از دومین سالروز درگذشتِ مارشال محمد قسیم فهیم، از شخصیت‌های جهادی و معاون پیشین ریاست‌جمهوری دیروز (سه شنبه ۱۸ حوت) در کابل گرامی داشت به عمل آمد.
در مراسمی که به این مناسبت در دانشگاه دفاعی مارشال محمد قسیم فهیم برگزار شده بود، شمار زیادی از شهروندان، مقامات دولتی، رییس اجرایی و معاونین‌اش، وزاری کابینه، اعضای پارلمان و رهبران جهادی اشتراک کرده بودند.
ادیب فهیم، معاون ریاست عمومی امنیت ملی و پسر ارشد مارشال فهیم در این مراسم با تأکید بر این‌که مارشال فهیم همیشه بر تقویت نظام سیاسی در کشور تأکید می‌کرد و در صدد بهبود وضعیت نظام در افغانستان بود، بیان کرد: نام مارشال کشور، با ارزش‌های جهاد و مقاومت، ساختار نظام نوین در چهارده ‌سال گذشته، نظام جمهوری اسلامی، قوای مسلح، وحدت ملی، تحمل و هم‌دیگرپذیری، گره خورده است.
معاون ریاست امنیت ملی تأکید کرد که حمایت از نظام، نیروهای دفاعی و امنیتی، تأکید بر وحدت ملی و توجه به نقش و جایگاه مجاهدین کشور ارزش‌هایی‌اند که مارشال مرحوم همواره به آن تأکید می‌‌کرد و امروز بیشتر از هر زمانی، نیاز داریم تا به اندیشه‌‌ها و افکار او دقت کنیم.
در پیام رییس‌جمهور غنی که به مناسبت دومین سال‌یاد در گذشت مارشال فهیم از سوی مشارو حقوقی‌اش در این مراسم ایراد شد، ضمن ابراز تسلیت برای خانواده و مردم افغانستان و اتحاف دعا به روح شهدای کشور آمده است: مارشال فقید یکی از شخصیت‌های بزرگ و ملی کشور بود، او هم رهبر جهادی بود و هم یکی از زعمای سیاسی مملکت در بدنۀ نظام افغانستان.
در پیام رییس‌جمهور تأکید شد: مارشال برای پیروزی جهاد مردم افغانستان سال‌های درزای از عمرش را صرف کرد و همراه با بنیان‌گذاران نظام سیاسی منتخب و مردم‌سالار در کشور تلاش فراوان کرد.
رییس جمهور شخصیت مارشال را قابل الگو برداری عنوان کرده افزوده است: او پیوسته به منافع علیای کشور می‌اندیشید، حتا زمانی که مسوولیت رسمی در رأس نظام نداشت، یک قدم از سنگر مصالح علیای کشور عقب نشینی نکرد.
در پیام رییس‌جمهور همچنان آمده بود: او برای تحکیم صلح و ثبات تلاش‌های فراوانی به خرچ داد، بارها از مخالفان خواست تا به ندای مردم افغانستان برای صلح لبیک بگویند.
در سوی دیگر، عبدالله عبدالله رییس اجرایی حکومت وحدت ملی در این مراسم اظهار کرد: جای مارشال فهیم در میان ما و مردم ما در این برهۀ از تاریخ که ملت و وطن ما به چالش‌های مختلفی مواجه هستند، خالی است.
رییس اجرایی ادامه داد: مارشال فهیم هم در دوران جهاد و هم در پانزده سال گذشته که صفحۀ تازۀ در تاریخ کشور باز شد، شجاعانه ایستاد و قصه‌های خوبی از او به‌جا مانده است.
آقای عبدالله خاطرنشان کرد: «این که امروز وزرای کابینه، اعضای پارلمان فعلی و قبلی و شخصیت‌های برجستۀ کشور در این مراسم حضور به‌هم رسانده‌اند، یک پیام بسیار بزرگ برای ملت دارد و آن این‌که مردم افغانستان قدرِ کسی که برای‌شان خدمت کرده، قربانی داده و عمر خود را وقف کرده است می‌داند و بی‌گمان مارشال فهیم یکی از این انسان‌ها بود.»
آقای عبدالله بیان داشت: «چون مارشال به مردم و آرمان مردم تعلق داشت، مردم با یک صف واحد آمده‌اند و از کسی یادآوری می‌کنند که شاید اکثراً به قوم و سمتِ‌شان مربوط نباشد، ولی یاد و خاطرۀ او را گرامی می‌دارند.»
همچنان حامدکرزی رییس‌جمهور پیشین با یادی از خاطرات مرحوم مارشال فهیم بیان کرد: مارشال افغانستان وحدت ملی افغانستان را در هر حال توقع داشت و برای آن تلاش می‌کرد.
او گفت: گرامی‌داشت از مارشال، گرامی‌داشت از سه عنصر کامیابی افغانستان است که عبارتند از یک، مارشال خود را صاحب این خاک می‌دانست، دو، اتحاد مردم افغانستان را می‌خواست و به آن عمل کرد، سه، استقلال کشور را می‌خواست و آن را از قلب خواستار بود.
همچنان، پیام معاون اول ریاست‌جمهوری، جنرال عبدالرشید دوستم نیز در این برنامه خوانده شد، در این پیام آمده است: مارشال فهیم یکی از چهره‌های تأثیرگذار در تاریخ سه دهۀ کشور بوده است.
