تلاش برای جلوگیری از فروپاشـی کامل طالبان

گزارشگر:احمد عمران/ شنبه 8 جوزا 1395 - ۰۷ جوزا ۱۳۹۵

به دنبال کشته شدن ملا اختر محمد منصور رهبر پیشین گروه طالبان، اعضای رهبری این گروه در یک اقدام فوری معاون او را به جانشینی رهبر کشته شده برگزیدند. مولوی هبت الله آخوند که در زمان سلطۀ طالبان بربخش‌هایی از کشور، به عنوان رییس دادگاه عالی کار می‌کرد حالا رهبری این گروه را عملا به عهده گرفته است. هرچند از او به عنوان مغز متفکر گروه طالبان یاد می کنند که برای جنگ و کشتار این گروه مشروعیت می بخشیده، اما mandegar-3هرگز در موقعیتی قرار نداشت که رهبری فکر او به صورت رهبری عملی خود را نشان دهد و به همین دلیل مولوی هبت الله همواره در پوششی از فکر و عمل پنهان باقی مانده بود، فکری که از مغز او بیرون می شد و نشانی خاصی که به او برسد، نداشت و عملی که رهبران اصلی طالبان در صحنه سیاسی و نظامی افغانستان از خود بروز می دادند. اما پس از این مولوی هبت الله در رهبری گروه طالبان قرار گرفته و می تواند تفکرات خشونت آمیز خود را به صورت عملی نیز نظاره کند. بارک اوباما رییس جمهوری امریکا که در ماه های پایانی ماموریت خود عملا رهبری کشتن رهبر پیشین گروه طالبان را به عهده گرفته بود، گفته است که در کوتاه مدت مرگ ملا اختر محمد منصور تغییری در وضعیت و ماشین جنگی این گروه به وجود نخواهد آورد ولی در دراز مدت باعث فلج شدن آن می شود. شاید این تحلیلی از روی داده های اطلاعاتی و اسختباراتی باشد که در اختیار رییس جمهوری امریکا قرار دارد و می تواند واقعا سرنوشت و آینده گروه طالبان را به تصویر بکشد ولی بعد دیگر قضیۀ کشته شدن ملا اختر محمد منصور و جانشینی مولوی هبت الله به مسایل دورنی این گروه و رابطه آن با شبکه های استخباراتی منطقه و به ویژه پاکستان ارتباط دارد. در حال حاضر ملا محمد رسول شاخۀ جدا شده از گروه طالبان هم چنین در مواضع اول خود قرار دارد و از نزدیک شدن به رهبر جدید طالبان اجتناب ورزیده است. به نظر شاخۀ منشعب شدۀ طالبان، این گروه دیگر توانایی رهبری جنگ افغانستان را ندارد و از آن جایی که به آله دست استخبارات منطقه تبدیل شده، دیگر شایسته نیست که از آن تبعیت صورت گیرد. ملا محمد رسول رهبر شاخۀ منشعب شده طالبان حتا ملا اختر محمد منصور رهبر کشته شده طالبان را به دست داشتن در قتل ملا عمر رهبر پیشین و کاریزمایی این گروه نیز متهم کرده بود. گروه ملا منصور دادالله دیگر گروه انشعابی طالبان عملا علم نبرد با ملا اختر منصور را در جنوب کشور برافراشت و هرگز به زعامت او تمکین نکرد. حالا با آمدن مولوی هبت الله به رهبری گروه طالبان، هرچند که  اعضای رهبر آن تلاش خواهند کرد که برجنبه های به اصطلاح معنوی شخصیت رهبر جدید تاکید ورزند و از او یک رهبر واقعی بسازند ولی دیگر گروه طالبان از نظر سیاسی و نظامی دیگر در موقعیتی نیست که بتواند رهبری منسجم و واقعی را بر نفرات آن تحمیل کند. تنها نیروی بازدارندۀ آن از فروپاشی کامل در حال حاضر استخبارات منطقه می تواند باشد که در وجود گروه طالبان و گروه های هم راستا با آن، منافع کلان سیاسی خود را جست و جو می کنند. مولوی هبت الله با همۀ ویژه گی های که برای رهبری این گروه می تواند داشته باشد، ولی توانایی لازم برای جلوگیری از پارچه پارچه شدن این گروه را ندارد. برای گروه های تمامیت خواه که رهبری دموکراتیک را قبول ندارند، مرگ رهبر به معنای مرگ ساختاری و تشکیلاتی گروه نیز می تواند محسوب شود. تجربه گروه های تمامیت خواه در جهان نشان داده که به محض مرگ رهبر فروپاشی آن نیز آغاز شده است. گروه طالبان عملا پس از مرگ ملا عمر به عنوان رهبر کاریزمایی آن به چینن سرنوشتی دچار شده و دیگر رهبران آن نمی توانند جلو فروپاشی آن را بگیرند. ملا اختر محمد منصور تلاش های فروانی برای تبدیل شدن به یک رهبر کاریزمایی صورت داد ولی این تلاش ها در هیچ عرصۀ نزدیک به موفقیت نبوده است. ملا اختر محمد منصور خود وضعیت خطرناک گروه تحت رهبری خود را درک می کرد و به همین دلیل به گفتگوهای صلح روی خوش نشان نداد و به صورت کم سابقۀ به قتل و جنایات سازمان یافته و گروهی دست برد. او می خواست به این صورت از خود رهبری به معنای واقعی کلمه بسازد. او می دانست که تنها با ایجاد رعب و وحشت در صفوف طالبان می تواند مرگ محتوم گروه تحت امر خود را اندکی به تاخیر اندازد ولی جلوآن را گرفته نمی تواند. ملا اختر محمد منصور برخلاف ملاعمر که از پایگاه و مخفی گاه خود بیرون شده نمی توانست، به شدت فردی فعال جلوه می کرد ولی این همه فعالیت و جوش و خروش در صحنۀ نظامی نتوانست که از او جانشین واقعی برای ملا عمر بسازد. حالا اما جانشین او به مشکلات بیشتری نسبت به سلف خود مواجه است. مولوی هبت الله به زودی چالش های را که در برابرش ایستاده اند خواهد فهمید و بسیار احتمال دارد که طالبان به گروه های دیگری نیز منشعب شود. حالا فرصت مناسبی به وجود آمده که دولت افغانستان بتواند برای تحکیم اقتدار سیاسی خود از این خلا استفاده کند. بخشی از طالبان بدون شک با کشته شدن ملا اختر محمد منصور آماده است که از جنگ دست بکشد ولی در وضعیت پراکنده به سر می برد و این خطر وجود دارد که گروه های دیگری به سربازی گیری از آن ها اقدام کنند. بخشی از طالبان از در مخالفت با رهبر جدید بیرون خواهند شد و این ها با ایجاد رهبری های تازه و کوچک خواهند کوشید که در مناطق خود به سلطه ادامه دهند ولی یک بخش با رهبر جدید باقی خواهند بود و با استفاده از امکانات بیرونی جنگ در افغانستان را ادامه خواهند داد.

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.