احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:یک شنبه ۸ حمل 1395 - ۰۷ حمل ۱۳۹۵
دورِ پنجمِ نشستهای چهارجانبه برگزار نشد و آشکارا دیده میشود که تلاشهای دولت وحدتِ ملی، با امتناعِ پاکستان، علیرغم وعدههای فراوانِ آن کشور، مواجه شده است. اکنون پرسش اساسی این است که چرا این دور از مذاکراتِ چهارجانبه برگزار نمیشود؟ پاسخ به این سوال، ساده و در عین حال، پیچیده است.
واضح است که پاکستان آمادۀ برگزاری دور پنجمِ مذاکراتِ چهارجانبه نیست و برای این امتناع، دلایلِ زیادی هم دارد. قبل از برگزاری نشست چهارجانبه یا بعد از به بنبست مواجه شدن این نشست، مسالۀ علاقهمندی آقای حکمتیار به صلح مطرح شد تا با حاضر کردنِ آقای حکمتیار در میز صلح، بگویند که روند صلح آنقدرها هم بینتیجه نبوده است. ولی در عین حال، آقای غنی خوب میداند تا زمانی که طالبان به گونۀ کامل سلاح بر زمین نگذارند، تحقق صلح یک خیالِ محال است. اما پاکستان از آنجا که به مذاکرۀ مستقیمِ دولتِ افغانستان با طالبان راضی نیست، تلاشهایش را به هدف کشاندن طالبان به میز مذاکره انجام نداده و نمیدهد و بنابرین چیزی برای گفتن در دور پنجم نشستهای چهارجانبه ندارد و به همین دلیل نمیخواهد این نشست برگزار شود. با این حال، اگر دور پنجمِ نشستهای چهارجانبه برگزار هم شود، طالبان در این نشست حضور نخواهند داشت زیرا که چنین چیزی در آجندا وجود ندارد. البته یکی از مشکلاتی که به گفتۀ برخی از اعضای شورای عالی صلح وجود دارد، این است که پاکستان به طالبان گفته است که دولت افغانستان را وادار به کوتاهی و انعطاف از دستاوردهای چهارده سالِ گذشته میسازد و طالبان نیز همین را میخواهند تا چراغ سبز نشان داده و بر دولت پیروز شوند. این در حالی است که مردم و دولت آماده نیستند که ارزشها و دستاوردهای نیمبندِ یکونیم دهۀ اخیر را به معامله بگذارند و به این قیمت صلح را تأمین کنند.
مقامات پاکستانی چندینبار به دولت افغانستان پیشنهاد کردهاند که به هر شکل ممکن، باید از برخی ارزشها کوتاه بیاید و در برابر طالبان انعطاف نشان بدهد، و حالا وادار کردن دولت به انعطاف در برابر طالبان از طریق پاکستان، یکی از مشکلات جدیِ روند صلح شده است. همچنان پاکستانیها میگویند که طالبان باید در ساختار حکومت و در نهادهای امنیتی حضور یابند و آنها میخواهند قبل از برگزاری دور آخرِ نشستهای چهارجانبه، این ضمانت را دریابند و طالبان را از آن مطمین سازند. اما دولت و مردم به این کار نیز راضی نیستند.
افزون بر اینهمه، اکنون در آغاز فصلِ بهار قرار داریم. در چنین فصلی، پاکستانیها هیچ تمایلی به برگزاری نشستهای صلح ندارند. بنابرین، تداومِ نشستهای چهارجانبه فقط در صورتی ممکن است که امریکا و چین مستقیم از پاکستان بخواهند که دورِ پنجمِ نشستهای چهارجانبه را برگزار کند. البته در این صورت فقط نشست برگزار میشود، اما به سانِ گذشته نتیجهیی در پی نخواهد داشت. در عین حال، دولت وحدت ملی بهخصوص ریاستجمهوری نیز از برگزاری نشستِ اخیر انتظارِ زیادی ندارد و تنها در پیِ آن است که در ششماهِ پیشِ رو بتواند یک دستاوردِ حداقلی و نامنهاد در مذاکرات صلحِ داشته باشد. برای آقای غنی مهم این است که یک نشستِ رو در رو با طالبان صورت گیرد اما اینکه این نشست چه نتایجی داشته باشد، زیاد مهم نیست. ولی مسلماً پاکستانیها در بدل برگزاری هر نشستِ رو در رو با طالبان، خواهانِ امتیازهاییاند که باید پیش از پیش برآورده شوند. بنابراین هم دولت افغانستان و هم پاکستان، نگاهِ ابزاری به بحث گفتوگوهای صلح دارند و هیچکدام این روند را با صداقت و جدیت پیش نگرفتهاند.
Comments are closed.