در پیام معاون دوم همچنان آمده است: محمد قسیم فهیم در شکل‌دهی نظام دموکراسی در کشور در کنار شخصیت‌های مطرح دیگر نقش فعال و برازندۀ داشته است.
در این پیام گفته شد: مارشال می‌کوشید تا وحدت و همبسته‌گی ملی برقرار باشد، از همین‌رو به حکومت‌های همه شمول باور داشت.
همچنان، عبدالکریم خلیلی، معاون شورای عالی صلح، مارشال را از ستاره‌های درخشان کشور خوانده بیان کرد: کم‌تر مناطق افغانستان را ما سراغ داریم که مارشال گام نزده باشد و در دفاع از آن مناطق از در برابر نیروی اشغال‌گر سهم نداشته باشد.
او گفت: دورۀ مقاومت که از دوره‌های زرین این کشور است، کوه پایه‌های هندوکش، شمال کشور و گوشه-گوشۀ این وطن شاهد رشادت‌ها و فداکاری‌های مرحوم مارشال است.
آقای خلیلی همچنان خاطرنشان کرد: مارشال یکی از معماران و بنیان‌گذاران فصل جدید در کشور است و در همۀ دست‌آوردهای فصل جدید نقش و جایگاه او برجسته و روشن بوده است.
در سوی دیگر عبدرب رسول سیاف، از رهبران جهادی و نمایندۀ مردم در شورای ملی که در این مراسم سخن می‌گفت تأکید کرد: مارشال این موقف را تشریفاتی و اعزازی به دست نیاورده، بلکه در سنگر‌ها و از رشادت‌های خود به دست‌آورده بود، او مارشال دفتر نه، مارشال سنگر بود.
آقای سیاف بیان کرد: وقتی مخالفین به دروازه‌های کابل رسیدند، تا دوسال مارشال همه روزه در کوه تلویزیون نشسته و قومندۀ شهر کابل را به دست داشت.
او بیان داشت: به فهم و درایت مجاهدین قرآن صحه گذاشته است و نیازی نیست تا موسسات نظامی دنیا به آن صحه بگذارد.
در کنار این، محمد معصوم ستانکزی، سرپرست وزارت دفاع ملی کشور گفت: ما یاد بود مارشال را به‌خاطری قدر می‌کنیم که مربوط یک قوم و منطقه نبود او کسی است که تاریخ را ساخته و بنیاد ارتش را در این کشور گذاشته.
سرپرست وزارت دفاع مای بیان کرد: مارشال شخصیت منحصر به خودش را داشت، بزرگ داشت از او یعنی بزرگ داشت از افغانستان و وظیفه و فریضۀ قوای مسلح افغانستان است تا از بزرگان خود یاد کنند و تاریخ‌شان را زنده نگه بدارند.
محمد قسیم فهیم در سال ۱۹۵۷ میلادی در روستای عمرز ولایت پنجشیر متولد شد.
او دوره تعلیمات ابتدایی را در زادگاه‌اش به پایان رساند و سپس جهت فراگیری تحصیلات بیشتر به کابل رفت و وارد دانشگاه کابل شد.
در دوران جنگ شوروی در افغانستان، به عنوان یکی از همرزمان قهرمان ملی احمد شاه مسعود به عنوان معاون فرمانده منطقه‌یی، مدتی معاون کمیتۀ سیاسی شورای نظار جمعیت اسلامی افغانستان، زمانی فرمانده جبهه‌های شمال مزار شریف، کندوز، بغلان، تخار و بدخشان و همچنان به عنوان فرماندۀ جبهه‌های پروان، خوست و فرنگ در بغلان و غوربند ایفای وظیفه کرده‌است.
از آغاز جنگ افغانستان و شوروی تا پیروزی مجاهدین، مارشال محمد قسیم فهیم در پست معاونت احمدشاه مسعود فعال بوده‌است.
بعد از انتقال حکومت در ۸ ابریل ۱۹۹۲ میلادی، به عنوان وزیر دفاع ملی دولت اسلامی افغانستان موظف شد. پس از شکست طالبان و تشکیل ادارۀ موقت افغانستان، مارشال قسیم فهیم در پست قبلی خود ابقا شد.
محمد قسیم فهیم، پس از برگزاری کنفرانس بُن و ایجاد ادارۀ موقت به حیث معاون اول رییس ادارۀ موقت و وزیر دفاع ملی تعیین شد و به تاریخ ۱۵ ثور ۱۳۸۱ خورشیدی، به پاس خدمات ارزنده و نقش همه جانبه‌اش در آزادی کشور بلندترین رتبۀ نظامی کشور یعنی مارشالی را دریافت نمود.
مارشال محمد قسیم فهیم بعد از لویه جرگۀ اضطراری، برای بار دوم به حیث معاون اول ریاست‌جمهوری و وزیر دفاع ملی کشور تعیین گردید. در دومین دور انتخابات ریاست‌جمهوری اسلامی افغانستان، به حیث معاون اول حامد کرزی تعین شد و بعد از پیروزی در انتخابات، به حیث معاون اول رییس‌جمهوری اسلامی افغانستان در ۲۹ عقرب ۱۳۸۸ حلف وفاداری یاد کرد.
معاون اول ریاست‌جمهوری پیشن دو سال قبل (۱۳۹۲ در ۱۸ حوت) در گذشت.