظار داشتیم امسال کوفت سال گذشته را بگیریم، اما معلوم می‌شود که امسال بدتر از سال گذشته خواهد بود».
این کشاورز، اما امیدش را از دست نداده و به این باور است: هنوز زمستان هم تمام نشده است، خدا کند که یک برف و باران خوب بزند، تا زمین‌هایم سیر آب شوند، در غیر آن، ضربۀ شدیدی خواهم خورد.
در عین حال، محمد کاظم همایون، کارشناس محیط‌زیست و مسوول برنامهریزی ادارۀ ملی حفاظت از محیط زیست کشور به این باور است که در صورت نباریدن برف و باران، در سه سکتور آسیب‌پذیری خواهیم داشت، سکتور زراعت و مالداری، سکتور صنعت و سکتور انرژی، دلیل عمده در این است که منابع آب ما از ذخایر کوه‌های هندوکش و پامیر است، این آب‌ها تصفیه نمی‌شوند و مستقیم می‌آیند به بخش کشاورزی و ما آب‌یاری می‌کنیم که تأثیرات سوء را به بار می‌آورد.
آقای همایون در گفت‌وگو با روزنامۀ ماندکار می‌گوید: تغییر اقلیم و آب و هوایی در جهان به خصوص در سال‌های ۱۹۶۰م الی سال‌های ۱۹۹۷م نا محسوس بود، سه طرز دید و جود داشت، کشورهای پیشرفتۀ جهان بیشتر به این باور بودند که تغییرات از اثر یک روند طبیعی است که سالانه صفر ممیز صفر پنج درجه روند طبیعی به طرف گرمایش یا سرمایش روان است.
او افزود: کشورهای بیشرفتۀ جهان ادعا داشتند که کشورهای عقب مانده و جمعیت بیش از حدشان ما را وادار می‌سازند تا تولید را بیشتر بسازیم و این تولید کاز‌های گلخانه‌یی را تولید می‌کند.
به گفتۀ آقای همایون، آن‌ها همچنان ادعا داشتند که بیشتر در کشورهای که برنج تولید می‌کنند با توجه به این‌که از آن نایدروجن و گاز میتان افراز می‌شود، کشور‌های که در اطرف رودخانۀ دلتا هستند بیشترین گازهای گلخانه‌یی را تولید می‌کنند.
این کارشناس محیط زیست افزود: پس از سال ۱۹۹۷م تمام جهان، به‌ویژه کشورهای «جیپس» به این نتیجه رسیدند که گاز دی اوکسید کاربن، می‌تواند تأثیرات بسیار زیادی داشته باشد و این از اثر تولید و مصرف فابریکه‌ها و مصرف سوخت‌های فوصلی به ویژه ذغال سنگ است که گرمایش زمین را به وجود آورده است.
به باور او: کشورهای زیر نیم کرۀ شمالی کشورهای مانند آسیای میانه و افغانستان، بیشترین آسیب را از این ناحیه دارند که همین حالا ما در داخل مشکلات تغییر اقلیمی قرار داریم.
آقای همایون در مورد سکتورهای آسیب‌پذیر از تغییرات اقلیم اظهار داشت: در افغانستان بیشترین آسیب‌پذیری را در سه سکتور داریم، سکتور زراعت و مالداری، سکتور صنعت و سکتور انرژی، دلیل عمده در این است که منابع آب ما از ذخایر کوه‌های هندوکش و پامیر می‌آید، این آب‌ها تصفیه نمی‌شوند و مستقیم می‌آیند به بخش کشاورزی و ما از آن برای آب‌یاری و انرژی استفاده می‌کنیم که تأثیرات سوءی را به بار می‌آورد.
آقای همایون به این باور است که آسیب‌پذیری‌های این سکتورها، به عنوان یک دایرۀ شیطانی سبب ناامنی‌ها نیز می‌شود، چون هشتاد درصد از مردم ما در بخش‌ها کشاورزی و مالداری شاغل هستند، وقتی امنیت کاری‌شان را از دست می‌دهند، مجبور می‌شوند رجوع کنند به شهر‌ها و این مهاجرت‌ها سبب مختل شدن نظام شهری می‌شود و آلوده‌گی‌ها را به وجود می‌آورند، اگر به شهر‌های همسایه بروند آن‌جا یا به مواد مخدر رو می‌آورند و یا هم طالب و داعش و دیگر شبکه‌های تروریستی از آن‌ها استفاده می‌کنند.
او اظهار داشت: ما فعلاً یک صدو شصت و نُه نوع حیات خود را اعم از خزنده‌ها، پرنده‌ها و گیاه‌ها از دست داده‌ایم، یک صدو شصت و نُه نوع تنوع حیات ما در حال انقراض است و بالای خط سرخ قرار دارد که همه تهدیداتی است که در جغرافیا و مردم افغانستان تا حالا محسوس بوده است و اگر برای جلوگیری آن کاری نشود به فاجعۀ روبه‌رو خواهیم شد.
رییس برنامه‌ریزی ادارۀ حفاظت از محیط‌زیست در پاسخ به این پرسش که چرا این تغییرات به وجود می‌آید، بیان داشت: جهان به‌همین نتیجه رسیده است که این تغییرات روند طبیعی نیست، بلکه ناشی از فعالیت انسان‌ها است.
آقای همایون در مورد برنامه‌های ادارۀ ملی حفاظت از محیط زیست بیان داشت: ادارۀ ما در نشست پاریس در دوبخش پیشنهاد‌هایی به سطح جهانی داشت، در بخش کاهش‌دهی و سازگاری، توجه ما بیشتر از سال دوهزار بیست تا سال دوهزار سی بود و ما از بودجه جهانی ۱٫۷ میلیارد دالر برای تطبیق این برنامه‌ها کمک خواسته‌ایم.
این کارشناس محیط‌زیست برای شهروندان پیشنهاد می‌کند: «شهروندان به ویژه کسانی که در شهرهای بزرگ زنده‌گی می‌کنند، باید بالای الگوی مصرف‌شان توجه جدی داشته باشند، چون در بخش آب‌های زیر زمینی با مشکلات زیادی روبه‌رو هستیم.
او همچنان از رهبران حکومت می‌خواهد تا روند تغییر اقلیم را شوخی تصور نکنند و آن را جدی بگیرند.
همچنان، در سند سهم مشارکت ملی افغانستان (INDC) که به کنوانسون تغییر آب و هوایی سازمان ملل متحد (UNFCCC) ارایه شده، مشارکت افغانستان در راستای استفاده از انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر، منابع طبیعی، کشاورزی، مدیریت مواد زاید جامد و معادن مورد توجه قرار گرفته است.